İskendernâme/101-200
101. Bu’d eb’ad ķurb ‘aķrebdür aña
Nahnü ‘aķreb hüccet uş rûşen saña
102. Niçe uzansa silsile bigi ‘ilel
Hâşa k’ire ķurbına anuñ halel
103. Bu’d eb’ad çün aña olmaz hicâb
Ķurb ‘aķreb pes añuñ min külli bâb
104. Çün ‘ilel ‘illiyyeti andan bulur
Ķurb-ı ‘aķreb pes yakîn anuñ olur
105. Rahmeti-y-le dirilür ervâh anuñ
Ni’meti-y-le bislenür eşbâh anuñ
106. Her ne var ger yir ü gök ger mihr ü mâh
Birligine varlıġınadur güvâh
107. Luţfuñ-ıla iy Kerîm-i Lem-yezel
‘Afv it bizden ne kim geldi zelel
108. Bizüm işümüz nedür cürm ü haţâ
Saña lâyıķ ne-durur ‘afv u ‘aţâ
109. Pâk ķılġıl bu ‘alâyıķdan bizi
Bî-niyâz itgil halâyıķdan bizi
110. Mahrem it göñlümizi esrâruña
Hem-dem it cânumuzı envâruña
111. Bizi tab’ ‘âlâyişinden eyle pâk
Şöyle ki_olmaya bize pâ-bend hâk
112. Dünya vü ‘ukbâda iy Rabb-i Rahîm
‘Afv it gösterme bize hîç bîm
113. Her kim ol Haķ zâtınuñ fikrin ķıla
Hîç nesne_añlamadın hayrân ķala
114. Zâtı bir-durur velî evsâfı çoķ
Ķamusı vasf-ı kemâl ü naķsı yoķ
115. Adınuñ bir nev’idür Esmâ-i zât
Birisi dahı anuñ Esmâ-i sıfât
116. Sâlisi esmâ-i ef’âl oldı bil
Diyeyim birbir ķamusın żabţ ķıl
117. Her kişi kim anuñ adların bile
Dünya vü ‘Ukbâda ol rahmet bula
118. Ol sıfâtı bil ki iki dürlü olur
Biri îcâbî biri Selbî gelür
119. Oldur îcâbî k’aña ehl-i maķâl
Nisbet ol vasf ‘itdiler k’ola kemâl
120. Şöyle kim lafz-ı Kerîm ü hem Rahîm
Hem Ra’ûf u hem Ġafûr u hem ‘Alîm
121. Selbi ol kim nefy ol’andan her sıfat
K’anda bula naķs ehl-i ma’rifet
122. Şöyle kim dirler aña yokdur mekân
Dahı ne hayyiz var aña ne zemân
123. Zâtı cismiyyetden olmışdur arı
Cevheriyyetle arazdandur berî
124. İsm-i Zâtun biri dah’oldur ayân
K’anda olmaya izâfetden nişân
DER-BEYAN-ĀH-NÜMÂ-İ ZÂT-I U TAKSİM-İ ÂN
125. Ol hayât-ıla vücûb oldı yakîn
Dahı Kayyûmiyyet iy pâkîze-dîn
126. Birisi dahı izâfetdür hemîn
Evveliyyet Âhiriyyet bil yakîn
127. Birisi dahı izâfetdür ayân
Lîki ne mahz-ı izâfetdür hemân
128. İlmdür ol u İrâdet hem Gınâ
Hem Rübûbiyyet k’anuñ-durur senâ
129. Dahı Sübbûhiyye Kuddûsiyyedür
Rahmet ol nefse kim ol kudsiyyedür
130. İktizâ itdi k’ Ulûhiyyet ola
Anda kahr u lutf u hem hışm u rızâ
DER-HİKMET-İ İTTİSÂF-I HÜDÂ-YI TA’ÂLÂ Bİ-CEMÂL VE CELÂL
131. Kim muti’a vire lutf idüp sevâb
Kahrı-y-ıla ide âsîya ikâb
132. Tâ ki adı Nâfi’ ola vü Latîf
Dahı Kahhâr ola vü Zârr iy harîf
133. İsm k’anda kahr var ism-i Celâl
Ol ki anda lutf var ism-i Cemâl
134. Kahrınuñ içinde pinhân lutfı çok
Lutfınuñ içinde sanma kahrı yok
