Vikikaynak:Telif hakları

← Yardım:İçindekiler

Telif hakları

Bu sayfada Vikikaynak'ın telif politikası açıklanmaktadır.

Vikikaynak, bünyesinde kamuya mal olmuş eserler ile aşağıda tanımlanacağı bağlamda özgür lisanslı eserleri barındırır. Vikikaynak kullanıcıları tarafından yapılan çeviriler ve Vikikaynak'ın kendi bünyesinde üretilmiş ekran görüntüleri vb. içeriklerin telif hakları aksi belirtilmedikçe {{Cc-by-sa-4.0}} kapsamında değerlendirilir.

Görüntü/resim esasları

Yazılı çalışmalar gibi resim ve fotoğraflar da telif hakkına tabidir. Açık bir şekilde kamusal alana yerleştirilmedikleri sürece birileri bunların sahibi demektir. İnternetteki resimlerin telif haklarının ya doğrudan telif hakkı sahibinden ya da onların adına lisans verebilen birisi tarafından özgür kullanım kapsamında paylaşılması gerekir.

Etiketleme

Resim tanımlama sayfaları, Vikikaynak:Resim telif etiketlerinde belirtildiği gibi, resimlerin yasal durumunu belirten özel bir fişle etiketlenebilir. Aynı resmin birden fazla sayıda ve farklı telif hakkı cümleleriyle yüklenmesi durumunda ne yapılması gerektiği, şu anda belirsizdir.

A.B.D. hükümeti fotoğrafları

Amerikan federal hükümetinin sivil ve askerî çalışanlarının ürettiği çalışmalar, kurallar ve faaliyet alanları gereği kamusal alandadır. Ancak, yaygın yanlış anlamalara rağmen, Amerikan federal hükümetinin, başkaları tarafından devredilmiş telif haklarına sahip olabileceği de hatırdan çıkarılmamalıdır. Dolayısıyla, .mil ve .gov uzantılı web sitelerindeki tüm resimler kamusal alanda demek değildir. Öte yandan, internet sitesi, başkalarının sahip olduğu ticari fotoğraflar da (stok fotoğrafçılık) kullanıyor olabilir. İnternet sitesinin gizlilik ve güvenlik uyarılarını kontrol etmekte yarar vardır; sadece webmaster'a yollayacağınız bir e-posta ile resmin kamusal alanda olduğundan emin olamazsınız. Ayrıca, Amerika'dan başka diğer ulusların hükümetleri (örneğin, İngiltere'de Crown Copyright), çalışanlarının ürettiği çalışmalar için telif hakkı talebinde bulunabilmektedir. Hatta A.B.D.'deki pek çok eyalet ve yerel hükümet, çalışmalarını kamusal alana koymamakta ve gerçekten de bu çalışmaların telif hakkına sahip bulunmaktadır.

Lütfen, kopyalamadan önce aidiyet bilgisini kontrol ediniz.

İngiltere telif hakkı

İngiliz Kamu Sektörü Bilgilendirme Ofisi'nin (HMSO) bize verdiği bilgiye göre:

Basılı malzemelerdeki Crown copyright koruması, malzemenin basıldığı yılın sonundan elli yıl sonrası için geçerlidir. Dolayısıyla, örneğin Crown copyright korumasında elli yıl önce basılmış bir malzeme, artık telif hakkı altında değildir ve dünyanın her yerinde özgürce çoğaltılabilir. [1]

Tanınmış kişilerin fotoğrafları

Bu konuda IMDB'nin imaj kılavuzu temel alınır. Bu kılavuz, özellikle ünlü kişilerin fotoğraflarında ve diğer resimlerde de uygulanabilir. İzin ile alınan meşru fotoğraflar genelde üç farklı yerden gelir.

1. Stüdyolar, yapımcılar, dergi yayıncıları veya medya yayınlarınca çekilmiş orijinal fotoğraflar.
2. Fotoğrafı çeken fotoğrafçıları temsil eden ajanslar ya da fotoğrafçının kendisi (ikincisi özellikle amatör fotoğrafçılar için).
3. Ünlü kişinin kendisi veya yasal temsilcisi tarafından sunulmuş olanlar.

