Bu manilerin söylenip okunması, koşmaya, divana, yıldıza, destana, semaiye, hele kalenderiye nispetle kolaydı ve bu manileri her çalgılı kahveye giden, iyi kötü söyleyebilirdi. Fakat ötekileri söylemek, kaleme almak ve okumak daha güçtü.
Koşmalar da divanlar, yıldızlar, destanlar, maniler gibi hece vezniyle söylenirdi ve bunlarda en çok kullanılan vezinler eski halk şairlerinin kullandıkları gibi ekseriya (altı-beş), (dört-dört-üç) ve bazen de (beş-altı) idi. Bunlardan yalnız divanlar ara sıra aruzla yazılırdı. Semailer ise hep aruzun mefailün / mefailün / mefailün / mefailün vezniyle yazılıp okunurdu.
Bunlardan kalenderilerin vezni de hem hece olurdu hem de aruz.
Fakat bunlarda şart, muhakkak her kıtanın, yani her dört satırın üçüncü mısraı o kıtadan sonraki kıtanın birinci satırında aynen tekrarlanmak olduğu gibi, her kıtanın son mısraları da kafiyece birbirinden başka idi.
İşte bir çalgılı kahve kalenderisi:
Derdü gam, aşku sevda
Eyledi beni şeyda
O güzelin yoluna
Edeydim canım feda
O güzelin yoluna
Saçım başım yoluna
Taramış kakülleri
Atmış sağ ü soluna
Taramış kakülleri
Gerdanda fülfülleri
Sanırsın yanağında
Açmış cennet gülleri
54