135. Ni’metinde gizlü-durur nıkmeti
Nıkmetinde örtülüdür ni’meti
136. Lutfıdur bu kim saña virdi gazab
Kim ziyânuñ def’ine ola sebeb
137. Dahı mevsûf itdi şehvetle seni
K’olasın cezb-i menâfi’le ganî
138. Cezbi nef’ olmazsa vü def’i zarar
Bulımazsın dirlige bir dem zafer
139. Girü şehvetle gazabdur saña dâm
Cezb ü def’ol dâma dânedür müdâm
140. Avlar işbu dâm-ıla uş sini dîv
Dâne gösterdüp ider ol saña rîv
141. Dâne-i peydâ ider dâmı nihân
Sini dâma düşürür dâne ayân
142. Kahr içinde lutf u lutf içinde kahr
Gör nice koyup-durur Hallâk-ı dehr
143. Her kişi kim bu sözüñ sırrın bile
Huffeti’l-Cennet aña rûşen ola
144. Nedür ism-i zât Allâhü Selâm
Rabbü Kuddûsü Melik iy nîg-nâm
145. Hem Azîm ü Hakk u Mü’min-durur ol
Dahı Cebbâr u Müheymin-durur ol
146. Hem Azîz ü Bâtın u Zâhir-durur
Hem Celîl ü Evvel ü Âhir-durur
147. Bir dahı ism aña Mütekebbir gelür
Bir dahı ism aña Mütaâlâ olur
148. Vâhid ü Bâkî Rakîb Evvel Ahed
Hem Kebîr ü hem Mecîd ü hem Samed
149. Zü’l-Celâl ü hem Metîn ü hem Mübîn
Bu-durur esmâsı zâtuñ bil yakîn
DER-BEYÂN-I ESMÂ-İ SIFÂT-I BÂRÎ-Yİ TA’ÂLÂ
150. Oldı esmâ-i Sıfât Hayy u Şekûr
Kâhir ü Kahhâr u Gaffâr u Gafûr
151. Hem Ra’ûf u Berr ü Rahmân u Rahîm
Hem Sabûr u hem Vedûd u hem Alîm
152. Hem Şehîd ü hem Semî’ ü hem Basîr
Hem Kaviyy ü hem Kebîr ü hem Habîr
153. Muktedirdür hem Afüvv ü hem Halîm
Muhsî vü Settâr-durur hem Hakîm
154. Diyeyim esmâ-i ef’âlin anuñ
Dinler-isen sıdk-ıla devlet senüñ
DER-BEYAN-I ESMÂ-İ EF’ÂL-İ BÂRÎ-Yİ TA’ÂLÂ CELLE VE ALÂ
155. Oldı anuñ esmâ-i ef’âli Mücîb
Hem Vekîl ü Vâsi ü Mugnî Hasîb
156. Hem Şehîd ü hem Hafîz ü hem Mukît
Hem Latîf ü Muhyi vü ân-geh Mümît
157. Müntakımdur Vâli vü Tevvâb hem
Hâlık u Bârî-durur Vehhâb hem
158. Hem Hakem hem Adl-durur hem Mu’îd
Mübdi vü Hâdîdür ol u hem Reşîd
159. Hem Bedî’ ü Bâsıt u Kābızdur ol
Halka Râfi’dür ü hem Hâfızdur ol
160. Hem Kaviyy ü Zârr u Nâfi’dür ol
Muksit ü Câmi’dür ü Mâni’dür ol
161. Hem Mukaddim hem Mu’ahhır anı bil
Dahı Zü’l-İkrâm tâ’at aña kıl
DER-BEYÂN-I EİMME-İ SEB’A-İ EZ-ESMÂ-İ SIFÂT
162. Oldı eimme ad-ıla yidi sıfât
EvveĪi ol yidinüñ-durur hayât
163. İlmdür andan irâdetdür imâm
Kudret-ü sem’ ü basardur pes kelâm
164. Gerçi zâhirdür mezâhirden sıfât
Lîki dördidür bulardan ümmehât
165. Biri Evvel birisi Âhir-durur
Biri Bâtın birisi Zâhir-durur
166. Kamunuñ Allah u Rahmân câmi’i
Rahmet aña k’ola bu söz sâmi’i
167. Bu sıfâtlar zât-ıla birdür yakîn
Görinen kesret-eser-durur hemîn
TETİMME-İ TEFÂSİL-İ ESMÂ-İ SIFÂT
