Amirin emrinde olduğu gibi zorunluluk halinin hukuka uygunluk nedeni olup olmaması konusunda doktrinde bir fikir birliği bulunmamaktadır. Zorunluluk halinden söz edebilmek için, doğrudan bir kişinin kendisine ya da başkasına ait bir hakkına yönelen ağır ve gerçek bir tehlike olmalıdır. Tehlikeden başka türlü korunma imkanı bulunmamalıdır. Ayrıca tehlike ile korunma eylemi arasında da bir orantı olması beklenir. Nefret ve ayrımcılık suçunun mahiyeti göz önünde bulundurulduğunda, zorunluluk hali bir hukuka uygunluk nedeni olarak uygulama alanı bulamayacaktır.
4.6. Suçun Özel Görünüş Biçimleri
Bu bölümde suçun özel görünüş biçimleri olan teşebbüs, iştirak ve içtima incelenecektir.
4.6.1. Teşebbüs
Teşebbüs; failin kanunda suç teşkil eden bir hareketin icra hareketlerine elverişli hareketlerle doğrudan başlayıp ancak elinde olmayan nedenlerle tamamlayamadığı hallerde, fail teşebbüsten dolayı sorumlu tutulur. Teşebbüs nedeniyle failin sorumlu olabilmesi için suç işleme kastının bulunması gerekir. Yani kişi suçun kanuni tanımında yer alan unsurlarını biliyor ve istiyor olmalıdır. Teşebbüs, TCK'nın 35. maddesinde düzenlenmektedir. Suçun icrasına elverişli hareketlerle başlanmış fakat kişinin elinde olmayan bir nedenden dolayı icraya devam edemediği halinde teşebbüsten söz edilecektir. Kişinin elinde olan bir nedenle suçu tamamlamaması ise gönüllü vazgeçme anlamına gelmektedir.
Suçun icra hareketlerine başlandıktan sonra bu hareketlerin elde olmayan nedenlerle tamamlanmaması ya da hareketlerin tamamlanmasına rağmen neticenin gerçekleşmemesi halinde suç teşebbüs aşamasında kalacaktır. Neticesiz suçlarında hareket tamamlanamazken, neticeli suçlarda ise ya hareket tamamlanamaz ya da hareket
4! İçel, K.; Ceza Hukuku Genel Hükümler, İstanbul, 2017, s. 366.
42 Özbek, s. 445.
3 5237 sayılı TOK, m. 37: “1. Kişi, işlemeyi kastettiği bir suçu elverişli hareketlerle doğrudan doğruya icraya başlayıp da elinde olmayan nedenlerle tamamlayamaz ise teşebbüsten dolayı sorumlu tutulur. 2. Suça teşebbüs halinde fail, meydana gelen zarar veya tehlikenin ağırlığına göre, ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası yerine on üç yıldan yirmi yıla kadar, müebbet hapis cezası yerine dokuz yıldan on beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Diğer hallerde verilecek cezanın dörtte birinden dörtte üçüne kadarı indirilir.”
484 Hafızoğulları/Özen; Genel Hükümler, 6.330.