Adil kullanım

• Adil kullanım konusu Köy Çeşmesinde tartışılmış ve projenin kapsamı dışına alınmasına karar verilmiştir.

Bazı ülkelerin telif hakları politikaları

Amerika Birleşik Devletleri

• Amerika telif kurumu (ingilizce)
• Amerika'daki telif kanununun zamansal gelişimi (ingilizce)

Türkiye

Türkiye'de telif hakları ile ilgili esas kanun, 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunudur. Kanuna göre, fikir ve sanat eseri olarak kabul edilen eserler, bu kanun kapsamında korunacaktır. Bu koruma, sahibine mali ve manevi haklar sağlamaktadır. Kanunun koruma kapsamına aldığı eserler, kanunen korumanın başladığı tarihten, hak sahibinin yaşamı süresince, hak sahibinin ölümünden itibaren 70 yıl boyunca korunur. Bununla birlikte, kamu malı olarak kabul edilen ve herhangi bir koruma mevcut olmayan eserler de mevcuttur. Örneğin, devletin ihdas edip yürürlüğe koymuş olduğu kanun, kararname, yönetmelik, genelge gibi hukuki metinler, resmî mercilerde söylenen sözlerin ve nutukların, eğitim ve öğretim amaçlı kullanılması şartıyla yayımlanmış eserler ve günlük haberler kanunda öngörülen korumanın kapsamına dahil değildirler.

Cumhuriyet'in öncesi

1923 öncesinde Türkiye'nin bugün bulunduğu topraklarda var olan Osmanlı İmparatorluğu döneminde üretilmiş eserlerle ilgili herhangi bir telif hakkı koruması mevcut değildir. Bu nedenle, 1923 öncesine ait bütün eserlerin telif hakkı serbesttir.

Ayrıca bakınız

• Resmi gazete ve kanunlarda telif hakkı

Sovyetler Birliği (1973 öncesi)

Sovyet telif hakkı yasaları geçmişe yönelik değildir ve Sovyetler Birliği'nde 27 Mayıs 1973 öncesinde basılmış tüm çalışmalar, eski Sovyetler Birliği'nin dışında koruma kapsamında değildir.

Rusya: Telif muafiyetleri

Rusya'nın 1993 tarihli telif hakkı yasasına göre, aşağıdaki maddeler telif hakkına tabi değildir:

• Resmî belgeler (yasalar, mahkeme kararları, yasama, yönetim ve hukuki karakterdeki diğer metinler),
• Devlet sembolleri ve nişanları (bayraklar, simgeler, rütbeler, banknotlar ve diğer devlet sembol ve nişanları),
• Halka ait yaratıcı çalışmalar,
• Olay ve olgulara ait, bilgi verici karakterdeki haberler.

Rus telif hakları, yazarın ölümünden 70 yıl sonra sona erer.

Cezayir

Cezayir'in Ordonnance N°97-10 du 27 Chaoual 1417 correspondant au 6 mars 1997 relative aux droits d'auteur et aux droits voisins. de belirtilen 9. maddesine göre: "Devletin, kamuya yasal erişim verdiği çalışmalar, çalışmanın bütünlüğünü zedelememek ve kaynağını belirtmek kaydıyla, ticari olmayan amaçlar için özgürce kullanılabilir. Bu maddede "Devletin çalışmaları" ile kastedilen: "Devletin, yönetim karakteri taşıyan çeşitli kuruluşları, yerel topluluklar veya kamu kuruluşları tarafından üretilmiş ve basılmış çalışmalar"dır. (Orijinal metin Fransızcadır). Kısaca, bunlar ticari olmayan kullanımlar için müsaittir (Vikikaynak bunu uygun bulmamaktadır).

