209
mesi uygundu. O köylerde harika manzaralar gördüm. Derelerde doğal bir alabalık türü olan Salmo trutta, yani kahve renkli alabalık vardı. Bu tür çok lezzetli, ama yetiştiriciliğini yapmak için uygun değil; çünkü çok saldırgan bir tür ve kapalı bir alanda stresten ölüyor. Suni yemle de fazla büyümüyor. Fakat “Salmo gairdneri”, yani gökkuşağı alabalığı ise Türkiye’de birçok yerde yetiştiriliyordu.
Uzundere’ye bağlı Sapaca köyü muhtarı ve çiftçileriyle bir toplantı yaptık. TKV yöneticisi Muharrem Karakuş’un konuşmalarını takip ettim. Çok şaşırmıştım; çünkü burada ilk defa farklı bir kırsal kalkınma uzmanı görüyordum. Konuşması, vücut dilini kullanışı, köylülerin bilgilerini kendi bilgileriyle birleştirmesi karşılığında köylüler ona saygıyla ve bir lider gibi yaklaşıyorlardı. Uzmanlar genellikle bir harita, not defteri kullanarak sabırsızca ve köy kahvesinin önüne park ettikleri arabalarının yanından seslerini yükselterek konuşurlar. Köylüler onlara genellikle bir şey soramazlar. Sadece onların köylülere emirleri vardır. Muharrem, köylülerle birlikte saatlerce oturur, bilgi alışverişi yapardı. Bu yaklaşım sayesinde güçlü bir “bağlantı” kurulmuş olurdu.
Erzurum’daki Atatürk Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi’ni ziyaret ettik. Profesör M. Sıtkı, Doçent İhsan Akyurt ve onun asistanı Soner Tarım, yüksek lisans derecesi vardı, bizim projemizle birlikte doktora çalışmasını yaptı, projedeki teknik konularda bize destek sözü verdiler. İhsan Akyurt, Muharrem Karakuş ve ben 1994 yılında Sapaca Köyü’nde beş aileyle birlikte dere kenarlarına bir günlük kiralanan kepçe ve küreklerle balık yetiştiriciliği için toprak havuzlar kazdırdık, alabalık yetiştirme tesisini kurduk, plastik boruları kullanarak havuzlara su getirttik. 25 bin Salmon gairdneri, (gökkuşağı alabalığı) yavrusunu da Isparta’daki özel bir alabalık şirketinden satın aldık. Atatürk Üniversitesi su ve yem kalite analizlerini yaptı, büyüme hızı ve diğer parametrelerle ilgili bizlere destek sağladı. İlk olarak Kahramanmaraş’tan getirttiğimiz yemin kalitesi düşük olduğu için, İzmir’den daha kaliteli balık yemi almaya başladık. Çünkü yavru alabalıkların ilk aylarda yüzde 40 protein içeren yeme ihtiyaçları vardır.
İlk yıl Sapaca köyündeki bu beş aile ortalama 170-300 gram ağırlığında dört-beş ton alabalık yetiştirdi ve rahatça pazarladı. O dönemde İran-Türkiye arasında yüzlerce tır şoförü Uzundere yolu ke-
TKV yöneticisi Muharrem Karakuş’un konuşmalarını takip ettim. Çok şaşırmıştım. Çünkü burada ilk defa farklı bir kırsal kalkınma uzmanı görüyordum. Konuşması, vücut dilini kullanışı, köylülerin bilgilerini kendi bilgileriyle birleştirmesi karşılığında köylüler ona saygıyla ve bir lider gibi yaklaşıyorlardı.
