P. DEMİRCİ KAREFAD, ÇKÜ Edebiyat Fakültesi Dergisi / Journal of the Faculty of Letters Cilt/Volume: 9, Sayı/Number: 1, (Nisan/April2021): 119-142 (Atıf için/To cite).
4-Seçimlerin Gazetelere Yansıması
Cumhuriyet tarihinin ilk demokratik seçimleri olan 1950 seçimlerine basın büyük ilgi göstermekteydi. Okuyucuları arasında anket çalışması yapan Vatan ve Hürriyet gazetelerinin dışında, Türkiye’nin dört bir yanına muhabirlerini gönderen Vatan, Cumhuriyet ve Hürriyet gibi gazeteler de seçimi yakından takip etmişlerdir. Seçimler ilk kez basında bu kadar ilgi görüyordu. CHP iktidar olmasına rağmen, basında genel eğilim DP’den yanaydı. Bunu dönemin köşe yazılarında, haberlerinde ve hatta karikatürlerinde bile net olarak görmek mümkündür. Seçimlerle ilgili yapılan anket çalışmalarında ve illerde seçmen nabzını tutmaya yönelik haberlerde de DP yanlılığı açık bir şekilde görülmekteydi. Hürriyet, Vatan ve Cumhuriyet gazetelerinin muhabirlerinin neredeyse karış karış dolaştıkları ülkede, il bazında yapılan nabız yoklamalarında da seçimleri DP’nin kazanacağı anlaşılıyordu. CHP, İnönü’nün adaylığını koyduğu ve memleketi olan Malatya’da güçlüydü ve ayrıca genelde Doğu illeri CHP’nin hâkim olduğu alanlardı. Bu illerde DP’nin örgüt yapısı zayıftı. DP ise, genellikle Ege başta olmak üzere gelişmiş bölgelerde daha kuvvetliydi. Ege illeri de DP’nin kalesi olarak nitelendirilebilir. Dikkat çekici bir nokta da DP’nin merkezde, CHP’nin kırsalda etkin olmasıydı. Aslında seçim sonuçları tüm bu etkenler göz önüne alındığında sürpriz değildi (Uyar, 2008: 12).
Zafer gazetesi seçim günü yayınladığı sayısında seçimi, “Türk Milleti nihayet beklediği güne erişti, 9 milyon vatandaş rey veriyor” başlığıyla vermekteydi. Gazetenin son sayfasında DP Milletvekili adaylarının isim listesi yer almaktadır. 15 Mayıs tarihli yazıda ise DP’nin zaferini, “Dünkü seçimlerin ilk neticeleri alındı: DP zafer yolunda “manşeti ile okuyucuya duyurmaktaydı. İlk sayfanın tamamı seçim sonuçlarına ayrılmıştır. 16 Mayıs tarihli sayıda “DP iktidarı aldı” manşeti yer almakta, hemen altında seçim sonuçlarının ayrıntıları ile ilgili haberlere yer verilmektedir. Gazetenin son sayfasında seçim sonuçlarının ülke çapında yansımaları verilmekte ve sonuçlar bir karikatür ile değerlendirilmektedir. 17 ve 18 Mayıs tarihli sayılarda da DP zaferi geniş bir biçimde ele alınmıştır (Zafer, 14-18 Mayıs 1950). Yeni Sabah gazetesi, 14 Mayıs tarihli sayısında “Milletvekili seçimi bu sabah başladı. Vatandaşlar emniyet içinde kanuni vazifesini yapacak” başlığıyla seçim güvenliğini vurgulamaktaydı. 15 Mayıs tarihli sayıda ise, Zafer gazetesinin aksine yalnızca “Seçimler sükûn içinde yapıldı” manşetine yer vermişti. Seçim sonucu alelade, basit bir şekilde, hemen altta “sabaha karşı vaziyet: DP başta gidiyor” şeklindeydi. Gazete 16 Mayıs 1950 tarihindeki sayısında DP’nin zaferinden “DP ezici bir zaferle iktidara
