Dostlar Tiyatrosu'nun Yeniden Üretimi Abdülcanbaz'da Yabancılaştırma
parçalar, eylemin akışını kesintiye uğratmak suretiyle seyirciyi eyleme yabancılaştırır.
Oyunda özellikle bir şarkının sade bir fon müziği olmaktan çıkıp (Çelik – Şen, 1999: 32) yorum içeren ve seyircide eleştirel bakışı devreye sokan bir nitelik taşıdığı söylenebilir. Birinci faslın son tablosunda Gözlüklü, Sürmegöz ve Yengeç'in birlikte söylediği şarkı, bir yandan tablonun anlamını yorumlayan/ pekiştiren bir yan taşırken bir yandan da aksiyona yabancı kıldığı seyirciyi düşünmeye davet eder.
İyi kötü mesleği var
Kimi kasap, kimi celep
Bakkal, çakkal, manav kimi
(...)
Fikrimizce ey ahali
Uşaklık mesleğin hası
Ne riski var, ne iflâsı
Ne bonosu, faturası
Emek, zahmet istemiyor
Sadece yala yaltaklan
Bir de din iman yerine
Paraya paraya inan.
(...)
Bu işin raconu böyle
Çıkarına bakacaksın
Uygun fiyat verirlerse
Ananı da satacaksın." (s. 52).
Tabloyu yorumlayarak seyircinin duygusal bir etkiden sıyrılmasını ve akılcı bir tavır takınmasını sağlayan bu şarkıda, kendi çıkarları için bile isteye işgalcilerin uşağı olmayı seçenlerin ağzından maddiyatı din, iman, vatan sevgisi gibi manevi değerlerin önüne geçirerek vatanını satanların ironik eleştirisi mevcuttur.
3.3. Projeksiyon Yöntemi
Epik tiyatroda sıklıkla başvurulan yabancılaştırma efektlerinden biri de, Brecht'in oyunun açıklayıcı malzemesi olarak nitelendirdiği (2011: 44) projeksiyon yöntemidir. Bu yöntemle sunulan filmler, görseller, yazılar, başlıklar vb., dramatik akışı
Yeni Türk Edebiyatı Araştırmaları - Sayr: 23 - 2020 - ISSN: 2548-0472
