T.C.
YÜKSEK SEÇİM KURULU
Karar No : 2023/316
3. Cumhurbaşkanının niteliklerini ve adaylarda aranacak şartları düzenleyen 31.05.2007 tarihli ve 5678 sayılı Kanunla değişik “Nitelikleri ve tarafsızlığı” başlıklı Anayasanın 101’inci maddesi, maddede yer alan bazı ifadeler aynen tekrarlansa da, 6771 sayılı Kanunla yapılan değişiklikle madde "Adaylık ve seçimi" kenar başlığıyla yeniden düzenlenmiştir.
Anayasa koyucu, önceki anayasa değişikliklerinde - ve 6771 sayılı Kanunla yapılan değişiklikte - ilgili maddelerde mevcut bazı hükümlerin hukukî varlıklarını korumasını istemesi hâlinde, ilgili maddenin “tamamını değiştirmek” yerine, sadece ilgili “fıkrayı”, “cümleyi” ya da “ibareyi” değiştirmeyi yahut ilgili maddeye yeni “fıkra”, “cümle” veya “ibare” eklemeyi tercih etmekte iken, bilinçli bir tercihle, eski 101’inci maddede yer alan hükümlerin “tamamını ilga ederek”, maddeyi başlığıyla birlikte tamamıyla yeniden düzenlemeyi tercih etmiştir.
Nitekim, 6771 sayılı Kanunun çerçeve 14’üncü maddesinde Anayasanın 159’uncu maddesinin mevcut hükümlerinin bir kısmının hukukî varlığını korumak istediğinden, 159’uncu maddenin tamamını yeniden düzenlemeyi tercih etmemiş, bilinçli bir tercihle, 159’uncu maddenin “kenar başlığındaki” ve bazı fıkralarındaki kimi ibareleri “ilga etmiş”, bazı fıkralardaki kimi ibareleri “değiştirmiş” ve maddenin mevcut fıkralarından bazılarını da yeniden düzenlemiştir.
Diğer taraftan, Anayasa koyucu 101’inci maddeyi kenar başlığıyla birlikte tamamıyla yeniden düzenlemesinin yanı sıra, 6771 sayılı Kanunun yürürlük maddesi olan çerçeve 18’inci maddesinin (b) bendinde de 101’inci maddede yapılan değişikliklerin, “birlikte yapılacak ilk TBMM ve Cumhurbaşkanlığı seçimlerine ilişkin takvimin başladığı tarihte” yürürlüğe gireceğini, (c) bendinde ise 101 inci maddenin son fıkrasında yer alan “Cumhurbaşkanı seçilenin, varsa partisi ile ilişiği kesilir” ibaresinin ilgasının Kanunun Resmî Gazete’de yayımı tarihinde yürürlüğe gireceğini açıkça hükme bağlayarak, 101’inci madde hükümlerinin ne zamandan itibaren hüküm ifade edeceği ve uygulanabilir hâle geleceği hususunda bilinçli ve açık bir tercihte bulunmuştur.
Kanun koyucunun bu tercihine göre;
- 6771 sayılı Kanunun 7’nci maddesiyle, başlığıyla birlikte değişik 101’inci madde hükümleri, birlikte yapılacak ilk TBMM ve Cumhurbaşkanlığı seçimlerine ilişkin takvimin başladığı tarih olan 30 Nisan 2018 tarihinde yürürlüğe girmiş ve uygulanmaya başlamış (Kurulumuzun 26.04.2018 tarihli ve 289 sayılı Kararı),
- 5678 sayılı Kanunun 4’üncü maddesiyle değişik 101’inci maddenin son fıkrasında yer alan “Cumhurbaşkanı seçilenin, varsa partisi ile ilişiği kesilir” ibaresi dışındaki hükümleri 30 Nisan 2018 tarihinde ilga edilmiş ve yürürlükten kalkmış,
- 5678 sayılı Kanunun 4’üncü maddesiyle değişik 101’inci maddenin son fıkrasında yer alan “Cumhurbaşkanı seçilenin, varsa partisi ile ilişiği kesilir” hükmü Anayasa Değişikliği Halkoylaması kesin sonuçlarının ilan edildiği 27 Nisan 2018 tarihinde yürürlükten kalkmıştır.
Bu bilinçli tercih sonrasında 6771 sayılı Kanunla başlığıyla birlikte değişik 101’inci maddenin son hâli, birlikte yapılan ilk TBMM ve Cumhurbaşkanlığı seçimlerine ilişkin takvimin başladığı tarih olan 30 Nisan 2018 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
6771 sayılı Kanunla Anayasaya eklenen geçici 21’inci maddede TBMM’nin milletvekili genel seçimi ve Cumhurbaşkanlığı seçiminin 3 Kasım 2019 tarihinde birlikte yapılacağı hükme bağlanmış; ancak anılan hükmün TBMM’ye verdiği yetkiyle genel seçimlerin yenilenmesine ve seçimin 24 Haziran 2018 Pazar günü yapılmasına karar verilmiş ve bu seçim Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi içinde Anayasanın 101 ve geçici 21/A maddeleri hükümlerine göre yapılan ilk seçim olmuştur.
