İçeriğe atla

İskendernâme/101-200

Vikikaynak, özgür kütüphane

101. Bu’d eb’ad ķurb ‘aķrebdür aña
Nahnü ‘aķreb hüccet uş rûşen saña

102. Niçe uzansa silsile bigi ‘ilel
Hâşa k’ire ķurbına anuñ halel

103. Bu’d eb’ad çün aña olmaz hicâb
Ķurb ‘aķreb pes añuñ min külli bâb

104. Çün ‘ilel ‘illiyyeti andan bulur
Ķurb-ı ‘aķreb pes yakîn anuñ olur

105. Rahmeti-y-le dirilür ervâh anuñ
Ni’meti-y-le bislenür eşbâh anuñ

106. Her ne var ger yir ü gök ger mihr ü mâh
Birligine varlıġınadur güvâh

107. Luţfuñ-ıla iy Kerîm-i Lem-yezel
‘Afv it bizden ne kim geldi zelel

108. Bizüm işümüz nedür cürm ü haţâ
Saña lâyıķ ne-durur ‘afv u ‘aţâ

109. Pâk ķılġıl bu ‘alâyıķdan bizi
Bî-niyâz itgil halâyıķdan bizi

110. Mahrem it göñlümizi esrâruña
Hem-dem it cânumuzı envâruña

111. Bizi tab’ ‘âlâyişinden eyle pâk
Şöyle ki_olmaya bize pâ-bend hâk

112. Dünya vü ‘ukbâda iy Rabb-i Rahîm
‘Afv it gösterme bize hîç bîm

113. Her kim ol Haķ zâtınuñ fikrin ķıla
Hîç nesne_añlamadın hayrân ķala

114. Zâtı bir-durur velî evsâfı çoķ
Ķamusı vasf-ı kemâl ü naķsı yoķ

115. Adınuñ bir nev’idür Esmâ-i zât
Birisi dahı anuñ Esmâ-i sıfât

116. Sâlisi esmâ-i ef’âl oldı bil
Diyeyim birbir ķamusın żabţ ķıl

117. Her kişi kim anuñ adların bile
Dünya vü ‘Ukbâda ol rahmet bula

118. Ol sıfâtı bil ki iki dürlü olur
Biri îcâbî biri Selbî gelür

119. Oldur îcâbî k’aña ehl-i maķâl
Nisbet ol vasf ‘itdiler k’ola kemâl

120. Şöyle kim lafz-ı Kerîm ü hem Rahîm
Hem Ra’ûf u hem Ġafûr u hem ‘Alîm

121. Selbi ol kim nefy ol’andan her sıfat
K’anda bula naķs ehl-i ma’rifet

122. Şöyle kim dirler aña yokdur mekân
Dahı ne hayyiz var aña ne zemân

123. Zâtı cismiyyetden olmışdur arı
Cevheriyyetle arazdandur berî

124. İsm-i Zâtun biri dah’oldur ayân
K’anda olmaya izâfetden nişân

DER-BEYAN-ĀH-NÜMÂ-İ ZÂT-I U TAKSİM-İ ÂN

125. Ol hayât-ıla vücûb oldı yakîn
Dahı Kayyûmiyyet iy pâkîze-dîn

126. Birisi dahı izâfetdür hemîn
Evveliyyet Âhiriyyet bil yakîn

127. Birisi dahı izâfetdür ayân
Lîki ne mahz-ı izâfetdür hemân

128. İlmdür ol u İrâdet hem Gınâ
Hem Rübûbiyyet k’anuñ-durur senâ

129. Dahı Sübbûhiyye Kuddûsiyyedür
Rahmet ol nefse kim ol kudsiyyedür

130. İktizâ itdi k’ Ulûhiyyet ola
Anda kahr u lutf u hem hışm u rızâ

DER-HİKMET-İ İTTİSÂF-I HÜDÂ-YI TA’ÂLÂ Bİ-CEMÂL VE CELÂL

131. Kim muti’a vire lutf idüp sevâb
Kahrı-y-ıla ide âsîya ikâb

132. Tâ ki adı Nâfi’ ola vü Latîf
Dahı Kahhâr ola vü Zârr iy harîf

133. İsm k’anda kahr var ism-i Celâl
Ol ki anda lutf var ism-i Cemâl

134. Kahrınuñ içinde pinhân lutfı çok
