İslâmdan önce Türklerin millî bir musikileri vardı. İbtidaî bir mahiyette olmakla beraber bu musikinin tabiî bir güzelliği mevcuddu. Yabancı unsurlarla karışmamış sâf bir mahallîlik arzediyordu.
Bu mahsuller Ozanlar tarafından ibda ediliyordu. Musikinin şiirden ayrılmadığı bu ilk devirlerde Ozan, Bahşi, Kam... gibi adlarla anılan şairler, ayni zamanda musikişinas idiler. Bu şahsiyetlerin bilhassa dinî âyinlerde mühim rolleri görülüyordu.
İslâmdan sonra da Türk musikisi ayni hususiyetleri ekseriyetle muhafaza etti. Hattâ komşu milletlerin musikileri üzerinde müessir oldu.
Türkler musiki sahasında Arab, ve Acemlerden müteessir olmamışlar, bilâkis onlar üzerine azâmi tesir icra etmişlerdir. Gerek nazariyatta, gerek eser ibdaında Türklerin kâbına islâm camiası içinde hiçbir milletin erişemediğini iftiharla söyliyebiliriz. “İslâm medeniyeti” tesiri altında teşekkül eden “Şark musikisi” nin en ölmez eserlerini, en san'atkârane mahsullerini muhakkak biz Türkler ibda etmiş bulunuyoruz. Bunu inkâr edenler ya hakikatı tahrif etmişler, yahut da yanılmışlardır. Farabî (Vefatı: 339-950) den başlayarak, İbni Sina (vefatı 428-1036), Meragalı Abdülkadir (vefatı: 838, 1434)... gibi Türk nazariyatçılarının eserlerini Arabça, Acemce yazmaları bu yanlış fikirlere sebeb olmuştur. İran'da, Hindistan'da, Azerbaycan'da, Bâğdad'da, hülâsa Türklerin yayıldıkları bir çok islâm memleketlerinde yetişen değerli musiki üstadlarının tamamile Türk ırkına mensub olduklarını görüyoruz (1).
Türklerin İslâmdan önce salik oldukları müteaddid dinlerde musikinin mühim bir mevkiî vardı. İslâmiyette de bu san'ata karşı menfi bir cephe mevcud değildi. Hazreti Muhammed, ses musikisine büyük bir ehemmiyet vermişti. Kur'ân'ın güzel sesle ve bir kaideye müstenid ahenkle okunmasını emrediyordu. “Tecvid” ve “Kıraat” işte bu rağbetin bir neticesi olarak doğmuştur. Kur'ân'ı bir
(1) Bu şahsiyetlerden “lâdini” Türk musikisi kısmında bahsedeceğiz.
