Başvuru Numarası : 2018/1073
Karar Tarihi : 22/5/2019
7. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin (AİHS) “Özgürlük ve güvenlik hakkı” başlıklı 5. maddesinin birinci fıkrasının ilgili bölümünde “kişinin bir suç işlediğinden şüphelenmek için inandırıcı sebeplerin bulunduğu veya suç işlemesine ya da suçu işledikten sonra kaçmasına engel olma zorunluluğu kanaatini doğuran makul gerekçelerin varlığı halinde” tutuklamanın meşru olduğu hükme bağlanmıştır.
8. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) yalnızca bir ceza soruşturması veya kovuşturması çerçevesinde kişinin suç işlediğine dair şüphenin bulunması hâlinde yetkili adli makamın huzuruna çıkarılması amacıyla tutuklanabileceği yönündeki içtihadını (Jecins/Litvanya, B. No: 34578/97, 31/7/2000, § 50, Wloch/Polonya, B. No: 27785/95, 19/10/2000, § 108) yakın dönemde verdiği Buzadji Moldova ((BDI, B. No: 23755/07, 5/7/2016, §§ 92-102) kararında daha da genişleterek ilk tutuklama kararından itibaren suçun işlendiğine ilişkin makul şüphenin varlığı yanında tutuklamaya ilişkin nedenlerin bulunduğunun ilgili ve yeterli gerekçelerle ortaya konması gerekliliğine karar vermiştir.
9. AİHM'e göre ilk tutuklama için yeterli görülen makul şüphenin varlığı, elde edilen deliller ve somut olayın kendine özgü koşulları da dikkate alındığında olaylara dışarıdan bakan, tamamen objektif bir gözlemciyi ikna edecek yeterlilikte olmalıdır. Toplanan deliller, objektif bir gözlemciye sunulduğunda şüpheli ya da sanığın atılı suçu işlemiş olabileceği yönünde gözlemcide kanaat oluşturmaya yeterli ise somut olayda makul şüphe vardır (Fox, Campbell ve Hartley/Birleşik Krallık, B. No: 12244/86, 30/8/1990, § 32; O'Hara'Birleşik Krallık, B. No: 37555/97, 16/10/2001, § 34).
10. Başvurucu, Anayasal düzeni ortadan kaldırmaya teşebbüs etme ve Türkiye Cumhuriyeti Hükümetini ortadan kaldırmaya veya görevini yapmasını engellemeye teşebbüs etme suçlarından 5271 sayılı Kanun'un 100. maddesi uyarınca tutuklanmıştır. Kanuni dayanağı bulunduğu anlaşılan tutuklama tedbirinin meşru bir amacının olup olmadığı ve ölçülülüğü incelenmeden önce tutuklamanın ön koşulu olan suçun işlendiğine dair kuvvetli belirti bulunup bulunmadığının değerlendirilmesi gerekir.
11. Tutuklama kararında, başvurucunun Kamuoyunda Gezi olayları olarak bilinen eylemlerin yöneticisi ve organizatörü olduğu, eyleme katılan kişilere maddi yardımda bulunduğu, ayrıca 15 Temmuz darbe girişimiyle ilgili 15-16 Temmuz 2016 tarihlerinde Büyükada S. Otelde yapılan toplantıya katılan ve darbe girişiminin organizatörlerinden olduğu iddia edilen H.J.B. ve yabancı uyruklu kişilerle irtibat kurarak darbe teşebbüsüne katıldığı yönünde kuvvetli suç şüphesinin bulunduğu ileri sürülmüştür. Bu suçlamalara ilişkin olarak dosya kapsamında mevcut olduğu belirtilen arama ve elkoyma tutanakları, iletişim tespit tutanakları, fiziki takip tutanakları, dijital inceleme tutanakları, fotoğraflar, şüpheli savunması, açık kaynak tespitleri, şüpheli hakkındaki ifadeler ve yakalama tutanağı dayanak olarak gösterilmiştir.
12. Başvurucu Gezi olaylarının yöneticisi ve organizatörü olma ve 15 Temmuz darbe girişimine katılma/yardımda bulunma ile suçlanmıştır. Ancak iddianamede 15 Temmuz darbe girişimiyle ve başvurucunun H.J.B. ile görüştüğü iddiasına ilişkin bir değerlendirme yapılmamış, başvurucuya bu hususlara ilişkin bir isnatta bulunulmamıştır.
13. Başvurucuya yöneltilen Gezi olaylarının yöneticisi ve organizatörü olma suçlamasıyla ilgili olarak M.P. adlı kişiye ait tanık ifadesine, Gezi parkıyla ilgili yurt dışında yapılacak bir sergiye ilişkin 27/7/2013 tarihli telefon konuşmasına, Gezi olaylarıyla ilgili yurt dışına gönderilecek bilgi ve belgeyle alakalı olduğu iddia edilen 29/7/2013 tarihli bir telefon
69