Lutfınuñ içinde sanma kahrı yok

135. Ni’metinde gizlü-durur nıkmeti
Nıkmetinde örtülüdür ni’meti

136. Lutfıdur bu kim saña virdi gazab
Kim ziyânuñ def’ine ola sebeb

137. Dahı mevsûf itdi şehvetle seni
K’olasın cezb-i menâfi’le ganî

138. Cezbi nef’ olmazsa vü def’i zarar
Bulımazsın dirlige bir dem zafer

139. Girü şehvetle gazabdur saña dâm
Cezb ü def’ol dâma dânedür müdâm

140. Avlar işbu dâm-ıla uş sini dîv
Dâne gösterdüp ider ol saña rîv

141. Dâne-i peydâ ider dâmı nihân
Sini dâma düşürür dâne ayân

142. Kahr içinde lutf u lutf içinde kahr
Gör nice koyup-durur Hallâk-ı dehr

143. Her kişi kim bu sözüñ sırrın bile
Huffeti’l-Cennet aña rûşen ola

144. Nedür ism-i zât Allâhü Selâm
Rabbü Kuddûsü Melik iy nîg-nâm

145. Hem Azîm ü Hakk u Mü’min-durur ol
Dahı Cebbâr u Müheymin-durur ol

146. Hem Azîz ü Bâtın u Zâhir-durur
Hem Celîl ü Evvel ü Âhir-durur

147. Bir dahı ism aña Mütekebbir gelür
Bir dahı ism aña Mütaâlâ olur

148. Vâhid ü Bâkî Rakîb Evvel Ahed
Hem Kebîr ü hem Mecîd ü hem Samed

149. Zü’l-Celâl ü hem Metîn ü hem Mübîn
Bu-durur esmâsı zâtuñ bil yakîn

DER-BEYÂN-I ESMÂ-İ SIFÂT-I BÂRÎ-Yİ TA’ÂLÂ

150. Oldı esmâ-i Sıfât Hayy u Şekûr
Kâhir ü Kahhâr u Gaffâr u Gafûr

151. Hem Ra’ûf u Berr ü Rahmân u Rahîm
Hem Sabûr u hem Vedûd u hem Alîm

152. Hem Şehîd ü hem Semî’ ü hem Basîr
Hem Kaviyy ü hem Kebîr ü hem Habîr

153. Muktedirdür hem Afüvv ü hem Halîm
Muhsî vü Settâr-durur hem Hakîm

154. Diyeyim esmâ-i ef’âlin anuñ
Dinler-isen sıdk-ıla devlet senüñ

DER-BEYAN-I ESMÂ-İ EF’ÂL-İ BÂRÎ-Yİ TA’ÂLÂ CELLE VE ALÂ

155. Oldı anuñ esmâ-i ef’âli Mücîb
Hem Vekîl ü Vâsi ü Mugnî Hasîb

156. Hem Şehîd ü hem Hafîz ü hem Mukît
Hem Latîf ü Muhyi vü ân-geh Mümît

157. Müntakımdur Vâli vü Tevvâb hem
Hâlık u Bârî-durur Vehhâb hem

158. Hem Hakem hem Adl-durur hem Mu’îd
Mübdi vü Hâdîdür ol u hem Reşîd

159. Hem Bedî’ ü Bâsıt u Kābızdur ol
Halka Râfi’dür ü hem Hâfızdur ol

160. Hem Kaviyy ü Zârr u Nâfi’dür ol
Muksit ü Câmi’dür ü Mâni’dür ol

161. Hem Mukaddim hem Mu’ahhır anı bil
Dahı Zü’l-İkrâm tâ’at aña kıl

DER-BEYÂN-I EİMME-İ SEB’A-İ EZ-ESMÂ-İ SIFÂT

162. Oldı eimme ad-ıla yidi sıfât
EvveĪi ol yidinüñ-durur hayât

163. İlmdür andan irâdetdür imâm
Kudret-ü sem’ ü basardur pes kelâm

164. Gerçi zâhirdür mezâhirden sıfât
Lîki dördidür bulardan ümmehât

165. Biri Evvel birisi Âhir-durur
Biri Bâtın birisi Zâhir-durur

166. Kamunuñ Allah u Rahmân câmi’i
Rahmet aña k’ola bu söz sâmi’i

167. Bu sıfâtlar zât-ıla birdür yakîn
Görinen kesret-eser-durur hemîn

TETİMME-İ TEFÂSİL-İ ESMÂ-İ SIFÂT

