Kütahya’da Derlenen Memorat Örnekleri Üzerine İnceleme/Karabasan İle Kurulan İletişimi İçeren Anlatılar
1.1.3. Karabasan İle Kurulan İletişimi İçeren Anlatılar
Karabasan, ağırlık basması gibi isimlerle ifade edilen varlıklara dair anlatılar yörede diğer memorat örneklerine nazaran daha fazladır. Bunlar, Türk halk kültüründe kâbus ve buna neden olan olağanüstü varlıklardır (Karakurt, 2002: 441). Bu varlıklar Anadolu’da Karabasan, Ağırbasan, Karakura, Karavura, Körmez, Kabus, Kamos, Kapoz, Karagonculos, Karakoncalos, Çika-Çıka, Hıbılık-Gıbilik, Abdülmay, Üörler gibi farklı isimlerle anılmakta ve farklı şekillerde insanlara görünebilmektedir (Ozan, 2015: 47).
Karabasan ile ilgili memorat örneklerini olayı bizzat yaşayanlar anlatmıştır. Kaynak kişilerin Karabasana dair anlattıklarında memoratların yaşanma zamanı gece uyku esnasında olduğu görülmektedir. Olayı tecrübe ederek aktaranlardan Karabasanın gelmeden önce korkusunun geldiğini ve o gece geleceğinin içine doğduğunu (KK-14) ya da düşündüğü günlerde bu olayı yaşadığını (KK-15) belirtenler olmuştur. Kaynak kişiler Karabasanın simsiyah bir karartı şeklinde olduğunu (KK-11) gelirken çıkarttığı ayak seslerini hatta kapı açma sesini duyabildiklerini belirtmişlerdir (KK-8, KK-9, KK-14,KK-15). Yüzü kıllı, simsiyah (KK-27) ya da uzun saçlı olarak da görülen Karabasan (KK-9) için tüm kaynak kişilerin aktardığı benzer bilgi ise uyku esnasında gelmesi ve kişinin üzerine oturarak hareket etmesine engel olması, boğazını sıkarak onları nefessiz bırakması, kişilerin yardım istemesine rağmen kimsenin onları duyamaması şeklindedir: Karabasandan kurutulmanın, sürekli ezan okunması ve çok dua edilmesiyle (KK-8), bilinen duaların okunmasıyla (KK-9), evliyalardan yardım istenmesiyle (KK-13), Felak ve Nas sureleri okunmasıyla (KK-14) mümkün olduğu ifade edilmiştir. Karabasan ile kurulan iletişimi içeren anlatı örnekleri şu şekildedir:
Uyurken gece yanıma Karabasan geliyor ve dizlerimin üzerine oturuyor. Gelirken çıkardığı ayak sesini duyuyorum. Sağıma ve soluma dönmeye çalışıyorum, kalkmaya çalışsam da kalkamıyorum. Bana izin vermiyor. Gitmesi için sürekli ezan okuyorum. Defalarca okuduğum ezanın arkasında kaybolup gidiyor. Olayı yaşadığım gün ve ertesi günü bu olayın yorgunluğuyla uyuyamıyor ve hasta oluyorum. Son zamanlarda gece yatmadan önce çok okursam ve dua edersem, televizyonu kapatmadan yatarsam yanıma gelmiyor (KK-8).Gece yattığım zaman saçı uzun bir Karabasan yanıma geliyor. Geldiğini ayak seslerini duyarak anlayabiliyorum. Beni nefessiz bırakıyor. Saçından tutup ondan kurtulmaya çalışıyorum olmuyor. Ne kadar bağırsam da kimse beni duymuyor ve yardımıma gelmiyor. Bildiğim duaları okuyarak gönderiyorum (KK-9).
Gece yattım, uykumdan uyandım ama uyuyorum. Pek hazzetmediğim bir arkadaşım vardı. Birden onun yüzünü gördüm. Üzerime atladı. Nefes alamıyordum. Boğulduğumu hissediyorum, bağırmaya çalışıyorum ama sesim çıkmıyor. Sevmediğim kişi bana Karabasan olarak göründü (KK-10).
