caktır. 29 Teşrintevvel 335 Mustafa Kemal, Kâzım Karabekir, Hüseyin Rauf, Husrev, Ali Fuat, Mazhar Müfit, Rüstem, Ömer Mümtaz, Bekir Sami, Ibrahim Süreyya, Hüseyin Selâhattin, Hakkı Behiç, K. 12 Erkânıharbiye reisi Şemsettin, Vasıf.
İşbu mukarreratın tespiti için çok çetin münakaşalar yaptık. Heyeti temsiliye meclisin Anadoluda toplanmasını istiyor. İstanbul hükûmetine İstanbulda içtimaında israr ediyordu. Anadoluda içtima edebilmek için İstanbul hükürnetine karşı cephe almak yani Anadolu Millî hükûmetini ilân etmek lâzım geliyordu. Ben henüz bunun sırası gelmediğini, böyle bir hareketin cihan efkârı umumiyesinde dahi hüsnü telâkki edilmiyeceğini ve itilâf politikacılarının milletleri tahrik ile aleyhimize müdahale edebileceklerini halkın henüz bir tehlike görmediklerinden alelitlâk sulhün aleyhinde olduğumuzu zannederek yeniden bir harbe atılmıyacaklarını, bunun için asker toplamak imkânsızlığı ile beraber eldeki inhilâli tehlikesi olduğunu hele elimizde para olmadığından iaşe için tekâlifi harbiye de imkânsız bulunacağından yer yer isyanlar karşısında bulunacağımızı, buna Padişahın da maddî ve manevî yardımı inzimam ederek vahim bir vaziyet karşısında kalabileceğimizi uzun uzadıya izah ettim. Ve halen muarız bulunan heyeti temsiliye ve bazı kumandanlara en son şu teklifte bulundum. Meclisi meb'usan yerine Meclisi millî tabirinin kullanılması ve İstanbul yerine Anadoluda toplanılması fikrini daha Erzurum kongresi esnasında sadaret ve Harbiye Nezaretine dahi yazan ve efkârı bu kelimeler üzerine hazırlamağa başlıyan ben olduğum halde şimdi henüz bu işlerin sırası gelmediğinden ve her türlü hareketimizin behemehal haricin tazyiki ile vuku bulması hususunda ötedenberi serdettiğim mütalâanın değiştirilmesinin vahim neticeler tevlit edeceği kanaatinde bulunduğumdan derhal harekâtı milliyeye haşlamak hususunun milli mukavemetimizi felce uğratacağını izah ettim. Bu kadar izahımdan sonra Mustafa Kemal Paşa Hz. Ankaraya veya Eskişehire millet meclisini toplamak ve derhal harekâtı milliyeye başlamak zamanı gelmiştir fikrini kabul ediyordu.
Muhtelif celselere devredilen bu münakaşaları son celsede kendi noktai nazarımda tevhide muvaffak oldum.