168. Bu kamu birdür velîkin her eser
K’olur andan zâhir itdükde nazar

169. Ol eser hâline lâyık bir sıfat
Vaz’ itdi aña ehl-i ma’rifet

170. Bildügi-y-çün kamu ġaybı bî-gümân
Didiler aña Âlim-i ehl-i lisân

171. Mubsarâtı bildügi-y-çün ol Habîr
Kodılar adını âkıllar Basîr

172. Cümle mesmû’âtı çün bilür ayân
Didiler aña Semî’-i ehl-i beyân

173. ‘Aklda hâricde ne kim var-durur
Herbiri bir vasfına mazhar-durur

DER-TAFSÎL-İ MEZÂHİR-İ ESMÂ-İ HÜSNÂ

174. ‘Akl-ıla nefs-i mücerred iy emîn
Mazhar-ı ilm-i İlâhîdür yakîn

175. ‘Akl adıdur kalem bî-irtiķâb
Levhdür nefs adı vü ümmü’l-kitâb

176. Her ne sûret var-ısa âlemde bil
K’aña ‘akl icmâl-ıladur müştemil

177. Kamuya tafsîl-il ‘oldı nefs-i küll
Müştemil sırrını sözüñ añla bil

178. Mazhar-ı Rahmân-durur ‘arş-ı azîm
Kürsi oldı mazhar-ı pâk-i Rahîm

BAKIYYE-İ TEFÂSÎL-İ MEZÂHİR

179. Çarh-ı evvel mazhar-ı Hallâkdur
Çarh-ı sâbi’ mazhar-ı Rezzâkdur

180. Çarh-ı evvel aya olmışdur mahal
Çarh-ı sâbi’de olur dâyim Zühal

181. Çarh-ı sâdis mazhar-ı ism-i Alîm
Kim orada Müşterî-durur mukîm

182. Çarh-ı hâmis mazhar-ı Kahhârdur
K’orada Merîh hancer-dârdur

183. Çarh-ı râbi’ mazhar-ı muhyî vü nûr
Kim güneş andan ider dâyim zuhûr

184. Çarh-ı sâlisdür Musavvir mazharı
Ol felekdür Zühre-i zehrâ yiri

185. Mazhar-ı Bârîdür ikinci felek
K’orada olur ‘Utarid dutma şek

186. Mazhar-ı Cebbâr nâr u Hayy âb
Mazhar-ı bâ’is hevâ vü Rab türâb

DER-MEZÂHİR-İ MÜREKKEBE

187. Bu besâyitde ne varsa bî-gümân
Her biri bir isme mazhardur hemân

188. Lîkin eczâ-yı mürekkeb herbiri
Bî-gümân bir ismüñ oldı mazharı

189. Bu mezâhir gerçi bî-had çok-durur
Zâhir olan birden artuķ yok-durur

190. Baksa yüz gözgüye bir kişi ayân
Yüz görinür orada ol bî-gümân

191. Oldı bir sûret bu yüz mazharda yüz
Zâhir olanlar kamu bir reybsüz

DER-BEYÂN-I ÂN Kİ İNSÂN MAZHAR-I İSMU’LLAH EST

192. Mazhar-ı İsmu’llah insândur hemîn
K’ol ķamu esmâya câmi’dür yakîn

193. Cümle-i esmâya câmi’dür bu ism
Lâ-büd oldı aña mazhar bu ţılısm

194. Kamu vasfa anı câmi’ buldılar
Mazhar olduġın bu isme bildiler

195. Buldılar ezdâd üns anda temâm
Lâ-büd aña didiler insân-be-nâm

196. Kābiliyyet bulup eczâ-yı kesîf
Mûnis oldı aña ol rûh-ı laţîf

197. Şem’-i cân key rûşen işler işledi
Bu gider cisme safâ baġışladı

198. Ķābil itdi anı ilm ü hikmete
Ķıldı lāyık anı fażl u rahmete

199. Rûh-ı a’zam oldı zâtuñ mażharı
Ķamu naķş u ‘aybdandur ol berî

DER-MEV’İZE VE TAHRÎZ BER-İKTİSÂB-I SA’ÂDET-İ MA’ÂD

200. Sen dahı ol nûrdansın muktebes
Râst aña irmege kılgıl heves