folklor / edebiyat
ya başladığında, bölge insanları tarafından Mormonların lideri Brigham Young’a ‘Bigamy Young (İki kadınlı Young), Kral Brigham, Wasatch’ın Sultanı, Mormon Boğası, Ensest Aziz, Kudretli Üretken, Kalabalığın Kocası ve Kalabalık Ulusun Babası’ gibi aşağılayıcı lakaplar takılır. Amerika Birleşik Devletleri’nin ilk stand-up komedyeni olarak kabul edilen Artemus Ward’ın (Charles Farrar Browne 1834-1867), Brigham Young’la ilgili olarak kullandığı “Bilgece değil ama iki yüz … olarak sevdi”, “Utah’taki güzel kızlar genellikle Young’la (gençlerle) evlenir”, “Brigham’ın dini tekil, eşleri çoğul” ve “Utah’ta İki-eşlilik (Bigami), Üç-eşlilik(Trigami) ve Brighami uygulanır” nitelendirmeleri de (Robertson ve Hingston’den aktaran Ziv 1988: 158), negatif mizah aracılığıyla Brigham Young’ın kişiliğinin toplum içinde değersizleştirilmesinin örnekleridir. Negatif mizahın, benlik algısını zedeleyerek kişi ya da grubun toplum içindeki varlığını ve etkisini azaltma işlevi, lider Brigham Young üzerinden Mormon algısını zayıflatmak için kullanılmıştır. Çok eşlilik 1986’da yasa dışı ilan edilip Utah, Birleşik Devletleri’nin 41. eyaleti olduğunda, aşağılama içeren bu negatif mizah örnekleri, etkisini kaybetmeye başlar.
Yeni Dünya’da, New England bölgesinde oluşturulan tavernalar, yerel halkın buluşma, sosyalleşme mekânı olarak esprilerin ve hikâyelerin anlatıldığı yer hâline gelir. Boston’da ilk taverna 1634 yılında açılır. 1700’lerin başında New York yakınlarındaki Bowery’de de birkaç taverna ve tiyatro bulunmaktadır. Tavernalardaki eğlencenin vazgeçilmez içeceği olan romu ithal etmek için 1728’de 25 bin sterlin harcanmasıyla ilgili olarak söylenen “İçkiyi hiç azaltmaz insanlar/ Bir neden var düşünebildiğim/ Ayıklık değil nedeni/ Ama rom yoksa eğer/ Bir ayyaşın ayık kalma korkusu” dörtlüğüyle bölge halkının alkoliklik üzerinden değersizleştirilmeye çalışılması, negatif mizahın kullanıma örnektir. İngiliz askerlerin, Amerikalıları rencide etme amacıyla söyledikleri “Bütün kızlar s… için hazır, kasabaya indiler, bir midilliye bindiler” tekerlemesi, Britanyalıların kendini Amerikalı olarak addeden grupları cinsel içerikli mizahla etnik özelliklerini vurgulayarak kendi Britanyalı kimliklerini güçlendirmenin örneğidir. Amerikan taburlarındaki askerlerin, Britanyalıların fikirlerini ve sözlerini değersizleştirmek için bu tekerlemeyi marş olarak benimsemeleriyle de, tekerleme hicivsel anlamını yitirir. Britanyalı askerler Yorktown’da teslim olduğunda da bu marş çalınır. 1774’te kısmen tasarruf tedbirleri kısmen de dinî itirazlar nedeniyle at yarışları, horoz dövüşü, kumar ve tiyatro gösterileri yasaklanır; ancak, 1787’de ‘Tezat’ oyunu Bostonlu Royall Tyler tarafından New York’ta John Street Tiyatrosu’nda sahnelenir. Sergilenen ilk komedi olarak bu performans, Amerikalı kahramanının sözde erdemlerini yüceltirken bir yandan da aristokratik değerleri alaya almasıyla bölgede büyük bir başarı kazanır (Ziv 1988: 160). Britanyalıların ‘koyu tenli insanları ve köleleri daha az insan’ olarak kabul etmeleri, onları alay objesi olarak görmelerini haklı çıkarıyordu. 1890’ların en popüler esprilerden biri olan bir Çinlinin, San Francisco’da at arabalarının yerini troleybüslerin aldığını gördüğünde “Yok itiş, yok çekiş, jet gibi hep aynı gidiş” örneğinde olduğu gibi… 56