İran

İran ile A.B.D. arasında telif haklarının korunması konusunda bir antlaşma bulunmamakla birlikte, Jimbo Wales'e göre, Vikikaynak'a katkıda bulunanların İran'ın telif hakları yasasına da mümkün olduğunca saygı duymaları gerekir. [2]

Creative Commons lisansı

Creative Commons lisanslarıyla genel olarak telif hakkı ile korunan esere tüm dünya çapında üzerinde herhangi bir değişiklik yapmadan ve herhangi bir ücret ödemeden tüm "temel hakların" verilmesi şeklinde işler.^[1] Bu lisans kullanımları seçilen sürüme bağlıdır ve seçilen sürümlerde her detay dört ana koşula bağlı olarak kullanılır:

Simge	Haklar	Tanım
	Atıf (BY)	Lisans sahibine atıfta bulunarak eseri dağıtabilir, kopyalayabilir, üzerinde çalışmalar yapabilir, yine sahibine atıfta bulunarak türevi çalışmalar yapabilir veya buna benzer işler yapabilirsiniz.
	AynıLisanslaPaylaş (SA)	Yalnızca orijinal esere verilen aynı veya özdeş bir lisans altında çalışabilir ve türev çalışmaları yapabilirsiniz.
	GayriTicari (NC)	Lisans sahibinin bu izni dahilinde eser üzerinde yalnızca ticari olmayan çalışmalar gerçekleştirebilir, dağıtabilir, kopyalayabilir veya buna dayalı yine ticari olmayan türev çalışmaları yapabilirsiniz.
	Türetilemez (ND)	Lisans sahibinin bu izni dahilinde eser üzerinde kopyalama, dağıtma ve görüntüleme işlemleri yalnızca birebir gerçekleştirilebilir. Tüm bu çalışmalara türev çalışmalar dahil değildir.

Son iki koşul DFSG ve Özgür Yazılım Vakfı'nın standart tanımlarına göre özgür içerik değildir ve Vikikaynak gibi bu özgürlükleri gerektiren ortamlarda kullanılamaz.

Bu koşullar altında, şartlara uyan toplam on altı olası lisans kombinasyonu üretilebilir ve üretilen bu kombinasyonlardan on bir tanesi geçerli bir Creative Commons lisansı olup, beş adeti ise geçersizdir. Bu nedenle, bu karıştırılmamalıdır. Beş geçersiz kombinasyondan dördü hem "nd" hem de "sa" içerir. Diğer kombinasyon ise hiçbir şart içermez. On bir geçerli kombinasyon, tüm kombinasyonların %98'ine tekabül eder ve beş kombinasyon ise "by" atıf istemesi nedeniyle emekliye ayrılmışlardır. Gerçi, bunlar web sitesinde başvuru için kullanılabilir durumda kalmıştır.^[2][3][4] Bu altı lisans türü aşağıda gösterilmektedir:

Simge	Tanım	Kısatlma	Atıf Zorunluluğu	İçeriği değiştirip uyarlanabilirlik	Ticari kullanılabilirlik
	Kamu malı - Kısıtlama olmaksızın içeriği küresel olarak ücretsizleştirme	CC0	Hayır	Evet	Evet
	Yalnızca atıf	BY	Evet	Evet	Evet
	Atıf + Türetilemez	BY-ND	Evet	Hayır	Evet
	Atıf + AynıLisanslaPaylaş	BY-SA	Evet	Evet	Evet
	Atıf + GayriTicari	BY-NC	Evet	Evet	Hayır
	Atıf + GayriTicari + Türetilemez	BY-NC-ND	Evet	Hayır	Hayır
	Atıf + GayriTicari + AynıLisanslaPaylaş	BY-NC-SA	Evet	Evet	Hayır

Örneğin, Creative Commons Atıf (BY) lisansı ticari kullanımlar için bile paylaşım ve remiks (türevi çalışmalar oluşturma) için izin verse bile aşırı şekilde atıf kullanımı istemektedir.^[5]

Katkıda bulunanların hak ve yükümlülükleri

Vikikaynak'a katkıda bulunuyorsanız katkılarınızın telif hakları Creative Commons Atıf-AynıLisanslaPaylaş 4.0 ile değerlendirilir. Bir kez bu hak verildikten sonra değiştirilemez.

