Ermenilere İngilizler ve Fransızların esliha ve mühimmatça, Amerikalıların da eşya ve mualece cihetile hesapsız muavenetlerini de iyi biliyorduk. Daha mühim bir bildiğimiz de sene başındanberi Türklere de yardım edeceğiz diye bir takım Amerika memurlarının her tarafı gezerek bol vaitlerde bulunmaları ve her yerde Türk misafirperverliğinin ikram ve hediyelerine bir kuru teşekkürle savuşup gitmeleri idi. Bunların da Ermeni muhtacini aradıkları ve halbuki gayrimuhtaç dahi Ermeni bulamayınca savuşup gittikleri görülüyordu. Beşeriyet, insaniyet, adalet gibi sözlerin henüz kalpazanlık devrinde olduğunu ve her millet kendi çıkarı için hoşlanmadığı, daha doğrusu siyasetine engel olan başka milletlerin açları, çıplakları elinden son lokmasını, son şeyini almaktan da hayvani lezzet duyduğunu görmekle kuvvetli yumruk ve politika yani entrika bir milletin yaşaması için yirminci asırda dahi yegâne istinatgühı olduğunu herkes ibret gözile görüyordu. İşte büsbütün başka olduğu ilân olunan (Harbord) heyeti de ot yiyen çıplak gezen Türke imdada değil, yenir yutulur şeyler midir diye görmeğe geldiğine kimsenin şüphesi yoktu. Bunun için 25 Eylûl 335 günü yürümek takati olan bütün Erzurum halkı ile (Harbord) heyetini istikbâl ettik. Halk ellerinde (Vilson prensipleri) lâvhalarını taşıyordu. İstanbul kapısı haricinde muazzam çadırlar altında hanımlar, çocuklar, yol boyunca mektepler, halk ve asker pek heybetli bir varlık idiler.
Her yaş için oyunlar (Cirit, binicilik, güreş, koşu, futbol vesair idmanlar) hazırlatmıştım. Oyunları, millî ve askeri mızıkaları saatlerce seyrettiler, bu varlık heyet üzerinde pek büyük tesirler yaptığı görülüyordu. Sinemalar, fotoğraflar aldılar.[1] Burada heyete bir çay verdik...
- ↑ Bizim kimsesiz çocuklardan mürekkep ve başlarında Türk bayrağı dalgalanan bir fotğrafı bütün milletlerin izci teşkilâtını tetkik için topladığım eserlerden Scouting isminde 1920 senesi B Nisanında Amerikada intişar eden bir risalenin (83) üncü sahifesinde gördüm. Bu eser Amerika (Boyskavt) izcilik teşkilâtının onuncu senesi raporu idi. Bizim Türk bayraklı çocuklarımızın altında şu yazılı: (Ermeni izcileri Ameri- ka hey'eti reisine bakıyorlar) Harbord bana da çektiği resimlerden bir seri göndermişti. Türk izcileri kelimesi yerine bir sahtekarın (belki de bir mürettep idi) yaptığı ahlâksızlığı kendilerine bildirdim.
