Şener Şükrü YİĞİTLER
Ağır bir hastalıkla sahnelerden uzak kalan Fuat Arif, yönetmenin ölgün görüntüsü nedeniyle kendisine vermeye yanaştığı role sımsıkı sarılır. Hayalindeki role kavuşan Fuat Raif, kendisini ziyarete gelen yönetmene oyunun son perdesini oynar. Rol o kadar inandırıcı oynanmıştır ki, yönetmen ölen Romalı komutan gibi Fuat Raif de son repliklerle beraber son nefesini verir. Yönetmen, uzun süre Fuat Raif'in gerçekten öldüğünü anlamaz. "Meşhur komedya aktörü Fuat Raif, hayatında ilk defa olarak oynadığı tragedya rolünü, o rolün tıpkı aslı gibi ölümle bitirmiş, son ölüm sözleriyle beraber can vermişti(r)” (Örik, 1996:242). “Pandomima”daki gibi, 'komik'in trajedisi” insanları ölümüne bile inandıramamak olur. Ancak sanatsal tatmin her şeyin üzerindedir. Fuat Raif, kendini gerçekleştirmenin, sanatsal aşkınlığa çıkmanın verdiği yüce duygularla huzura kavuşur. Ölümü pahasına icra ettiği sanatıyla Fuat Raif “çok memnun ve mağrur” can verir (Örik, 1996: 242).
“Kumpanya” ve diğer öyküler
Kör Halit, Saffet Ferit, Moruk Salih, Dayı Emin gibi tiyatro müdavimlerinin kumpanyanın adına karar vermeye çalıştıkları bu uzun öykünün ilk bölümü, Türk tiyatrosunun genel bir seyrini verir. Karakterler ikide bir eski günlerin hatıralarına dalarlar. Burada, isimleri geçen kişiler arasında, Burhanettin Tepsi, Naşit, Eyüp Sabri, Ahmet Vefik Paşa, Muhsin Ertuğrul vardır. Naşit'in dekorsuz, malzemesiz olmasına rağmen başarıyla kotardığı kahve keyfi yapan Kürt taklidi (Abasıyanık, 1986: 12-13), Muhsin Ertuğrul'un parlak kariyerine rağmen ekser tiyatrocuların parasızlığı (1986: 21) gibi konularda konuşulur.
Bir avuç tiyatro sevdalısının ismini bile belirleyemedikleri kumpanya henüz kuruluş aşamasında büyük maddi sorunlarla boğuşur. Anadolu'da turneye çıkmak için maddi kaynak bulma çabaları sonuçsuz kalınca tiyatrodaki genç heveslilerden Suat annesinden aldığını söylediği altınlarla gelir. Saffet Ferit ve Kör Halit altının çalıntı olduğunu anlarlar ve iade etmek üzere Zilha adındaki yaşlı kadını bulurlar. Abasıyanık, burada, halkın tiyatroya, oyunculara ve tiyatro sevgisine dair düşüncelerini yaşlı bir kadının ağzından doğallıkla aktarır. Kör Halit tarafından tanıtılan Saffet Ferit'in oyuncu olduğunu öğrenmesi üzerine Zilha Hanım'ın ilk cevabı “estağfurullah” olur. Okur, yaşlı kadının devlet memuru olan ölmüş eşinin de tiyatro heveslisi olduğunu bu vesileyle öğrenir: “Gizli gizli gider, Kel Hasan'la oynarmış. Sonradan haber aldım. Yüreğime inecekti. O zamanlar böyle miydi ya? Biz, tiyatro, sinema bilir miydik? Ayıp sayardık. Şimdi bir artist
2020 » ISSN: 2548-0472
