Dîvânü Lugâti't-Türk/Dizin/S
Görünüm
4630 | sa | sen anlamına bir kelime·III, 208 |
4631 | saban | sapan, çift ve çiftçi takım ve aygıtları; çifçilik·I, 402;II, 214; III, 216 |
4632 | sabanlamak | sapanla sürmek· III, 342 bkz> sapanlamak saç saç (ba ştaki)· I, 14, 42, 69, 172, 176, 246, 319, 321, 342, 354, 403, 488;II, 126, 145, 316, 358; III, 47, 84, 85, 207, 260, 386, 401 |
4633 | saç | tava· III, 347 |
4634 | saçgak | kişi malını saçan, israf eden kişi I, 470 |
4635 | saçgırmak | saçtırayazmak· II, 187 bkz> saçgurmak |
4636 | saçgurmak | saçtırayazmak· II, 187 bkz> saçgırmak |
4637 | saçılmak | saçılmak· I, 258; II, 122 |
4638 | saçındı | nerig saçılan, yayılan şey· I, 449 |
4639 | saçınmak | saçmayı iş edinmek· II, 150 |
4640 | saçıtmak | saçtırmak, dağıtmak, dağıtmayı emretmek.. II, 299 |
4641 | saçlanmak | saçlanmak· II, 246 |
4642 | saçlaşmak | birbirinin saçlarını yakalamak. II, 215 |
4643 | saçlıg | saçlı· I, 464 |
4644 | saçmak | saçmak· I, 79, 272; II, 4 |
4645 | saçramak | sıçramak· II, 133 |
4646 | saçratgu | bir çeşit kuş tuzağı· II, 331 bkz> saçrıtgu |
4647 | saçratmak | istemeksizin sıçratmak· II, 331,332 bkz> saçrıtmak |
4648 | saçrıtgu | bir çeşit kuş tuzağı· II, 331 bkz> saçratgu |
4649 | saçrıtmak | istemeksizin sıçratmak· II, 331,332 bkz> saçratmak |
4650 | saçtaşmak | birbirinin saçlarını yakalamak· II,211 |
4651 | saçturmak | saçtırmak, II, 183, 184 |
4652 | saçu | elbise ve mendil saçağı, II, 219 |
4653 | saçuk | neñ saçık, saçılmış nesne· I, 381 |
4654 | saçulamak | saçaklamak, saçak yapmak· III, 323 |
4655 | safdıçlanmak | sepet sahibi olmak· II, 271 |
4656 | sag | sağlık, esenlik· I, 89; III, 154 sag sa ğ, tatII, iyi, temiz, halis; sağ, sağlam; sıcak· III, 154 § sag yag; sade yag, sag ya ğ· III, 154, 159 |
4657 | sag | akıl, zeyreklik, anlayı;· III, 153, 154 |
4658 | sag | yün atmak ve kabartmak için kullan ılan "sağ" denen çubuklar· III, 154 |
4659 | sagdıç | sagdıç, dost·I, 455;III, 374 |
4660 | sagılmak | sağılmak·II, 124, 163 |
4661 | sagım | sağış, sağım· I, 397 § bir sagım süt; bir sağışta sağılan süt· I, 397 |
4662 | sagın | sağmal·I, 499 |
4663 | sagınlıg | sağmal sahibi, sağmalı olan·I, 499 |
4664 | sagınmak | sağar gõrünmek·II, 152 |
4665 | sagınmak | sanmak, zannetmek; sözle yardım etmek· II, |
4666 | sagır | içerisine şarap konulan havana benzer söbü bir kap· I, 406 |
4667 | sagışmak | sağmakta yardım ve yarış etmek· II, 101 |
4668 | sagız | sakız· I, 365 bkz> sakır, sakız |
4669 | sagızlıg | sakızlı, sakızı olan· I, 495 |
4670 | sagızlıg | çamurlu yapışkan· I, 495 |
4671 | sagız | toprak yapışkan toprak· I, 365 |
4672 | saglıg | sayılı olan her ;ey· I, 464 |
4673 | saglık | dişi koyun; sağmal, sağılan hayvan· I, 471, 520; II, 22; III, 102 |
