136
Yaoundé, Kamerun’un başkenti, 1982 - 1983. Kooperatif yayım ve eğitim proje ekibi. Bu proje Kamerun’da hemen hemen her kooperatife hizmet vermiştir. Projenin temel yaklaşımı: Eğer bir kooperatife ne kadar çok eğitim ve bilgi verirseniz, kooperatif ortakları kooperatifine o kadar çok sahip çıkarlar.
lı ve Kamerun’da Lübnanlı ve Suriyeli pek çok tüccarla tanıştım. Zambiya’da kısa süreliğine çalışırken (1984) başkent Lusaka’daki hemen hemen bölgenin en zengin ailesiyle tanıştım ve soyadlarının “Küçükbey” olduğunu öğrenince çok şaşırdım. İngilizler bunu “koetjokbai” olarak telaffuz ediyorlardı ve onlara sorduğumda bir göçmen ailesi olduklarını öğrendim.
“North West Cooperative Association - NWCA”, 1950’de İngilizler tarafından kurulan büyük bir devlet kooperatifler birliğidir. Çiftçiler, kendi arsalarında Cava kahvesi (yüzde 80) ve Robusta (yüzde 20) yetiştiriyorlar ve devlet yeşil kahve ve kuru çekirdek ihraç ediyor. Kamerun’un Douala kahvesi çoğunlukla Almanya’ya ihraç ediliyor. Cava kahvesi 1.200 - 1.500 metre yükseklikteki tropikal dağlarda yetişiyor ve çiftçi bu kısa boylu ağacı faydalı büyük boy ağaçlarla birlikte yetiştirebiliyor. Dolayısıyla kahve aynı arazide iyi bir ek gelir sağlıyor. Bamenda bölgesinde yılda 9 milyon kilogram kahve üretilerek rekor kırılmış. Benim orada bulunduğum 198183 yılları arasında da kahve fiyatları önemli oranda düşmüştü. Dünyadaki kahve fiyatları her yıl değişiyor. Örneğin Brezilya’da bir yıl içinde kahve çok üretilmişse, fiyatlar düşüyor. O nedenle devlet üreticiyi korumak için taban fiyat koyuyor. Bamenda kooperatifi çiftçileri veya onların temsilcileri dünya pazarındaki fiyatları takip etmişler ve yüksek fiyat zamanında Bamenda kooperatif yöneticileri düşük fiyat verdikleri için çiftçiler şikâyet etmişlerdi. Bu sefer devlet, “Stok yapıyoruz” ya da “Bamenda kahvesi kaliteli değil, o yüzden de düşük fiyat veriyoruz,” dedi. Çiftçiler devlet politikasına inanmamaya başladılar, ağaçlar yaşlandı, farklı ürünler, sebze ve okaliptus ağacı yetiştirmeye başladılar. Ayrıca NWCA büyük oranda yöntem problemleri yaşadı.
Birleşmiş Milletler Uluslararası Çalışma Örgütü bu bölgeyi 1970 yılından itibaren destekledi. Özellikle o sene buraya bir Kooperatif Meslek Yüksek Okulu kuruldu ve yabancı uzmanlar çalışma yöntemi, ortakların hakları, muhasebe, kalite kontrol, standartlar, stoklama gibi konularda kooperatiflere eğitim verdi. 1981 senesindeki Projeyle, 32 Kamerunlu personel ve 7 beyaz uzman, Yaoundè’den yönetilmişti, ülkenin tümünde benzer eğitimler verilmişti. ILO proje şefi Çekoslovakyalı bir hukukçuydu (fotoğraftaki en yaşlı adam).
