Oral Tavı
Oral Tavı (Kazakça: Орал тауы ) şiiri Ural Dağları ve Türk'e duyduğu sevgi için yazılmış bir şiirdir. Oral Tavı sözü Ural Dağı[1] anlamına gelir. Şiirde şair Ural Dağlarının ve çevresinin sahibinin güçlü Türk olduğunu anlatmaktadır.
| Türkçe | Kazakça latin | Kazakça Kiril |
|---|---|---|
| Ural Dağı
Gök yüzü ile dalaşan açık mavi taş.. Tepesine baksan, başın döner. Yaratan, merhameti çok kadir Tanrı, O dağından altın ve elmas çıkarmış. Çok sık ve birbirine karışmış çeşit çeşit ağacın iç içe büyüyüp sislenip durması... Çam ağacı ve çırça batır[2] bir kalıptadır; çildeyi[3], yazı, kışı ve güzü düşünmez. İçinde ayı, kurt, ve çeşitli yabani hayvanlar vardır. İnsanoğlu yalnız içine girip ayak atmaz. Bir zamanlar senin sahibin Türk idi. Mekan edip, göçüp-konup yürümüştü. Dağdan ve taştan korkmayan bahadır Türk, koynuna yayı ile girmişti. Yiğit Türk, geniş bozkırda güzellik idi. Otursa da, göçse de, konsa da hür idi. Baht kuşu başlarında durduğu zaman, güneş ve rüzgar değmeyip, hududu sağlam idi. Bu, sözünde durmayan dünyada vefa var mı? Yaklaşıp seni aldatır. Dikkat et! Yaklaşma! Bu gün can dostun olup, yarim seni uçuruma yuvarlar Adı da, varlığı da , sesi de olmayan; Belki de çürüyüp yok olmuş Altay ve Ural kenarında oturan Türk! Başını çevirip etrafına baksana!... Ağzı tüylü yabancı uluslar, Ural gibi ata mekanın olan yerlere, şerefli atalarının mezarlarına sahip olup, yiğitlerine işkence etmekteler. Bizi büyütüp yetiştiren anamız! Sevgili Ural! Yüzünü ilk sahibine, çevir, bu tarafa dön.. Bahadır Türk evlatları! Birleşip, Ural'ı çiğnetmeyiniz! Düşmanın yolunu kesip dizgine sarılınız![4] |
Oral Tavı
Tаlаsqаn аspаnmenen kökpeñbek tаs, Qаrаsаñ töbesine аynаlаr bаs. Jаsаğаn meyirimi keñ qаdir təñiri, Şığаrğаn sоl tаwınаn аltın, аlmаs. Jip-jiyi, şıtırmаndı türli аğаş, Turğаnı munаrlаnıp ösip jаlğаs, Qаrаğаy, şırşа-bаtır bir qаlıptа: Şilde, jаz, qısın, küzin esine аlmаs! İşinde аyuw, qаsqır, türli аñ tоlğаn, Аdаmzаt bаtıp jаlğız аyaq sаlmаs. Bir künde seniñ iyeñ Türik edi, Оrın ğıp köşip-qоnıp jürip edi. Qоrıqpаytın tаwdаn, tаstаn bаtır Türik Qоynıñа jаyımenen kirip edi... Er Türik eñ dаlаñа körik edi, Оtırsа, köşse, qоnsа – erik edi, Turğаndа bаqıt qusı bаqtаrındа, İrgesi jel-kün tiymey berik edi. Turаqsız bul jаlğаndа оpа bаr mа? Sаqtаn, аldаr, bоy sаlıp jаqın bаr mа! Bügingi kün jаn dоsıñ bоlıp jürip, Qulаtıp keter erteñ seni jаrğа. Qаrаşı töñirekke mоynıñ burıp, Аltаy, Оrаl bоyındа turğаn türik Аtı dа, zаtı dа jоq, dıbısı jоq, Jоğаlğаn aldeqаydа irip-şirip... Аnаmız bizdi ösirgen, qаyrаn Оrаl, Mоynıñ bur tuñğışıñа, bermen оrаl! Qоsılıp bаtır türik bаlаlаrı, Tаptаtpа, jоlın kesip, tizginge оrаl. |
ОРАЛ ТАУЫ
Таласқан аспанменен көкпеңбек тас, Қарасаң төбесіне айналар бас. Жасаған мейірімі кең қадір тəңірі, Шығарған сол тауынан алтын, алмас. Жіп-жиі, шытырманды түрлі ағаш, Тұрғаны мұнарланып өсіп жалғас, Қарағай, шырша-батыр бір қалыпта: Шілде, жаз, қысын, күзін есіне алмас! Ішінде аю, қасқыр, түрлі аң толған, Адамзат батып жалғыз аяқ салмас. Бір күнде сенің иең түрік еді, Орын ғып көшіп-қонып жүріп еді. Қорықпайтын таудан, тастан батыр түрік Қойныңа жайыменен кіріп еді... Ер түрік ең далаңа көрік еді, Отырса, көшсе, қонса – ерік еді, Тұрғанда бақыт құсы бақтарында, Іргесі жел-күн тимей берік еді. Тұрақсыз бұл жалғанда опа бар ма? Сақтан, алдар, бой салып жақын бар ма! Бүгінгі күн жан досың болып жүріп, Құлатып кетер ертең сені жарға. Қарашы төңірекке мойның бұрып, Алтай, Орал бойында тұрған түрік Аты да, заты да жоқ, дыбысы жоқ, Жоғалған əлдеқайда іріп-шіріп... Анамыз бізді өсірген, қайран Орал, Мойның бұр тұңғышыңа, бермен орал! Қосылып батыр түрік балалары, Таптатпа, жолын кесіп, тізгінге орал[5]. |
Açıklamalar ve Kaynakça
[değiştir]- ↑ Ural Dağı: Batı Sibirya ile Doğu Avrupa arasında, tarih boyunca Türk vatanı içinde yer alan, Türk ulusu için kutlu dağ.
- ↑ bir tür iğne yapraklı ağaç
- ↑ yazın en sıcak günleri
- ↑ Mağcan Cumabayulı'nın şiirleri, çeviren: Ferhat Tamir. Ankara 1993. s. 261
- ↑ http://asyl-bilim.kz/load/p_nder/aza_debieti/ma_zhan_zh_mabaev_1893_1938/10-1-0-23
Dış bağlantılar
[değiştir]- Magcan Cumabay'ın makale ve şiirlerinin yer aldığı sayfada Ural Dağı şiiri
- Magcan'ın şiirlerinde Türk ülküsü- Dr. Oğuz Doğan. Oral Dağı şiirinin de kritiğinin yer aldığı yazıdan.
Ayrıca bakınız
[değiştir]- Türkistan: Magcan Cumabay'ın Turan denilen Türkistan coğrafyasını ve tarihini anlattığı şiiri.
- Alıstağı Bavrıma: Magcan Cumabay'ın Türkiye'ye duyduğu sevgiyi anlatan şiiri.