4674 | saglıklanmak | sağmal sahlbl olmak· II, 275 |
4675 | sagmak | sağmak. I, 389; II, 15, 37, 43. 50, 51, 61, 66; III, 325, 339 |
4676 | sagnagu | kurumu; kabak·I, 491 |
4677 | sagrak | sürahi, kâse, kap·I, 100, 468, 471 |
4678 | sagrı | deri, her şeyin derisi· I, 421, 422;III, 350 § yer sagr ısı; yeryüzü·I, 422 |
4679 | sagrılamak | kaba derlyi sertle{tirmek·III, 353 |
4680 | sagturmak | sağdırmak·II, 185 |
4681 | sagu | ölçek· III, 225, 418 |
4682 | sagulamak | ölçeklemek, ölçekle ölçmek· III, 325 |
4683 | sagurmak | su içmek, suyu Içlrmek, suyu çektirmek, kurutmak, suyunu s ızdırarak keş haline getirmek; tükürmek· II, 18, 80, 81 bkz> sudmak, sutmak |
4684 | sag | yag sade yag· III, 154, 159 saht e ğerlere, kemerin ba;ına, tokalara işlenen altın veya gümüş l{leme· I, 107 bkz; üstem sak i'şte uyanık ve zeyrek olan·I, 333 |
4685 | saka | dağ yamacı·III, 226 |
4686 | sakak | çere·I, 282;II, 286 |
4687 | sakal | sakal·I, 230, 282, 390;II, 286;III, 228 |
4688 | sakalduruk | külahın başta durması ve yere düşmemesi için çene altından geçirilerek bağlanan ipekten örülmüş bir kaytan·I, 530 |
4689 | sakalduruklanmak | sakalduruğu bağlamak· III, 205 |
4690 | sakıg | ılgın, yalgın, serap·I, 191; III, 268 |
4691 | sakımak | hayal imiş gibi görünmek· III, 268, 269 |
4692 | sakınç | sakınacak şey; sıkıntı, sakınma, kaygı·I, 69, 100, 142; III, 333, 374 |
4693 | sakınmak | sakınmak; sanrnak, düşünmek· I, 242,419;II,153,167;III,61, 361 |
4694 | sakır | elbiseye bulaşan meyve suyu veya hurma pekmezi gibi nesneler· I, 365 bkz> sag ız, sakız |
4695 | sakırgan | büyük sıçan, geme· I, 521 bkz> sıkırkan |
4696 | sakırku | kene, sakırga· I, 489 |
4697 | sakış | sayma, sayış, III, 247 bkz> sakmak, samak, sanamak, sanmak |
4698 | sakız | elbiseye bulaşan meyve suyu veya hurma pekmezi gibi şeyler· I, 365 bkz> sagız, sakır |
4699 | sakızlıg | sakızlı, yapışkan şeyler yapışmış olan· I, 495 |
4700 | saklanmak | saklanmak, çekinmek· II, 247 |
4701 | saklaşmak | saklaçmak, gizlennnek· II, 216 " |
4702 | saklık | uyanıklık·I, 471 |
4703 | sakmak | saymak, I, 85, 384 bkz> sakış, samak, sanamak, sanmak |
4704 | sak | sak nöbetçinin, bekçinin kaleyi ve at ı koruyablimek için uyanık olmasını emreden söz·I, 333 |
4705 | sal | sal·III, 156 |
4706 | sal | kaplardaki sır· III, 157 |
4707 | salçı | aşçı, mutfakta bulunan kimse· III, 442 § salç ı biçek; aşçı bıçağı, III, 442 |
4708 | salga | at gem alınaz, başı sert, çamış at· I, 425 |
4709 | salı | sıva aygıtı, mala· III, 233 |
4710 | salımlaşmak | çarpışmak ve saldıri{mak· II, 258 |
4711 | salındı | atılan, çıkarılan; erkegin arkaya doğru salıverdiği saç· I, 449 bkz> sulındı § salındı otuñ; sellerin getirerek kıyıya attığı odun· I, 449 |
4712 | salınmak | sarkmak· II, 154 |
4713 | salıñulamak | yukandan aşağı sarkmak; taşlamak·III, 410 |