İlk evladım doğduktan sonra lohusalık süresince Karabasan yaşadım. Simsiyah bir karartı üstüme doğru geldi. Göğsümü sımsıkı bastırdı, nefes almakta zorlandım. Kalkmaya çalıştıysam da başaramadım, sesim çıkmadı (KK-11).
Sık sık Karabasan görüyorum. En son yaşadığım olay şöyledir. Uykudayım ama boğazımı biri sıkıyor. Nefes alamıyorum, bağırıyorum ama sesimi kimse duymuyor. Beni yatar vaziyette yukarı doğru kaldırıyor. Bildiğim duaları okuyorum. Kurtulup uyandığımda boğazım acımıştı (KK-12).Bir dönem sık sık Karabasan görmeye başladım. Ne zaman uyusam boğazımı biri sıkıyor, göğsümü bastırıyor, nefes alamıyordum. Bağırsam da kimse beni duymuyor. Geldiğini ve varlığını hissediyorum ama kurtulamıyordum. Aynı olayı yaşadığım bir gece Allah evliyalarından birinden yardım istedim. Onun yüzü suyu hürmetine bu varlıktan kurtulmak için dua etmemle göğsümde oturup boğazımı sıkan varlığın ateş topu halinde yok olduğunu hissettim. O ateş o kadar kuvvetliydi ki tüm vücudum hissetmişti. Bu olaydan sonra bir daha Karabasan yaşamadım (KK-13).
Uyumadan önce içime bir korku düşer. O gece geleceğini bilirim. Uyuduğumda gelirken açtığı kapının sesini duyarım. Göğsüme gelip oturur. Nefes almakta zorlanırım. Bağırırım kimse duymaz. Kendime gelene kadar Felak ve Nas surelerini okurum (KK-14).
Karabasanı düşündüğüm günlerde oluyor. Uyku esnasında bir şeyin yürüdüğünü duyuyorum fakat gözümü açamıyorum. O şey sonra gelip üzerime oturuyor. Göğsüme bastırıyor. Ağlayarak uykudan uyanıyorum. Bu olaylar yüzünden yalnız ve karanlıkta uyuyamıyorum (KK-15).
Gece uykumda Karabasan geliyor. Gündüzleri de yanımda biri yürüyormuş gibi oluyor (KK-17).
Bazı geceler uyku esnasında üzerimde bir ağırlık oluyor. Gözlerimi açıyorum, yardım istiyorum, ama ne gören var ne duyan. Uyandığımı zannediyorum ama uyanmamışım (KK-16).
Üniversiteden arkadaşlarla evde kalıyorduk. Hafta sonları onlar evlerine gidiyor ben evde yalnız kalıyordum. Bir arkadaşın arkadaşı da yurttan ayrılmış ve birkaç günlüğüne kalacak yere ihtiyacı varmış. Bizde kalabilir mi diye sordular. Biz de zor durumda diye kabul ettik. Hafta sonu arkadaşlarımın evde olmadığı güne denk geldi. Kızın görüntüsü tuhaftı. Kafası ve yüzü kocaman, gözleri iri ve saçları çok uzundu. Akşam yemeğini yedikten sonra ben odama çekildim. O da gösterdiğimiz odada dinlenmeye geçti. Gecenin ilerleyen saatlerinde kız birden bağırarak odama girdi ve beni sarsmaya başladı. “Gördüm, buraya gelmişler, beni takip ediyorlar. Bu seferki simsiyah şeytan gibiydi. Yüzü çok kıllı ve simsiyahtı. Beni sıkıştırdı, nefes alamadım.” diyerek beni sarstı, sabaha kadar uyuyamadım. Ertesi gün de başka bir arkadaşımın evine gittim ve misafiri getiren arkadaşı arayarak bu kız evimizden gitsin dedim. Çok korkmuştum. Bu olaydan sonra evde yalnız kalamıyorum (KK-27).