YÖNETİCİ ÖZETİ
Bu rapor, Türkiye'de Mevsimlik Tarımsal Üretimde Yabancı Göçmen İşçilerin Mevcut Durumu'nu analiz etmek için hazırlanmıştır. Çalışmanın birbiriyle örtüşen iki amacı bulunmaktadır. Birincisi Türkiye'de mevsimlik tarımsal üretimde yabancı göçmen işgücünün güncel durumunu tespit etmek, ikincisi ise, Türkiye'de çocuk işçiliği de dâhil olacak şekilde ya- bancı göçmen işçilerin mevsimlik tarımsal üretime katılımlarının, Türkiye'deki tarımsal üretim ve tarım işçiliğini nasıl etkilediği sorusuna yanıt aramaktır.
Alan araştırması 2015 yılının Temmuz-Kasım ayları arasında Türkiye'de 13 ili kapsayan ve kamu kurum ve kuruluşları, sivil toplum kuruluşları, tarla/bahçe sahipleri, tarım aracıları ile yerli ve göçmen tarım işçileri dâhil olmak üzere toplam 110 görüşmeyi içermektedir. Bu çerçevede Ordu, Giresun, Trabzon, Rize, Artvin, Malatya, Kars, Ardahan, Adana, Mersin, Gaziantep, Şanlıurfa ve Ankara illerinde fındık, çay, hayvancılık, kayısı, narenciye, pamuk, sebze, Antep fıstığı gibi ürünlerin üretimini kapsayan farklı taraflarla görüşmeler yapılmıştır. Alan araştırmasına paralel olarak, tarımsal üretimde çalışan yabancı göçmenlere ilişkin Türkiye'de 2010-2015 yılları arasında medyada yer alan haberlerin ve çeşitli kurum, kuruluş ve akademisyenlerin hazırladığı araştırma raporları ile Kalkınma Atölyesi'nin geçmişte yaptığı alan çalışma verilerinin derlenmesi yoluyla yabancı göçmen işçilerin tarımsal üretimdeki mevcut durumu incelenmiştir.
Dünyada olduğu gibi Türkiye'de de mevsimlik tarımsal üretimde yabancı göçmen işgücü istihdamı yaygın bir şekilde görülmektedir. Türkiye'deki göç rejiminin yarattığı koşullar ve kısa süreli çalışma izinlerinin tarımsal üretim için aktif olarak kullanılmıyor olması nedeniyle tarımsal üretime katılan yabancı göçmen işçiler kayıtdışı olarak çalışmaktadırlar. Liberal vize rejimi çerçevesinde bazı ülke vatandaşlarına uygulanan vizeler kısa süreli tarım vizesi işlevi görmektedir. Fakat bunlar turistik vizeler olduğundan göçmenlere çalışma izni vermemekte ve onları güvence altına almamaktadır. Vize ile ülkeye giriş yapan göçmenlerin yanı sıra Suriye'deki iç savaştan kaçarak Türkiye'de geçici koruma statüsünde bulunan üç milyona yakın Suriyeli ise birçok tarımsal ürünün üretimine yine kayıtdışı çalışan işçiler olarak katılmakta yabancı göçmen işçiler kırılgan ve güvencesiz işçiler olarak tarımsal üretime dâhil olmaktadırlar.