4714 | salışmak | sallaşmak, birbirini güreşte sallamak, silkişmek, birbirine sallamak; işaretleşmek, II, 109 |
4715 | salmak | átmak; bir ;eyle işaret etmek; göndermek, götürmek; toplamak, toplu hale getirmek· II, 24 |
4716 | salñu | çakıl taşı atılan sapan· III, 379 |
4717 | salturmak | saldırtmak; sallatmak, sallamayı emretmek; çıkarıp atmayı emretmek II, 187 samak saymak, I, 281; III, 247, 250 bkz> sak ış, sakmak, sanamak, sanmak |
4718 | saman | saman, I, 415; II, 316 |
4719 | samanlıg | saman sahibi olan·I, 499, 500 |
4720 | samda | ayağa glyilen sandal·I, 418 |
4721 | samduy | ılık yemek· III, 240 |
4722 | samlamak | ilâç etmek; sağaltmak· III, 298 bkz> em sem, sem |
4723 | samsıtmak | incitmek· II, 336 |
4724 | samursak | sarımsak, sarmısak· I, 527 bkz> sarmusak |
4725 | samurtug | ış içinden çıkılamayan karışık i;, I, 494 |
4726 | san | sayı, sayma, addü itibar, III, 157, 429 |
4727 | sanaç | dağarcık· I, 358 § sanaç kesürgü; k ırmızı dağarcık· I, 358 |
4728 | sanamak | saymak· III, 274 bkz> sakış,sakmak,samak, sanmak |
4729 | sançıkmak | yenilmek; vurulmak, sancılmak· II, 228 |
4730 | sançılmak | saplanmak, sancılmak; (asker, ordu) yenilmek. II, 231 |
4731 | sançışmak | birbirine hançer, bıçak gibi şeyler saplamak, birbirine sanc ımak; birbirlyle savaş yapmak· II, 217 |
4732 | sançmak | sançmak, dürtmek, sokmak; yenmek· III, 420 |
4733 | sandırış | kavga, çekişme· I, 402; II, 214;III, 416 bkz> sandr ış, sandruş |
4734 | sandırışmak | kavga etmeki saçmalamak·II, 214 bkz> sanr ışmak, sanruşmak |
4735 | sandrımak | saçmalamak· III, 281 bkz> sanrımak |
4736 | sandrış | çekişme· III, 416 bkz> sandırış, sandruş |
4737 | sandruş | çekişme· III, 416 bkz> sandırış, sandrış |
4738 | sanduvaç | bülbül·I, 529;III, 178, 311 |
4739 | sangarmak | bir şeyden saymak, bir şeye nispet etmek· II, 188, 189 |
4740 | sanmak | saymak, sayılmak; sanmak,I, 68;II, 28 bkz> sak ış, sakmak, samak, sanamak |
4741 | sanrımak | saçmalamak.III, 281 bkz> sandrımak |
4742 | sanrışmak | saçmalamak·II, 214 bkz> sandırışmak, sanruşmak |
4743 | sanruşmak | saçmalamak·II, 213 bkz> sandırışmak, sanrışmak |
4744 | sañ | kuş pisliği·III, 357 |
4745 | saña | sana·I, 391, 392, 423;II, 57, 78, 193; III ,156, 208, 272, 285, 313, 315, 322, 368, 372, 440 |
4746 | sañan | tadı buruk olan· III, 376 |
4747 | sañlamak | kuş pislemek. III, 403 |
4748 | sañlatmak | kuş pisletmek. II, 359 |
4749 | sap | sap, kılıç veya bıçak sapı· I, 384; III, 145 |
4750 | sap | bir söze verilecek cevapta s ıra, yanut; değirmende, su!amada ve gezekte sıra· III,145 |
4751 | sapanlamak | sapanla sürmek, III, 342 bkz>sabanlamak |
4752 | sapıg | çadırın eteği· I, 374 |
4753 | sapılmak | saplanmak, birisi giderken yan ına takılmak, katılmak· II, 120 |
