Erzurum21 Eylûl 335
19-20 Eylûl gecesi makine başında olan muhaberemizin geç kalmasından naşi buradan verilecek cevabın arzedeceği fikir ve kanaatlerde daha itinalı işlemek için tehir edilmiş idi. Bazı mevadd-ı mühimmeye berveçhi âti arz-ı cevap olunur:
1 — Bir ayrılık fikrinin buradan başvermesindeki mahzur-u azimden bahis buyuruldu. Böyle istişmam hasıl olduysa bunda isabet olmayıp bilâkis bu tarzda bir fikir hal ve vaziyeti pek samimane derağuş etmiş olan sizlerin hayalinden dahi geçmemiş ve geçemez. Hassaten mühim semereler iktitaf olunacağı bir sırada selâbet-i milliyeyi ve vahdet-i müşterekeyi daha büyük bir azim ve rabıta ile takviye eylemek ve binaenaleyh kongrenin gaye ve mukarreratını daima bir şekl-i salimde göstermek menfaat-i vataniye icabıdır.
2 — Trabzon ve Erzurum merkezlerinin kongre mukarretanıdan bir iki mühim nokta-yı içtihat ve kanaatleriyle telif edememelerinden mütehassıl muhabere ve bitaraf bulunmamız kadar basit bir hattı hareket olamazdı; fakat takdir buyurulur ki böyle bir tavassutu ihdas yegâne salim bir harekettir. Efkâr ve kanaatler üzerine ve bahusus samimî ve kıymetli bir muhitte vâki olacak tazyik ve icbarın hiçbir zaman müsbet neticeler vermiyeceği şüphesizdir. İkna her teşebbüsün esası olmalıdır. İşte âcizlerinin vazifesi âhengi bozmamak nokta-i nazarına mâtuf bir tahlil ve telif ifasıdır. Eğer evvelce arz ve ricalarım veçhile bu kabil bir nokta hakkında mukarrerattan evvel âcizlerinin veyahut alâkadarının mütalâaları emir buyurulsaydı böyle bir teşettüte de mahal kalmazdı sanırım. Kongre ise bayramdan bir gün evvel in'ikat ile beşinci günü müzakeratına hateme ve mukarreratını ittihaz eylemişti.