168. Bu kamu birdür velîkin her eser
K’olur andan zâhir itdükde nazar
169. Ol eser hâline lâyık bir sıfat
Vaz’ itdi aña ehl-i ma’rifet
170. Bildügi-y-çün kamu ġaybı bî-gümân
Didiler aña Âlim-i ehl-i lisân
171. Mubsarâtı bildügi-y-çün ol Habîr
Kodılar adını âkıllar Basîr
172. Cümle mesmû’âtı çün bilür ayân
Didiler aña Semî’-i ehl-i beyân
173. ‘Aklda hâricde ne kim var-durur
Herbiri bir vasfına mazhar-durur
DER-TAFSÎL-İ MEZÂHİR-İ ESMÂ-İ HÜSNÂ
174. ‘Akl-ıla nefs-i mücerred iy emîn
Mazhar-ı ilm-i İlâhîdür yakîn
175. ‘Akl adıdur kalem bî-irtiķâb
Levhdür nefs adı vü ümmü’l-kitâb
176. Her ne sûret var-ısa âlemde bil
K’aña ‘akl icmâl-ıladur müştemil
177. Kamuya tafsîl-il ‘oldı nefs-i küll
Müştemil sırrını sözüñ añla bil
178. Mazhar-ı Rahmân-durur ‘arş-ı azîm
Kürsi oldı mazhar-ı pâk-i Rahîm
BAKIYYE-İ TEFÂSÎL-İ MEZÂHİR
179. Çarh-ı evvel mazhar-ı Hallâkdur
Çarh-ı sâbi’ mazhar-ı Rezzâkdur
180. Çarh-ı evvel aya olmışdur mahal
Çarh-ı sâbi’de olur dâyim Zühal
181. Çarh-ı sâdis mazhar-ı ism-i Alîm
Kim orada Müşterî-durur mukîm
182. Çarh-ı hâmis mazhar-ı Kahhârdur
K’orada Merîh hancer-dârdur
183. Çarh-ı râbi’ mazhar-ı muhyî vü nûr
Kim güneş andan ider dâyim zuhûr
184. Çarh-ı sâlisdür Musavvir mazharı
Ol felekdür Zühre-i zehrâ yiri
185. Mazhar-ı Bârîdür ikinci felek
K’orada olur ‘Utarid dutma şek
186. Mazhar-ı Cebbâr nâr u Hayy âb
Mazhar-ı bâ’is hevâ vü Rab türâb
DER-MEZÂHİR-İ MÜREKKEBE
187. Bu besâyitde ne varsa bî-gümân
Her biri bir isme mazhardur hemân
188. Lîkin eczâ-yı mürekkeb herbiri
Bî-gümân bir ismüñ oldı mazharı
189. Bu mezâhir gerçi bî-had çok-durur
Zâhir olan birden artuķ yok-durur
190. Baksa yüz gözgüye bir kişi ayân
Yüz görinür orada ol bî-gümân
191. Oldı bir sûret bu yüz mazharda yüz
Zâhir olanlar kamu bir reybsüz
DER-BEYÂN-I ÂN Kİ İNSÂN MAZHAR-I İSMU’LLAH EST
192. Mazhar-ı İsmu’llah insândur hemîn
K’ol ķamu esmâya câmi’dür yakîn
193. Cümle-i esmâya câmi’dür bu ism
Lâ-büd oldı aña mazhar bu ţılısm
194. Kamu vasfa anı câmi’ buldılar
Mazhar olduġın bu isme bildiler
195. Buldılar ezdâd üns anda temâm
Lâ-büd aña didiler insân-be-nâm
196. Kābiliyyet bulup eczâ-yı kesîf
Mûnis oldı aña ol rûh-ı laţîf
197. Şem’-i cân key rûşen işler işledi
Bu gider cisme safâ baġışladı
198. Ķābil itdi anı ilm ü hikmete
Ķıldı lāyık anı fażl u rahmete
199. Rûh-ı a’zam oldı zâtuñ mażharı
Ķamu naķş u ‘aybdandur ol berî
DER-MEV’İZE VE TAHRÎZ BER-İKTİSÂB-I SA’ÂDET-İ MA’ÂD
200. Sen dahı ol nûrdansın muktebes
Râst aña irmege kılgıl heves