4754 | sapımak | sallamak, hareket ettirmek· III, 256, 257 |
4755 | sapınmak | saplamayı üzerine almak, saplar gibi görünmek II, 150 |
4756 | sapıtgan | daima sallayan·I, 513 |
4757 | sapıtmak | sallamak, hareket ettirmek; sallatmak II, 298 |
4758 | saplamak | sap yapmak·III, 296 |
4759 | saplatmak | saplatmak, sap taktırmak·II, 344 |
4760 | saplık | saplık, kılıç ve bıçak gibi şeylere sap olmaya yarayan nesne·I, 470 |
4761 | sapmak | ipliği iğneye geçirmek, saplamak; bir şeyi sarmak, cinsinden eksik kalan bir şeyi başkasıyle tamannlamak· II, 3, 4 |
4762 | sapturmak | ördürmek, yamatmak. II, 183 |
4763 | saraguç | kadın yaşmağı· I, 487 |
4764 | saraguçlanmak | başörtüsü örtmek· III, 205 |
4765 | saran | hasis, cimri, II, 250 |
4766 | saranlamak | pinti saymak, pintilere nispet etmek· III, 345 |
4767 | saranlık | pintilik, cimrilik I, 504 |
4768 | sargan | çorak yerlerde biten bir ot·I, 438 |
4769 | sargan | kamış kamışı kurutan tepe·I, 439 |
4770 | sargan | yér "sargan"ın bittiği yer·I, 438 |
4771 | sargarmak | sararmak·I, 69, 486;II, 187, 188 |
4772 | sarıçga | çekirge, I, 489 bkz> sırıçga |
4773 | sarıçga | er gevşek ve tembel adam· I, 489 |
4774 | sarıg | sarı, sarı renk· I, 329, 374, 395; III, 162, 224 § sap sarıg |
4775 | sarıg | erük kayısı, zerdali·I, 69 |
4776 | sarıg | kezik sarılık hastalığı·I, 391 |
4777 | sarıglamak | sarılamak, sarı yapmak· III, 336 |
4778 | sarıglıg | sarılık hastalığı olan· I, 496, 500 |
4779 | sarıglık | sanlık· I, 503 sarıg surıg herhangi bir sarı renk· I, 374 |
4780 | sarıg | suv karında toplanan sarı su· I, 374 |
4781 | sarıg | turma havuç· I, 431 bkz> geşür, gezer, gizri |
4782 | sarılmak | kırmak, darılmak· II, 123 bkz; sarmak, sermek, sürmek |
4783 | sarılmak | sarılmak II, 123 |
4784 | sarım | ibrik, testi glbi şeylerden içilecek olan nesnenin süzülmesi Için bu kaplar ın ağzına gerilen ipek kumaş parçası· I, 397 |
4785 | sarıñulamak | buz ve benzeri ;eyler üstıinden kaymak. III, 409, 410 bkz> seriñülemek |
4786 | sarınmak | bir şeyi sarınmak, ôrtünmek; bir işe sanlmak· II, 151 |
4787 | sarışmak | sarmakta yardım ve yarış etmek· II, 96 |
4788 | sarıtmak | sardırmak, sarmayı emretmek· II, 304 bkz> sarutmak |
4789 | sarkaç | karamuk; yaban hindibasına benzer bir ot· I, 454; III, 240 |
4790 | sarkaçlanmak | yerde yaban hindibasına benzer bir ot bitmek, karamuk otu bitmek II, 271 bkz> surkuçlanmak |
4791 | sarkanık | hayvanlardaki "kırk bayır" denen işkembe·III, 179 bkz> sarkayık |
4792 | sarkayık | hayvanlardaki "kırk bayır" denen işkembe· III, 179 bkz> sarkanık |
4793 | sarkım | soğuk günlerde kar glbi yağan çiğ·I, 485 |
4794 | sarkındı | suv iri su damlası·I, 493 |
4795 | sarkışmak | çok damlamak.II, 214, 215 |
4796 | sarkıtmak | damlatmak· II, 339 |
