187
ne açıldı. Thai kralları Ortaçağ’da kendi güçleriyle büyük bir Budist İmparatorluğu kurdular. Bangkok’un yanındaki eski şehir kalıntıları Sokuthai ve Ayutthaya krallıkları temsil ediyor. Sadece Burma (Myanmar) bir engel oluşturuyordu. İngilizler 18. yüzyılda Burma ve Malezya’yı işgal ettiler, Fransızlar ise Vietnam, Kamboçya ve Laos’u; fakat Tayland’ı serbest bıraktılar. ABD özellikle Vietnam Savaşı zamanında Tayland’ı hem tampon ülke olarak (hava alanları, yollar ve savaş için diğer alt yapı hem de askerler için dinlenme ve iyileşme yeri (rest and recuperation) olarak kullandılar. Bu durum negatif bir izlenim yarattı. Kırsal alandaki fakir ailelerin kızlarını Bangkok’a götürüp, orada çalıştırıyorlardı. Tayland’ın müşterisi eskiden “asker” iken, şu an “turist” olarak değişti. Eskiden orası bir afyon bölgesiydi ve askerler uyuşturucu alıp ülkelerine dönerlerdi. Vietnam Savaşı’ndan sonra da bu sorun olmaya devam etti. Bazı turistler Tayland’ı yalnızca afyon ve seks yeri olarak görüyor. Tayland’ın en zengin bölgeleri, Çao Phraya Nehri Havzası, Mekong Nehri Havzası ve Bangkok, 15 milyon nüfusa sahip bir endüstri ve ticaret merkezi. Tayland sanayileşmiş bir ülkedir aynı zamanda.
Hollanda ile Tayland arasındaki ilişki çok yoğundur. Bunun bir sebebi var. Hollanda’nın toprağı az, fakat hayvan varlığı çok; inek, domuz, tavuk... Bunlar için bol miktarda hayvan yemine ihtiyacı var. Tayland’ın en fakir olan Kuzeydoğu’daki Isan Bölgesi’nde Khorat Platosu’nda yarı kil-yarı kum toprağında manyok üretilmektedir. Tayland dünyanın en çok manyok üreten ülkesi ve dünyadaki payı yüzde 43 olan bu üretimin çok büyük bir kısmı Hollanda’ya ihraç ediliyor2.
Isan Bölgesi’nde toplum Tayca konuşuyor; fakat kültürleri eski Laos kültüründen geliyor. Bugün Tayland’ın nüfusu 75 milyon ve Isan toplumu bunun yüzde 30’unu oluşturuyor. Thai toplumunun homojenliğinden söz edilirken aslında çok konuşulan “dil” ve “resmî eğitim”e vurgu yapılıyor. Tayland, yüzde 95 ile Asya’nın okuma yazma oranı en yüksek ülkesi. İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra Çin’den gelen göçler devlet tarafından yasaklandı ve sanayi iş gücü özellikle Isan Bölgesi’ne gelmeye başladı. 1989 yılında Hollanda hükümeti tarafından kalkınma programı kapsamında bir milyon florin, (450 bin Euro), özellikle Isan Bölgesi için tahsis edildi. Oradaki Yasothon ilinde bir balık damızlık merkezi eksikti. Hans De Iongh araştırmalarında bunu göstermişti ve bir yazısında, “Göller yıllık olarak
2 Manyok (Manihot esculenta), sütleğengiller familyasından bir bitkidir. Tropikal ve yarıtropikal Amerika’da yetişen bu bitkinin yüz elliden fazla çeşidi vardır. Kökünde bol miktarda nişasta bulunduğu için yerlilerin beslenmesinde büyük önem taşır; ayrıca nişastasından tapyoka (fekül) yapıldığı için ticari yönden de önemi büyüktür. Manyokun kökleri, hayvan yemi olarak da kullanılır; özellikle simit ya da un halinde satılan manyok, küçük danaları ve domuz yavrularını beslemekte kullanılan, sindirimi çok kolay bir besindir (Wikipedia’dan alınmıştır.)
Tayland’da halk protein için böcekleri de tüketiyor, 1990.
