17
sahibi olanların yükselmiş olarak gösterilebilmesinin sebebi budur.
Aristote'un tarif ettiği sade trajedi budur. Trajedi, sadece budur.
Eschyle'in trajedilerindeki bu ana fikirleri belki Homère'in şiirlerinde de bulmak kabildir. Eschyle bunlara yeni bir nokta ilâve etmiş, fazla olarak eserine adalet fikrini sokmuştur. Hésiode'un eserlerinde de sezilmeye başlıyan bu adalet fikrini Eschyle trajedilerine esas olarak almıştır. Çünkü onun fikrince insanlar her hareketleriyle bir hak meselesini kurcalamış olurlar. Fakat hak meseleleri ekseriyetle gayet karışıktır. Hayat aynı ehemmiyeti haiz olan muhtelif hakları karşılaştırarak daima mücadeleler doğurmaktadır. Bu kargaşalıkta asıl hakkı tayin nasıl kabil olabilir? Tayin edildiği farzedilse bile bunu diğerlerine teslim ettirmek için ne yapmak lâzımdır?
Lâkaydi, bezginlik insanlara, bazan uğraşmamak için, hakkın her iki tarafta olabileceği mülâhazasını da verebilir. Halbuki bu büyük bir yanlıştır. Ahlâkın esaslarını baltalıyabilecek mahiyette bir yanlıştır. Hak hiçbir zaman iki tarafta olamaz Muhakkak bir taraftadır.
İşte Eschyle'in trajedilerinde müdafaa ettiği adalet fikri.
Şimdi Eschyle'in trajedileri hakkında da kısaca malûmat vereceğim. Eschyle'in doksanı bulan trajedilerinin elimize geçen yedi tanesinin, melhuz yazılış sırasına göre, isimleri bunlardır:
2