4797 | sarkmak | akar şey sızıp damlamak; uyuşmak, III, 421 |
4798 | sarkurmak | damlatmak· II, 189 |
4799 | sarlamak | sarmak,III, 296 |
4800 | sarlanmak | sarınmak, sarılmak.II, 246 |
4801 | sarlaşmak | sarmakta yardım ve yarış etmek·II, 215 |
4802 | sarlatmak | sardırmak, II, 346 |
4803 | sarmaçuk | bir çeşit şehriye .I, 527 |
4804 | sarmak | bir şeyi süzmek ve ayırmak; olgun hale gelmek,III, 167 bkz> sarmalmak, sarma şmak, sarmatmak, sermetmek |
4805 | sarmak | kızmak, çıkışmak, sertelmek, sert söz söylemek II, 38, 39;III, 181 bkz> sar ılmak, sermek, |
4806 | sürmek | |
4807 | sarmalmak | süzülmek,dolanmak II, 233, 237 bkz> sarma şmak, sarmatmak, sermetmek |
4808 | sarmalmak | sarılmak, dolanmak.II, 233, 237 |
4809 | sarmaş | sarmaş, bir şeyin bir ;eye sarılması.I, 460 |
4810 | sarmaş | bolmak halk birbirine kanşmak·I, 460 |
4811 | sarmaşmak | sarmakta yardım etmek·II, 216 |
4812 | sarmaşmak | karışmak; süzülmek; bir akarın içinden başka bir şey çıkmak, bunda yardım ve yarış etmek,II, 216, 217 bkz> sarmak, sarmalmak, sarmatmak, sermetmek |
4813 | sarmatmak | sardırmak. II, 349 |
4814 | sarmatmak | bir şeyi sudan ayırıp çıkartmak, süzdürmek. II, 349 bkz> sarmak, sarmalmak, sarma şmak, sermetmek |
4815 | sarmusak | sarmısak, sarımsak·I, 527 bkz> samursak |
4816 | sarnıç | deve derisinden yapılan su tulumu; ağaçtan oyulmuş kap·I, 454 |
4817 | sarsal | sansar, samura benzer bir hayvanc ık· I, 483 |
4818 | sarsıg | katı ve sert olan her şey·I, 464 § sarsıg söz; katı söz,I, 464 |
4819 | sarsıtmak | sert ve kaba muarnele yaptırmak, II. 336 |
4820 | sart | tacir, tecimen, satıcı,I, 66, 342;III, 13 |
4821 | sartlamak | sart (tecimen, tacir) saymak· III, 444 |
4822 | sart | surt "zart zurt", "fart furt" gibi ses bildiren söz· I, 342 |
4823 | sart | surt kılmak "zart zurt", "fart furt" gibi ses ç ıkarmak· I, 342 |
4824 | sarumak | sarmak· III, 262 |
4825 | sarutmak | sardırmak, sarmayı emretmek· II, 304 bkz> sarıtmak |
4826 | sasıg | kokmuş· I, 372 |
4827 | sasıg | barıg kokmuç, sası· I, 372 |
4828 | sasık | saksı· I, 382 |
4829 | sasımak | sasımak, kokmak· III, 265 |
4830 | saş | ürkek, III, 152 |
4831 | saşturmak | sayışmak, kesişmek· II, 185 bkz> sayışturmak |
4832 | saşurmak | arasını ayırmak· II, 79 |
4833 | sata | mercan, III, 218 |
4834 | satgalmak | çiğnenmek; borç, takas yapılmak· II, 233 |
4835 | satgamak | çiğnemek; bir yol bir yola çatılmak; uğramak; ödeşmek; kar;ılaştırmak· III, 288 |
4836 | satgan | satan, çok satan, II, 296 |
4837 | satgaşmak | rastgelnnek, kavuşmak; sataşmak, saldırışmak; sayışmak, ödeşmek, II, 214 |
4838 | satguçı | satıcı·II, 296 |
4839 | satguluk | satmaya hakkı olan·II, 297 |
4840 | satıg | satış, satma·I, 374 |
4841 | satıglamak | satışmak·III, 336 bkz> satıglaşmak |
