Halis DEVİREN / Cumali İLKILIÇ / Selman AYDIN
kullanması mümkündür. Fakat bu sistemlerin yatırım maliyetleri oldukça yüksektir. LiBr-H2O çevrimi özellikle ortam iklimlendirilmesinde en uygun olan sistemlerden bir tanesidir (Wemer vd., 1989; FAO/CMS, 1996). Küçük ölçekli absorbsiyonlu soğutucularda verim %1,5-4 arasındadır. Saatlik biyogaz ihtiyacı, 40 °C ortam sıcaklığında yaklaşık olarak 0,3-0,8 l/l soğutma hacmi olmaktadır. Bu da 100 litre hacimli bir soğutucunun günde yaklaşık olarak 2 m3 biyogaz harcaması demektir (Werner vd., 1989; Anon 1999b).
Biyogaz ile çalışan elektrik jeneratörlerinde, kullanılan yakıtın enerjisinin yaklaşık %75'i sistemden atık ısı olarak kaybedilmektedir. Bu atık ısının da kullanılabildiği modern kojenerasyon sistemlerinde, toplam sistem verimi yaklaşık olarak %85-90 olarak gerçekleşmektedir (Anon 1999c; Anon 1999f). Elektrik çevrim veriminin %36 gibi yüksek, yakma veriminin de %80 alındığı ayrık sistemlerle karşılaştırıldığında, elektrik çevrim verimi %30, ısıl çevrim verimi %55 olan kojenerasyon sistemlerinin toplam verimi, %58'den %85'e kadar çıkarılabilmektedir. Bu verim artışının şematik gösterimi Şekil 4'te verilmiştir (Anon 2001c).
.jpg)
Güç üretimi ve ısı enerjisi kullanımının yanında soğutma sistemlerine de entegre edildiğinde trijenerasyon üniteleri ortaya çıkmaktadır. Trijenerasyon sayesinde özellikle ısı enerjisi ihtiyacının düşük olduğu, soğutma ihtiyacının yüksek olduğu yaz aylarında sistem daha verimli kullanılabilmekte ve toplam verim artmaktadır (Chevalier ve Meunier, 2005). Fakat kompresörlerde biyogazın kullanımı, gaz tahrikli motorların pahalı olması nedeniyle ekonomik olmadığı için absorbsiyonlu soğutma sistemlerinin kullanması mümkündür. Fakat bu sistemlerin yatırım maliyetleri yüksektir. LiBr-H2O çevrimi özellikle ortam iklimlendirilmesinde en uygun sistemlerden bir tanesidir (Werner vd., 1989; FAO/CMS, 1996). Biyogazın gerekli dönüşümler yapıldıktan sonra, kullanılabileceği bazı ev cihazları Şekil 5'te gösterilmiştir.
