İçeriğe atla

Mikroplastikler: Gıdalarda Bulunuşu ve Sağlık Üzerine Etkileri/Mikroplastiklerin İnsan Sağlığı Üzerindeki Etkileri

Vikikaynak, özgür kütüphane

2.2. Mikroplastiklerin İnsan Sağlığı Üzerindeki Etkileri

Mikroplastiklerin insan sağlığı üzerine etkileri incelendiğinde, yapılan çalışmalar günümüzde maruz kaldığımız pek çok kimyasal maddeye dair olsa da, mikroplastiklerin çevreyi kirletme potansiyeli ve besin zincirine dahil olması ile ilgili çok az sayıda çalışma bulunmaktadır. Bunun yanı sıra mikroplastikler ve bunlarla ilişkili kimyasal bileşenlerin deniz ürünleri aracılığıyla insanlara geçişi ve tüketici sağlığına olan etkileri üzerine henüz yeterli çalışma bulunmamaktadır (Carbery ve ark., 2018).

Plastik materyallerin farklı koşullarda parçalanması sonucu insan vücuduna etki mekanizması ve potansiyeli partikül boyutu ve maruz kalma konsantrasyonu ile ilişkilidir. Tablo 2'de mikro- ve nano plastik partiküllerinin memeli canlılarda epitel boyunca transkolasyon durumu gösterilmiştir. Partikül boyutunun 150 µm ve daha küçük olması oluşan partikülün mukozal bariyerden geçebileceğini gösterirken, 1,5 µm'den daha küçük partikül boyutları daha derin dokulara ulaşabilmektedir (Lusher ve ark., 2017).

|}
Tablo 2. Mikroplastik ve nanoplastik partikül boyutunun memeli canlılarda absorbsiyon durumu (Lusher ve ark, 2017)
(Mikroplastik (0-1- 5000µm)' Nanoplastik (1-100 nm)
>150 µm- Absorbsiyon bulunmamaktadır. ≤100 nm “Tüm organlara erişim bulunmak ile birlikte kan-beyin hücrelerine translokasyon ve plasental bariyerden geçiş
<150 µm ≤ %0,3 oranında lenf dokuda emilim Absorbsiyon oranı %7'nin üzerinde
= 110 µm-Portal damarda emilim.
≤ 20 µm Organlara erişim.

(≤20000 nm)

Tablo 3. Deniz canlılarında mikroplastik varlığı üzerine çalışmalar
Örnek Ortalama Mikroplastik İçeriği Mikroplastik boyutu Hâkim Mikroplastik türü Analiz Metodu Referans
193 balık ve 136 kabuklu deniz hayvanına ait solunum ve gastrointestinal sistem Solunum sistemi (0,77±1,25) adet/sistem; gastrointestinal sistem (0,52±0,90) adet/sistem Solunum sistemi (655,39±753,77µm); gastrointestinal sistem (727,03±1148,22µm) PE, PET, PP, PS, PVC, Naylon, Tripolimer, Akrilik, Kopolimer FT-IR spektroskopisi Zhang ve ark., 2019
212 balık türü (72 köpek balığı, 12 barlam balığı, 128 kırmızı kefal) 1,56 ±0,5 adet/balık 0,38-3,1 nm - Spektroskopik görüntüleme Bellas ve ark., 2016
26 türe ait 178 balık örneğinin gastrointestinal bölgesi Örneklerin %26'sında mikroplastik varlığı 2,39±0,28 mm PP, PE PS, PVC, PAN poliakrilonitril Binoküler steremikroskopik/FTIR ile görüntüleme Baalkhuyur ve ark, 2019
15 türe ait 4389 adet balık midesi 0,001-0,17 lif grubu/adet balık - PE, PMMA, PP, PS, PET, PVC, SA ve diğer bilinmeyen plastik türleri Mikroskop altında gözlemleme/FT-IR spektroskopisi ile görüntüleme Kühn ve ark., 2019


PE: Polietilen, PS: Polistiren, PP: Polipropilen, PET: Polietilen tereftalat, PVC: Polivinilklorür, PMMA: Polimetilmetakrilat; PAN: Poliakrilonitril; SA: Stiren akrilat