4842 | satıglaşmak | satışmak·III, 336 bkz> satıglamak, |
4843 | satıglı | satmak azminde olan·II, 297 |
4844 | satıglık | satılık·I, 503 |
4845 | satıgsak | satmak isteyen·II, 296, 297 |
4846 | satıgsamak | satmak Istennek·III, 333 |
4847 | satılmak | satılmak II, 121 |
4848 | satınmak | satar görünmek· II, 150 |
4849 | satır | piç, aslı belirsiz anlamına sövme .I,406 |
4850 | satışgan | alışgan daima alıp satan,I, 518, 519 |
4851 | satışgan | tavışgan daima satan ve tasarruf eden; daima alan satan· I, 519 |
4852 | satışmak | satmakta yardım ve yarış etmek, karşılıklı alış veriş etmek II, 89;III, 71 |
4853 | satlanmak | cesaret göstermek, cüret etmek, atılmak· II, 248 |
4854 | satma | kulübe, bağ bekçisinin geceleri barınmak için ağaç üzerinde yaptığı çardak· I, 433 |
4855 | satmak | satmak. I, 519; II, 193, 219, 294, 295, 296 |
4856 | satsamak | satmak istemek· III, 284 |
4857 | sattaçı | satıcı· II, 296 |
4858 | satturmak | sattirmak· II, 183 |
4859 | satulamak | faydasız söz söylemek, gevezelik etmek· III, 194, 323 |
4860 | saturmak | saydırmak· III, 186, 187, 192 |
4861 | sav | şöhret, san·III, 43 |
4862 | sav | söz, haber, salık; mektup; risale; atalar sözü, darb ımesel; kıssa, hikâye, tarihsel şeyler,I, 97, 207, 362, 409, 471, 508, 523, 524; II, 20; III, 154, 155, 158, 441 |
4863 | savaşmak | sava;mak, çarpı;mak·II, 102 |
4864 | savçı | elçi, peygamber; hısım ve dünürler ara sındaki elçi·III, 154, 441 |
4865 | savdıç | sepet, sele, I, 173, 455 |
4866 | savılmak | savulmak; (güneş) inmek I, 106; II, 170 bkz> savulmak |
4867 | savlamak | söylemek, atalar sözü söylemek· III, 297 |
4868 | savlanmak | atalar sözu söylemek· III, 199 |
4869 | savlaşmak | birbirine sav söylemek; sal ık vermek; herhangi bir şey üzerine konuşmak, II, 215, 216 |
4870 | savramak | savulmak; azalmak, seyrekleşmek, savsamak, gevşemek; savmak, sağalmak· III, 41, 278, 281 bkz> savrımak, sevremek |
4871 | savrımak | azalmak, seyrekleşmek, III, 278 bkz> savramak, sevremek |
4872 | savrukmak | savrulmak, akan su köpüre kö-püre dalgalanarak çalkalanmak, II, 172, 228 |
4873 | savrulmak | savrulmak, saçılmak· II, 232 |
4874 | savruşmak | savurmakta yardım etmek·II, 212, 213 |
4875 | savulmak | bulunduğu halden ayrılmak, bir yana eğilmek, batmak; savulmak, gitmek II, 125, 163;III, 80 bkz> savılmak |
4876 | savurmak | savurmak, saçmak·I, 330;II, 82 |
4877 | savurtmak | savurtmak III, 431 |
4878 | say | kara taşlık yer· III, 158 |
4879 | say | vücuda giyilen zırh, III, 158 § say yarık; demir göğüslük III, 15, 158 |
4880 | saygırmak | yer kara taşlı olayazmak. III, 193 |
4881 | sayıkmak | yer kara taşlı 0111^.III, 189, 190 |
4882 | sayılgan | étilgen birçok işlere giren çıkan· I, 158 |
4883 | sayış | ödenek· III, 126 bkz> seyş |
