28
Türkiye'de Mevsimlik Tarımsal Üretimde Yabancı Göçmen İşçiler
Türkiye son birkaç yıldır tarihinde yaşadığı en büyük göç akımıyla karşılaşmıştır. 2011 yılından beri neredeyse üç milyona ulaşan Suriye vatandaşlarına ev sahipliği yapmaktadır. Bu gelişmeyi önceleyen dönemlerde Türkiye'nin uluslararası göç sisteminde 1990'lı yılların başında itibaren göç alan, ev sahibi ülke olarak netleşmeye başlamıştı. Bu değişimin en bariz göstergesi Türkiye'nin işgücü piyasalarında komşu ülkelerden gelen yabancı göçmen işçilerin çalışıyor hâle gelmesidir. Çoğunlukla çalışma vizesi olmadan ve sınırdan turist vizesi ile geçen bu göçmenlere ülkenin geniş enformel sektörü farklı iş imkânları sağlamaktadır. Suriye krizi sonrası yaşanan ve yaşanmaya devam eden yoğun göçle birlikte işgücü piyasalarında göçmen işçilerin varlığı daha da bir pekişmiş ve son yılların en çarpıcı toplumsal değişim birimi hâline gelmiştir.
Türkiye işgücü piyasasında göçmenlerin konumlarını ele alan çalışmalara göre işgücü göçü, turizm, eğlence, parkende satış ve ev içi hizmetler başta olmak üzere hizmet sektörü, hazır giyim, inşaat sektörlerinde görülmektedir. Fakat bu çalışmaların arasında tarım sektöründe göçmen işgücü ve göçmenlerin çalışma pratiklerine ilişkin araştırmalar ya hiç yok ya da bazı çalışmalarda gözleme dayalı bulgularla sınırlıdır ki, bunlar konu hakkında derinlemesine bir analiz ve değerlendirme sunamamaktadır. Oysaki Türkiye'de tarım, kayıtdışı istihdamın en fazla yaşandığı sektör olmasının yanı sıra, dinamik yapısı ile göçmen işgücü istihdam etme potansiyeli en yüksek olan sektörlerden biridir. Öte yandan tarımsal ürün işlemede mevsimlik geçici işçi istihdam edilmekte, yerli işçilerin yanı sıra yakın ilçelerden günübirlik ve hatta başka illerden göç ederek gelen işçiler de çalışmaktadır. Bütün bu özellikler mevsimlik tarımsal üretimin yabancı göçmen işçi istihdam etme potansiyeline işaret etmektedir. İşte bu bağlamda bu araştırma, Türkiye'de mevsimlik tarımsal üretimde göçmen işgücünün mevcut durumunu tespit ederek, mevsimlik tarımsal üretimde çalışan yabancı göçmenlerin çalışma ve yaşam koşullarını incelemek amacındadır.
Türkiye'de mevsimlik gezici tarım işçiliği, en yoksulların yaşam mücadelesinin bir parçası olarak gerçekleştirdikleri gelir getirici bir çalışma olmuştur. Toplumsal değişim süreci içinde bu işi yapan yoksulların nereden geldikleri, kim oldukları ve kültürel kimlikleri farklılaşsa da mevsimlik
