racağım hakkındaki mütalâamı, tasfiyenin mevzuubahis olamayacağını söyledim.
— Seni divan-ı harbe verirler, dediler. Ben de pek samimî ve hürmetkâr rabıtam dolayısiyle mahrem kalacağına emin olarak: Trabzon'a ayak basmaklığıma mümanaat etmeyiniz ötesi millî dâva olacaktır dedim ve müsaadelerini aldım.
Harbiye Nazırı Şakir Paşayı da hareketim için ikna ettim.
Kıtaatımızda iaşe buhranı vardır. Gider gitmez hayvanları elden çıkar ve bu suretle iaşe buhranını giderebilirsiniz. Allah kolaylık versin, dediler.
Ben iaşe buhranına karşı Sinopdan itibaren iskelelerdeki âşar anbarlarından istediğim kadar erzak alabilmek için kendilerine bir emir imzalattım. Tavsiyelerini de yapacağımı söyleyerek vedâ ettim.
11 Nisan cuma günü padişaha arz-ı vedâ için selâmlığa gittim ve huzura kabul olundum. Beni Şarktaki dokuzuncu ordu kıtaatından müteşekkil olan on beşinci kolordu kumandanlığına tâyin buyurduklarından dolayı teşekkür ettim ve İstanbulda kolordu kumandanlıklarından gelmiş genç kumandanların Anadoluya kıtaatın başına geçirilmesi için istical buyurmalarını, aksi halde telâfisi gayri mümkün felâketlerle karşılaşacağımızı hatırlattım ve itilâf devletlerinin ordularımızın silâhlarını toplamağa başladıklarını ve bunun neticesinin korkunç olacağını izah ettim. Sultan Vahdettin iltifat ve dua etti. Büyük bir korku içinde kıvranıyordu. Sözlerim iyi tesir etti fakat uzun görüşmeden endişe ile: (Fazla görüşmek münasip değil cuma selâmlığıdır. Fakat fikrinizi takdir ediyorum.) dediler, arz-ı vedâ ile metanet tavsiye ettim.
Huzurdan sonra İzzet Paşa, Cevat Paşa, Şevket Turgut Paşalar gibi kendilerine yaptığım ricalarıfı is'af ile beni Şarka tâyine çalışan zatlara arz-ı teşekkür ve vedâ
