Tartışma:Canımı Uryân Edüp Saldım Bu Aşk Deryâsına

Açıklamalar

Sözlük

an: o
bekâ: süreklilik, bitmeme hâli, buradaki anlamı, sûfîlikteki makamlardan birisi olan bekâ makamı
çün: -dığı için
derd ü şer: dert ve kötü hâl
didâr: yüz, çehre
Dost: Allah Teâlâ
dürr: inci
dürr-i bî-hemtâ: eşi benzeri olmayan inci
fenâ: Allah'ta yok olma
göymek: katlanmak, sabretmek
hergiz: herkes
irmez: ermez

karmak: kararmak (sondan üçüncü beyitte "Göz karar" şeklinde geçmektedir)
key: çok, gayet, pek çok
ko: koy
kusur: kasırlar, köşkler, saraylar
külli: bütün
mâsivâ: Allah'ı unutturan herşey
müddeî: iddia sahibi (burada, Allah aşkına ermiş olduğu iddiasında bulunan sahte âşıklar kastedilmektedir)
nâgehân: birdenbire, ansızın
niçe: nice, çok
ni'mâ: nimetler
ol: o
sataşmak: rastlamak, tesadüf etmek

şurîde: tutkun, meftun
u / ü: ve
urmak: vurmak
uryân: çıplak
va'de-i ferdâ: geleceğe dâir vaad, burada Allah Teâlâ'nın Zâtının Cennet'te görüleceği vaadini kastetmektedir
yurasına: yanına yöresine
zinhar: aslâ, sakın
zülf: saç lülesi

Bazı beyitlerin izahı

• "Nâgehân aşkın sataştım dürr-i bî hemtâsına" (ansızın eşi benzeri olmayan aşk incisine denk geldim). Buradaki "sataşmak" fiili, günümüz Türkçesindeki anlamı ile değildir.
• "Merhem ol derd oldu ancak yüreğim yarasına" (derdime devâ olmasını umduğum aşk, kendisi dert oldu)
• "İlm ü akl ü zühd ü takva çün hicâb oldu bana" (ilim, akıl, zühd ve takvâ bu Allah aşkı yolunda perde olduğu için)
• "Mâsivâdan göz yumup gördüm anın didârını" (Allah'ı unutturan, Allah'a vasıl olma yolundan geri koyan herşeye gözlerimi kapadım ve Allah'ı müşahade ettim)
• "Kendüzümden el yudum girdim fenâ sahrâsına" (Benliğimden vazgeçtim ve Allah'ta fenâ olma makamına erdim)
• "Ol fenâdan bir fenâya bir fenâdan key fenâ" (Bir fenâ makamından başka fenâ makamına, derken çok fenâ makamlarına uğradım)
• "Key fenâdan sonra eriştim anın bekâsına" (Çok fenâ makamlarını geçtikten sonra bekâ makamına eriştim)
• "Bir bekâdır ol bekâ hergiz fenâ irmez ana" (O bekâ makamı öyle bir makamdır ki, herkes ona erişemez)
• "Aklını ko gel eresin bu sırrın mânâsına" (Bu sırrın mânâsını idrak etmek istersen, aklına güvenip Allah yolunda geri kalma, aklı terket)
• "Âkil ister cennet ü hûr ü kusûr gılman ola" (Aklı başında olan, yani Allah aşkıyla aklı terketmemiş olan kişiler Cennet ister, hûri ister, köşkler ister, gılman ister)
• "Âşıkın hiç meyli yoktur cennet ü ni'mâsına" (Aşıkların, Cennet'e ve içindeki nimetlere hiç meyli yoktur)
• "Âşık ol kim göresin Dost yüzünü bunda bugün" (Cenâb-ı Hakk'ın cemâlini daha dünyadayken görmek istersen, âşık ol)
• "Mağrûr olma zahidin ol va'de-i ferdâsına" (İbadet ehli zahidlerin, Allah Teâlâ'nın yüzünün âhirette Cennet'te görüleceğine dâir sözüne aldanma, işin aslı öyle değil)
• "Va'de-i ferdâya göymez âşık-ı şûrîdeler" (Tutkun Allah âşıkları, cemâl-i ilâhinin âhirette görüleceği vaadine dayanamaz, sabredemezler)
• "Göz karar derd ü şer erer zülfünün karasına" (Aşığın bu erişememekten gözleri kararır, zülüflerine dert dolar)
• "Müddeinin hiç kulak urmaz kuru dâ'vâsına" (Sahte iddia sahibi sözde âşıkların âşıklık davasına Eşrefoğlu aldırmaz)
• "Müddeinin her sözünde vardurur niçe garaz" (Sahte iddia sahibi sözde âşığın her sözünde kin vardır)
• "Tâlib isen girme zinhâr müddei arasına" (Eğer Allah aşkına tâlipsen, sakın sahte âşıklarla oturup kalkma, onlar gibi olma)

-- İskenderBalas^💬 20.53, 19 Mayıs 2021 (UTC)

Kaynak

Bu eserin kaynağı, Tercüman 1001 Temel Eser kapsamında yayımlanmış Eşrefoğlu Divanı isimli eserdir. -- İskenderBalas^💬 21.40, 19 Mayıs 2021 (UTC)