Başkalarının telif hakkı olan çalışmalarının kullanılması

Eğer telif hakkı olan bir çalışmanın bir kısmını "dürüst kullanım" altında kullanıyorsanız, veya telif hakkı olan bu çalışmayı, bizim lisansımızın koşulları altında kullanabilmek için telif hakkı sahibinden özel izin almışsanız, bu durumu isimler ve tarih vererek belirten bir uyarı yapmanız gerekir. Hedefimiz, mümkün olduğunca fazla Vikikaynak malzemesini özgürce dağıtabilmektir. Böylece, GFDL altında veya kamusal alandaki orijinal resim ve ses dosyaları, telif hakkı olan ve dürüst kullanım altında kullanılan medya dosyalarına göre çok daha fazla tercih edilir olacaktır. Bir telif hakkı sahibine, çalışmalarını bize, GFDL koşulları altında kullanma lisansını verip vermeyeceğini sormak için hazır mektup örneğine Vikikaynak:Lisans devri ricası adresinden ulaşabilirsiniz.

Başkalarının telif hakkını ihlal edecek malzemeleri asla kullanmayınız. Bu durum yasal sorumluluk yaratır ve projeyi ciddi şekilde zedeler. Şüpheniz varsa, kendinizin yazması en doğrusudur.

Bilin ki, telif hakkı yasası, fikir ve bilgilerin kendilerini değil, fikirlerin yaratıcı ifadelerini yönetir. Bu nedenle, bir ansiklopedi makalesi veya başka bir çalışmayı okuyup kendi cümlelerinizle yeniden yazmanız ve Vikikaynağa sunmanız tümüyle yasaldır. (Genel anlamda, ne kadarlık bir "yeniden yazma"nın gerekli (veya yeterli) olduğu konusundaki tartışmalar için intihal (aşırma, çalıntı) ve dürüst kullanıma bakınız).

Telif hakkı olan çalışmalara bağlantı verilmesi

Telif hakkı olan çalışmalara bağlantı vermek, mantıklı bir nedenle bağlantı vermeye karar verdiğiniz söz konusu sayfa başkalarının telif haklarına tecavüz etmediği sürece genelde sorun teşkil etmez. Şayet böyle bir durum varsa lütfen o sayfaya link vermeyin. Bu tür bağlantıların yapılan ihlâle yardımcı olmak anlamına gelip gelmediği günümüzde mahkemelerce tartışılıyorsa da, her durumda başkalarının çalışmalarını yasal olmayan biçimde dağıtan sitelere bağlantı vermek, kötü bakışları üzerimize toplayacaktır.

Telif hakkı ihlâli gördüğünüzde

Vikikaynağa katkıda bulunanların görevi, içeriklerdeki olası telif hakkı ihlâllerine karşı polislik yapmak değilse de, eğer şüphelenirseniz, en azından konuyu o sayfanın tartışma sayfasında gündeme getirebilirsiniz. Böylece, diğerleri durumu inceleyebilir ve gerekli önlemi alır. Verebileceğiniz en faydalı bilgi, metnin kaynağı olduğuna inandığınız adresin URL'si veya diğer bilgilerdir.

Bazı durumlar yanlış alarm da olabilir. Örneğin, eğer katkıda bulunan kişi, başka yerde başka koşullarda yayınlanan metnin yazarıysa bu onun burada GFDL altında yayımlama haklarını etkilemez. Bazen de, internette bulduğunuz metnin Wikipedia'dan kopyalandığını görebilirsiniz. Her iki durumda da, gelecekteki yanlış alarmları önlemek için tartışma sayfalarına durumla ilgili not düşmek iyi fikirdir.

Eğer sayfanın içeriğinin bir kısmı gerçekten telif hakkı ihlâli taşıyorsa, o kısım silinmeli ve bu, orijinal kaynakla birlikte tartışma sayfasında belirtilmelidir. Eğer daha sonra yazarın izni alınırsa, metin eski haline getirilebilir.

Eğer sayfanın tümünün telif hakkı ihlâli olduğundan şüpheleniliyorsa, sayfa Vikikaynak:Telif hakkı problemleri'nde listelenmeli ve sayfanın içeriği, orada bulunan standart uyarı ile değiştirilmelidir. Eğer bir hafta sonra sayfa hâlâ telif hakkı ihlâli olarak duruyorsa, oylama sayfasındaki yönteme göre silinebilir.

