Ben İstanbuldan ayrıldığım sıralarda gördüğüm vaziyet şu idi:
1 — Türkü boğmak! Bu, İtilâfın hedefi idi. Bu hedefe varmak için ellerindeki kuvvet hariçte Yunan ve Ermeni ve Gürcü orduları ve bunlara piştarlık edecek kadar da kendi kuvvetleri. Dahildende Türkden gayri unsurlar ve Türkler arasına mevziî istiklâl zehri saçarak yapabilecekleri şuursuz Türk kuvvetleri.
Türkün gayri unsurları yer yer gizli ve alenî cemiyetler yapmışlardı. Bunlar kilise teşkilâtı arkasında henüz lâzımı kadar meydana atılmamışlardı. Yer yer asayişi bozmak ve bu suretle Mütarekename ahkâmı işgal hakkını kazanmak için kullanılmağa henüz başlanmıştı. Ben Tekirdağında iken (Rum ve Ermeni) kiliselerinde bu iki milletin müttehiden hareket edeceğine dair yeminler ediliyor ve müşterek renkli rozetler takılarak bu ittihat tes'it olunuyordu.
Kürtler de güya tealileri için bu nam altında teşekküle başlamışlardı. Türk camiası da parçalanıyordu: Yunan ve Ermeni istilâsından korkan vatandaşlarımız bazı yerlerde İngiliz ve Fransız himayesine gidebilecek ayır teşekküller yapıyorlardı Hüsniniyetle yaptıklarını zannettikleri bu teşekküllere İtilâf siyasetçileri esas fikri daha evvel vermediyseler teşekkülünden sonra olsun bunları teşci ediyorlardı. Bu suretle paralayıp yutmak sistemindeki asırlık meharetlerini gösteriyorlardı.
Trakya cumhuriyeti. Laziztan ademi merkezisi, Kürdistan teali cemiyeti gibi. Vilayatışarkiye ve Kilikya için
