1.2.1.4. Pozitif ayrımcılık
Her türlü ayrımcılığın önüne geçmek için Anayasa ile güvence altına alınan eşitlik ilkesi[1] eşitliğin sağlanması açısından bazı hallerde tek başına yeterli olamamaktadır. Anayasa madde 10/1'de, “Herkes dil, ırk, renk, cinsiyet, siyasi düşünce, felsefi inanç, din, mezhep ve benzeri sebeplerle ayrım gözetilmeksizin kanun önünde eşittir.” doğrudan eşitlikten söz edilmektedir. Pozitif ayrımcılık ile ilişkilendirilecek hükümler ise aynı madde metnine daha sonra eklenmiştir. Anayasa'nın 10/2 maddesine, 07.05.2004 değişikliği ile “Kadınlar ve erkekler eşit haklara sahiptir. Devlet, bu eşitliğin yaşama geçmesini sağlamakla yükümlüdür. Bu maksatla alınacak tedbirler eşitlik ilkesine aykırı olarak yorumlanamaz.” ifadesi madde metnine eklenmiştir. Yine 07.05.2010 tarihinde yapılan değişikle; “Çocuklar, yaşlılar, özürlüler, harp ve vazife şehitlerinin dul ve yetimleri ile malul ve gaziler için alınacak tedbirler eşitlik ilkesine aykırı sayılmaz.” ifadesi Anayasaya eklenmiştir. Yapılan bu değişikliklerle artık pozitif ayrımcılık Anayasal düzeyde temel bir ilke haline gelmiştir. Böylece eşitliğe aykırı bir durum olmaktan çıkarak, eşitliğin sağlanması için Anayasal bir nitelik kazanmıştır.
Bazen ayrımcılığa maruz kalan veyahut kalma riski taşıyan grupların özel olarak korunması ya da desteklenmesi gerekebilir. Dil, din, ırk, cinsiyet, cinsel eğilim gibi birçok alanda ortaya çıkan bir takım fiili eşitsizliklerin önüne geçmek amacıyla uygulanan pozitif ayrımcılık; iş hayatı, eğitim, sağlık, ticaret gibi birçok alanda karşımıza çıkmaktadır. Ayrımcılık yasağına aykırı bir durummuş gibi görünse de pozitif ayrımcılığın amacı dezavantajlı gruplara yönelik diğerlerine tanınandan farklı bir takım hak ve fırsatların tanınması olarak karşımıza çıkmaktadır.
Pozitif ayrımcılık, sosyal, ekonomik, politik vb. alanlarda doğuştan taşıdıkları özellikler o sebebiyle dışlanmış bireylerin, dışlanmışlıklarını ortadan kaldırmayı hedeflemektedir. Kanımızca pozitif ayrımcılık; ayrımcılığa maruz kalan bazı gruplar lehine
- ↑ T.C. Anayasası madde 10: “1. Herkes dil, ırk, renk, cinsiyet, siyasi düşünce, felsefi inanç, din, mezhep ve benzeri sebeplerle ayrım gözetilmeksizin kanun önünde eşittir. 2. Kadınlar ve erkekler eşit haklara sahiptir. Devlet, bu eşitliğin yaşama geçmesini sağlamakla yükümlüdür. Bu maksatla alınacak tedbirler eşitlik ilkesine aykırı olarak yorumlanamaz. 3. Çocuklar, yaşlılar, özürlüler, harp ve vazife şehitlerinin dul ve yetimleri ile malul ve gaziler için alınacak tedbirler eşitlik ilkesine aykırı sayılmaz. 4. Hiçbir kişiye, aileye, zümreye veya sınıfa imtiyaz tanınamaz. 5. Devlet organları ve idare makamları bütün işlemlerinde kanun önünde eşitlik ilkesine uygun olarak hareket etmek zorundadırlar.” şeklindedir.