Yerinde uyarılara rağmen, katkıda bulunan kişilerin ısrarla telif hakkı içeren malzeme yerleştirmesi gibi olağanüstü durumlarda, bu kullanıcılar, projenin korunması açısından bloke edilebilir.

Sahibi olduğunuz içerik Vikikaynak tarafından yayınlanıp sizden izinsiz kullanılıyorsa

Sahibi olduğunuz içerik Vikikaynak tarafından yayınlanıp sizden izinsiz kullanılıyorsa, içeriğin Vikikaynaktan kaldırılmasını talep edebilirsiniz (bkz: Vikikaynak:Telif hakkı ihlâlini kaldırma talebi). Veya içeriğin tamamen silinmesini istiyorsanız makalenin üst kısmına {{sil}} komutunu yazınız. Ancak bunu yapmadan önce içeriğin size ait olduğunu ispat etmeniz şarttır.

Vikikaynak içeriğini kullananların hak ve sorumlulukları

Vikikaynak malzemelerini kendi kitabınızda veya internet sitenizde veya başka yayınlarda kullanabilirsiniz ama GÖBL'ye uymak zorundasınız. Eğer bir Vikikaynak maddesini sadece kopyalıyorsanız GÖBL'nin 2. bölümündeki aynen kopyalama şartlarına uymalısınız. Bu konu Vikikaynak:Aynen kopyalama sayfasında açıklanmaktadır.

Eğer değiştirme veya ekleme yaparak malzemenin bir türevini yaratıyorsanız aşağıdaki sonuçlar ortaya çıkar:

• Sizin malzemeniz de GÖBL ile lisanslanmalıdır.
• Maddenin diğer yazarlarını belirtmeniz gerekmektedir (Bölüm 4B), ve
• Malzemenin bir "saydam kopyasına" bağlantı vermelisiniz (Bölüm 4J). Bir Vikipedi maddesinin "saydam kopyası", maddenin bizden elde edilebilecek formatta yazılmış kopyalarından herhangi biridir (wiki text, html web sayfası, xml feed, v.s.)

Yukarıda belirtilen zorunluluklardan son ikisini yerine getirmenin kısmi bir yolu, sitenize kopyalamış olduğunuz maddenin Vikikaynak'taki orijinal kopyasına kolayca görülür bir bağlantı vermektir. Yeni metnin saydam kopyasına da bir bağlantı vermek zorundasınız. Vikimedia Vakfı, kendi maddelerinin yazarlık kayıtlarını ve maddelerinin saydam kopyalarını saklamak konusunda herhangi bir garanti vermemektedir. Dolayısıyla türettiğiniz eserle birlikte yazarlık kayıtları ve bir saydam kopyayı temin etmeniz tavsiye edilir.

Telif Antlaşmaları metinleri

• GNU Özgür Belgeleme Lisansı
• 1971 Bern Konvansiyonu'nun metni(İngilizce)
• Güncel Berne Konvansiyonu metni (İngilizce)
• WIPO (İngilizce)
• Düşünsel Varlık Koruma Andlaşmaları (İngilizce)
• ABD ile telif hakları ilişkileri olan ülkelerin (İngilizce)

Diğer başlıklar

• Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu
• Bern Sözleşmesi
• Vikikaynak:Resim telif etiketleri
• Vikikaynak:Telif hakkı ile ilgili SSS

İlave tartışmalar

• Tartışma:Rojava Toplumsal Sözleşmesi

Kaynakça

1. "Baseline Rights". Creative Commons. 12 Haziran 2008. 1 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Şubat 2010. 
2. "Retired Legal Tools". Creative Commons. 13 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mayıs 2012. 
3. "Announcing (and explaining) our new 2.0 licenses". Creativecommons.org. 25 Mayıs 2004. 7 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Eylül 2013. 
4. "Creative Commons Licenses". Creative Commons. 5 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Şubat 2010. 
5. "Creative Commons — Attribution 3.0 United States". Creative Commons. 16 Kasım 2009. 17 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Şubat 2010.