S. Gökatalay, Erken Soğuk Savaş Ankara’sında Sinema Kültürü
maktadır (Büyük Sinema, 1950, s. 6). Şekil 6’da Cebeci Sineması’nın açılışı nedeniyle yapılacak ilk gösterimin ilanı görülebilir. Cebeci Sineması da, Büyük Sinema gibi, Ulus dışında açılan sinemalardan birisidir. Bu sinemada hem Türkçe, hem de renkli filmler oynatılmaktadır. Her ne kadar zengin kesimin tercih etmediği bir yer olsa da, müşteri profili “temiz” insanlardan oluşmaktadır. Bunun nedeni ise Kızılay’a yakın bir yerde faaliyet göstermesidir (Karagözoğlu, 2004, s. 82). Alt orta sınıfların müşterisi olduğu ve İş Bankası’nın sahipliğini yaptığı Sus ve Park Sinemaları’nda da, Yeni Sinema’da gösterilen ve seyircinin çok beğendiği filmler gösterilmektedir (Karagözoğlu, 2004, s. 46). Park Sineması’na giden Ankaralılar ayrıca en yeni Türk filmlerini de izleyebilmektedirler (İşçen, 2018, 20 Eylül).
Kapalı sinema salonları arasında, alt sınıfın en fazla rağbet gösterdiği sinema, 1940’ta faaliyete geçen Ulus’taki Sümer Sineması’dır. Sümer Sineması’nda kontrol çok az olduğu için giriş parasını veren herkes istediği kadar burada vakit geçirebilmektedir. Hatta öyle ki bilet parasını vermiş olan kişiler bazen oturacak bir yer bulamamaktadırlar. Kimsesiz ve evsiz insanlar özellikle kışın ısınmak için Sümer Sineması’na gitmektedir. Eşinden gizli kaçamak yapmak isteyenler bile alkollü içkilerini alıp Sümer Sineması’na girebilmektedir (Karagözoğlu, 2004, ss. 46-48). Müşteri profilinden dolayı, Sümer Sineması halk arasında “Bitli Sümer” diye anılmaktadır (Yavuz İşçen, Kişisel iletişim, 20 Eylül 2018; Ertan Göksu, Kişisel iletişim, 17 Şubat 2018). Seyirci yapısı, sinemada gösterilen filmlerin türünü de etkilemiştir. Sümer Sineması’nda daha çok kovboy filmleri gösterilmektedir (Karagözoğlu, 2004, ss. 138-139). İnci Gürbüzatik de (Kişisel İletişim, 28 Mart 2018) Sümer Sineması’nda haftasonları asker matineleri olduğunu, cumartesi ve pazar günleri kapısının önünde yoğun bir asker ve er kalabalığı gördüğünü aktarmaktadır.
Düşük gelirli insanların gidebileceği tek kapalı sinema salonu Sümer Sineması değildir. Normalde daha çok orta sınıfa hitap eden Park Sineması’nda, öğlen 12.15’te başlayan ve en fazla bir saat yirmi dakika süren ucuz halk matineleri olmaktadır. Yalnızca ev hanımları ve çocuklar değil, ayrıca öğlen 12.00’de yemek paydosuna çıkan çalışanlar da bu halk matinelerine gidebilmektedir. Zaman içerisinde Ankaralıların beğenisini kazanan halk matineleri dönem boyunca devam etmiştir (Karagözoğlu, 2004, s. 67). Bu matinelerde genellikle önceden gösterime girmiş olan filmler gösterilmektedir. Aynı sinemada, aynı gün gösterilen filmler farklı olmaktadır (Park Sinemasında, 1945, s. 6). Kısacası, ucuz halk matinelerine olan yoğun talep Ankara sinema kültürünün sosyo-ekonomik durumu hakkında geniş bilgiler vermektedir.
Ucuz halk matineleri dışındaki filmlerde, ışıkların üç defa yanıp sönmesi filmin başlayacağına işaret etmektedir. İzlenecek filmden önce gelecek filmlerin programları gösterilmektedir (Karagözoğlu, 2004, 22). Bu programların ardından, Matbuat Umum Müdürlüğü’nün 1941’de kurulan sinemacılık kolu tarafından hazırlanan ve “jurnal” ismi verilen haber filmleri gösterilmektedir (Özön, 1968, s. 82). Bu haber filmlerinde, yurt içinde ve yurt dışında son zamanlarda meydana gelen önemli olaylarla yerli ve yabancı spor haberlerine yer verilmektedir. Matbuat Umum Müdürlüğü, haber filmlerinin hazırlanması ve gösterilmesinde geniş yetkilere sahiptir (Berktaş, 2010, s. 5; Öymen, 2012, s. 65). Haber filmleri, ucuz halk matineleri dışındaki bütün seanslarda gösterilmektedir. Bu durum sinemanın politik işlevine güzel bir örnektir. Yani, devlet sinema salonları aracılığıyla vatandaşların dünya görüşüne şekil vermektedir. Televizyonun olmadığı ve radyo kullanımının kısıtlı olduğu bir ortamda gösterilen haber filmlerinin kamuoyunu şekillendirmedeki rolü tartışmasız çok önemlidir.
Kapalı sinema salonlarının yanı sıra daha çok yaz aylarında açılan, açık hava sinemaları da vardır. Kışlık sinemalara gitmeye pek çok ailenin imkânı el vermemektedir (Karagözoğlu, 2004, s. 118). Ancak ucuzluğundan ötürü açık hava sinemaları pek çok aile için film izleme fırsatı sunmaktadır. Genellikle Türk filmlerinin ya da dublajlı
.jpg)
