Sayfa:TANRILARDAN PATRONLARA OTORİTENİN GELİŞİMİ.pdf/4

Vikikaynak, özgür kütüphane
Bu sayfa istinsah edilmiş
Karamanoğlu, T. (2021). Alınteri Sosyal Bilimler Dergisi, 5(1): 67-80.

birleşiminden doğan Ymir adındaki dev ile ortaya çıktı. Daha sonra bu devin vücudundan çocukları meydana geldi, bir buz dağının içinden beliren Burin adındaki erkek de ilk tanrı olarak anıldı. Burin'in bir devin kızı olan Besta ile evlenen Bor adında bir oğlu oldu. Bor ile Besta'nın Ve, Vili ve Odin adında üç çocuğu doğdu. Bu üç çocuk devlerin babası Ynir'i öldürüp tanrıların iktidarını getirip, Ymir'in bedeninden yeni dünyaları, yer yüzünü ve gökyüzünü, dağları ve denizleri yarattı. Nordik tanrıları tıpkı insanlar gibi ölümlüdürler ve kendi kaderlerine boyun eğerler. Yunan tanrılarının aksine insanların işine pek karışmaz, kendi görevleri doğrultusunda insanlarına yol gösterir, korur, cezalandırır ve kaderleri etrafında zamanlarını doldururlar (Rosenberg, 2003: 327-332). Nordikler Dünya Ağacı olarak bilinen Yggdrasil'in üç katında ve dokuz dünyasında yaşarlar. En üst katta savaş tanrılarının diyarı Asgard vardır. Orta katta Elflerin diyarı Alfheim, insanların diyarı Midgard ve ateş diyarı Muspelheim vardır. En son katta ise toprak ve tohum tanrılarının diyarı Vanaheim, buz devlerinin diyarı Jotunheim, buz ve sis diyarı Niflheim, ölüler diyarı Hel ve cüceler diyarı Nidavellir/Svartalfheim vardır (Daniels, 2014: 193). Nors mitolojisinin başlıca tanrıları ise savaş tanrısı ve ölümlülerin atası Odin, ana tanrıça Frigg, ölümlülerin koruyucusu ve en güçlü tanrı Thor, en sevilen tanrı Balder, rüzgârın ve denizlerin hükümdarı Njord, güneşin ve yağmurların tanrısı Frey, aşk tanrıçası Freya, tanrıların ve dokuz diyarın nöbetçisi Heimdall, akıl ve duygu tanrısı Honeir, son olarak da iki buz devinin çocuğu olmasına rağmen Odin tarafından evlat edinilen, sinsilik ve kavga çıkaran tanrı olarak bilinen Loki'dir. Nordiklere göre bu dokuz dünyadaki herkes ölümlüdür. Ragnarok (kıyamet) geldiğinde birçok tanrı, dev, insan ve elf ölecektir. Odin her şeyi bilen ve gören birisidir. Kendi sonunu görmesine rağmen kaderine karşı gelmek için bir girişimde bulunmaz çünkü savaşçılar öldüklerinde Asgard sarayının en görkemli salonu olan Valhalla”da beraber şölen verir, yiğitliklerini kutlarlar. Yggdrasil'de dünyalar arası geçiş yapılabilen bir gökkuşağı köprüsü vardır. Tanrılar insanlara pek karışmasalar da tıpkı onlar gibi hisleri deneyimledikleri için kendi yaşamlarından payeleri onların dünyasına saçarlar. Onlara göre kıyamet bir son değil aksine yeni bir başlangıçtır. Bir devir sona erecek ardından yeni bir devir başlayacaktır. Ymir'in yok olduğu gibi Odin'de yok olacak, ardından başka diyarlar ve başka tanrılar var olacaktır (Rosenberg, 2003: 331-338).

SÜMER MİTOLOJİSİNDE TANRILAR

Başlangıçta her şey birdi. Gök varlık An ve yer varlık Ki birbiri içine geçmişti. Onların birleşiminden hava tanrısı Enlil, deniz ve bilgelik tanrısı Enki, bereket ve aşk tanrıçası Inanna doğdu. Enlil, An ve Ki'yi ayırdı, annesi Ki ile birleşip ana tanrıça Nimmah'ı oluşturdu. Sonrasında babasını devirip tanrıların kralı oldu (Daniels, 2014: 39; Kramer, 1972: 82). Sümer mitolojisine göre evren üç bölümden oluşur; gök, yer, yer altı Gökte hava tanrısı Enlil, eşi hava tanrıçası Ninlil ve ay tanrısı Nanna, onun eşi Ningal ve oğlu güneş tanrısı Utu vardır. Yerde tohumdan, çiftten, sabandan, bereketten, sığırdan sorumlu tanrılar Enten, Uttu, Lahar ve Aştan bulunur. Yer altında ise tanrı Nergal ve tanrıça Ereşkigal hüküm sürmektedir (Kramer, 1972: 88). Bu üç katman oluşmadan önce sadece gök ve yer altı vardı. Zaman içerisinde gök tanrılar kendilerine ve yer yüzüne hizmet etsinler diye yer tanrılarını yarattılar. Yer tanrılarının birbirleri ile kavgaya tutuşmasından ötürü tanrılar işlerini yaptıramadıkları için bilgelik tanrısı Enki'ye danışırlar. Enki yer yüzünün işlerini görmesi için insanı yaratmalarını emreder. Bunun üzerine ilk fani Eridu/Adapa yaratılır. Sümer tanrıları ölümsüzlükleri haricinde


[70]