Tez çalışmasının kapsamı olarak Abbâsîler'in ilk dönemi seçilmiş olmakla beraber, araştırma sonunda sağlıklı bilgi ve sonuçlara ulaşılmasını temin maksadıyla, ya da konuya bir alt yapı veya giriş olması bakımından, Abbâsîler'den önceki İslâmî tarih devrelerinde kadının durumu meselesine genel bir bakış yapılmıştır. Ayrıca, tarihte bir zaman diliminin öncesi ve sonrasıyla irtibatı sağlanmadan veya olayların sebep-sonuç ilişkileri ile tarihî seyri göz önünde bulundurulmadan değerlendirilmesi yoluna gidilemeyeceği prensibinden hareketle, araştırılan dönem sonrası duruma da yeri geldikçe değinilmiştir. Bunun yanında, konunun bir müslüman devlet ile olan doğrudan bağlantısı sebebiyle, birkaç yerde kısaca dînî duruma da değinilmesi gereği doğmuştur.
Araştırmaya konunun İslâmî ve sosyal altyapısını oluşturan Câhiliye Dönemi'nde kadının genel durumuyla başlanarak, sırasıyla İslâm'da kadın, Hz. Peygamber ve kadın, Hulefâ-i Râşidîn-Emevîler Dönemi'nde kadın ve Abbasîler Dönemi'nde kadın mevzularında kısa ve özet bilgiler edinilmeye çalışılacaktır.
Câhiliye Dönemi'nde erkeklerin kadınlara karşı saygısı ve onları korumada gösterdikleri kahramanlık duygularının gâyet güçlü olduğu anlaşılmaktadır. Bunu onların klâsik şarkılarında, şiirlerinde ve tarihlerinde görmek mümkündür (A.İ.Hasen, 1981: 112). Sadece şart. erde değil, belki kadını şâirler arasında hakem tayin etmeye kadar varan bir saygı sözkonusudur. "el-Egânî" sahibi el-İsfehânî'nin anlatımı buna örnek olmaktadır.
Meşhur Câhiliye şâiri İmruü'l-Kays, babası öldürüldükten sonra Tayy Oğulları yurduna yerleşir ve onlardan "Ümm-ü Cündeb" adında bir kadın ile evlenir. Kendisi gibi meşhur olan şâir Alkame b. Abduh da, I. Kays ile muâsırdır. Birgün en iyi şiiri yazmak için aralarında bir yarışma doğduğunda Alkame, aralarında Ümm-ü Cündeb'in hakem olmasını teklif eder. Ì. Kays buna razı olunca Ü.Cündeb onları çağırarak onlardan iyi cins atları övücü, aynı kâfiye ile aynı vezinden oluşan birer kasîde nazmetmelerini ister. Kasideler yapılınca Ü.Cündeb, değerlendirmesini kocası İ. Kays aleyhine yapar. Bunun üzerine İ. Kays çok öfkelenir ve onu boşar. Ü.Cündeb de Alkame ile evlenir (el-Ísfehânî, 1927: VII,126-128). el-İsfehânî'nin aktardığı diğer bir olayda, yabancı bir kabileden olan 2
