bizzat İstanbuldaki teşekküllere bile hedefi fîli ve millî birliğe müntehi olduğunu görünceye kadar bir ses çıkartmaları bundandı. Ne yazık ki İstanbul hükûmetini teşkil eden bazı yüksek mevkideki kimseler bile ecnebilerin şahsî himaye ve teveccühünü kazanmak için Türk olmadığını söylüyor ve padişahı bile ecnebi himayesine çekmeğe çalışıyorlardı.
2 — Ortada dönen fikirler de şu idi:
A — Bolşevikliğin ilânı :
Bu suretle güya Türkten gayri bütün unsurları da beraber yürüyeceği ve İtilâf kuvvetlerinin de inhilâlini muçip olacağı veya hiç olmazsa memleketimizi derhal terk edecekleri zan olunuyordu. Daha Bolşevik ordularının Moskova etrafında uğraştıkları ve Karadeniz sahilleri ve Kafkasya İtilâf nufuzu altında bulunduğu bir zamanda böyle bir fikri, İtilâf devletlerinin propagandasına hamlettim.[1] Vaziyeti umumîyeyi izah ederek bunun bir propaganda olduğunu ve İstanbul ve Boğazlardaki Türkleri kökünden mahvetmek ve Türkiyeyi haritadan kolayca silmek için böyle bir teşebbüsün mükemmel bir bahane olacağını söyliyerek Bolşeviklik fikrinde bulunanları ikaz ettim. (Bolşeviklik fikrinin tekrar alevlenerek Amasya içtimaında dahi münakaşa ve kabul edildiğini ve fakat ikazımla tekrar Millî hükûmet esasına rücu edildiği görülecektir.)
b — İstanbulda mütesanit ve kuvvetli bir kabine teşkil olunarak İngilizlerle anlaşmak ve mümkün olanı kurtarmak. (Boğazlar etrafında bir kaç vilâyetten mürekkep bir Türkiye devleti tesis edebilmek için Kürdistana muh-
- ↑ Bu gibi propagandalara Macarların nasıl kurban olduklarını gördük.
