173
Kat çiğnemek Yemen’de geleneksel bir durum. İnsanı uyuşturuyor. Etiyopya’da doğal olarak yetişen kat bitkisi, Yemen’de köylüler tarafından üretiliyor. Size kat sunulduğunda eğer istemiyorum derseniz, erkek adam olmamakla itham edilirsiniz. Bir antropolog bazı şeyleri kabul etmeli! Sağ yanağımla kat çiğniyorum, 1989.
Bence kalkınma çalışmalarında her zaman “Small is beautiful, big is ugly”, küçük güzeldir, büyük ise aptal, mottosunu hatırlamalıyız.
dileri tamir ediyorlardı. Nishtun frigo, balıkçılardan hâlen balığın fiyatının yüzde 20’sini kesmeye devam ediyordu. Ayrıca kooperatif, kanun gereği balıkçılardan balıkların bir kısmını alıyor ve kalanların kendileri tarafından pazarlanmasına izin veriyordu. Bu ILO’nun kooperatif kanunlarına aykırı bir durumdu. Bunun sonucunda balıkçılar taze olmayan balıkları kooperatife vermeye ve kaliteli olanlarını da kendileri dışarıda satmaya başladılar. Nishtun balık fabrikası böyle balıkları kabul ediyordu. Eğer memurlar balıkçılarla aynı kabileden geliyorsa balıkların kötü olduğunu görmüyorlardı. Bu şekilde balıklar nasıl ihraç edilebilirdi? Bu konudaki başka bir sorun da, fabrikanın balıkçılara peşin para vermemesiydi. Balıkçılara bir fiş veriliyordu ve ay sonunda o fişle paralarını alıyorlardı. Bu bürokratik sistemi balıkçılar sevmiyordu. Bir kalkınmacı antropoloğun rolü her zaman halkın tarafında olmaktır; fakat araştırmacının rolü ise herkesin bakışını değerlendirmektir. En zor iş ise tarafsız kalmaktır. Denizde o kadar çok ton balığı var ki! En çok da Euthynnus affinis, ufak ton balığı, geleneksel metotlarla tutuluyor ve maalesef bu ton balığı türü uluslararası pazarda bulunmuyordu. Çok değerli Thunnus tonggol (bluefin) ve Thunnus albacares (yellowfin) türleri de yıllık göç ediyorlardı. Bakanlık tarafından onların ne zaman bölgeye geldiği ve nasıl tutulması gerektiği konularında yeterli araştırma yapılmamıştı. Geleneksel balıkçılar ekim ve ocak ayları arasında birçok ton balığı ve köpek balığı tutuyorlardı ve maalesef bu uygun balık kaliteli bir pazar bulamıyordu.