4884 | sayışturmak | sayışmak, kesişmek, II, 185 bkz> saşturmak |
4885 | saypamak | israf etmek III, 310, 311 |
4886 | saypatmak | israf ettirmek II, 357 |
4887 | sayramak | şakımak, ötüşmek; saçmalamak, hezeyan etmek,I, 467;III, 240, 311 |
4888 | sayramlanmak | su azalmak, sığ bir hal almak, su biraz çekilmek· III, 205 |
4889 | sayram | suv topuktan yukarı çıkmayan sığ su II,.111, 176 |
4890 | sayratmak | çok söyletmek II, 357 |
4891 | sazınçı | taşı alçı taşı· III, 375 |
4892 | seçe | serçe kuşu· III, 219 |
4893 | seçişmek | saçmakta yardım ve yarış etmek·II, 92 |
4894 | sedretmek | seyrek hale getirmek; seyretmek. II, 332 |
4895 | sedrek(g) | seyrek,I, 384, 477 § sedrek böz; seyrek bez·I, 477 |
4896 | sedrek | kapug parmaklıklı kapı·I, 478 |
4897 | sedremek | incelmek, seyremek, seyrekleşmek; elbise erpimek.III, 167, 277 |
4898 | sedreşmek | seyrekleşmek. II, 211 |
4899 | sefinç | memnun olma, sevinç· III, 377 bkz> sevinç |
4900 | segirtmek | segirtmek, koşturmak II, 274; III, 429 bkz> sekirtmek |
4901 | segremek | seğirtmek·I, 142 bkz> sekremek, sekrimek |
4902 | segrişmek | seğrişmek, koşuşmak, seğirtmekte yardım ve yarış etmek· I, 214; II, 225 bkz> sekrişmek |
4903 | sekirtmek | seğirtmek, koşturmak· II, 274; III, 429, 431, 432 bkz> segirtmek |
4904 | sekitmek | sektirmek· II, 310 |
4905 | sekiz | sayıda sekiz·I, 365 bkz> sekkiz |
4906 | sekiz | on sayıda seksen·I, 437 bkz> seksün |
4907 | sekkiz | sayıda sekiz·I, 365 bkz> sekiz |
4908 | sekremek | seglrtmek,I, 142 bkz> segremek, sekrimek |
4909 | sekrimek | seğirtmek· I, 354; III, 281 bkz>.segremek, sekremek |
4910 | sekrişmek | seğrişmek, koşuşmak, sejlrtmekte yardım ve yariş etmek I, 214; II, 225 bkz> segrişmek |
4911 | sekritmek | sıçratmak, atlatmak· II, 333 |
4912 | seksün | sayıda seksen·I, 437 bkz> sekiz on |
4913 | sekü | dükkân; seki·III, 230 |
4914 | Selçük | sü-başı Selçuk hanlannın dedesi olan kişi-I, 478 |
4915 | sem | ilâç·III, 157 bkz> em sem, samlamak |
4916 | semiz | semiz· I, 365 bkz> semüz |
4917 | semizlik | semızlik. I, 507 |
4918 | semrimek | semirmek, yağlanmak· II, 365; III, 281 |
4919 | semrişmek | semizleşmek II, 213 |
4920 | semritmek | semirtmek.II, 333 |
4921 | semürgük | bülbüle benzer bir kuş·II, 290 |
4922 | semüz | semiz·I, 285 bkz> semiz |
4923 | sen | sen·1, 36, 43, 74, 76, 79,87,110, 126, 134, 207, 281, 339, 353. 365, 391, 403, 412, 462, 529;II, 40, 42, 69, 167, 185, 204, 347; III, 26, 124,131,138,145,147,154,173,178,179. 207, 208, 214, 222, 233, 234, 256, 349, 357, 367, 440- |
4924 | senkeç | fındık küçüklüğünde akı ve kırmızısı olan bır çeşit tatlı elma.I, 455 bkz> señeç |
4925 | senlemek | sen diye aytamak, küçük say ılmak III, 298 |
4926 | senletmek | sen ile aytatmak·II, 346, 347 |
4927 | señeç | fındık gibi küçük ve tatlı bir elma·III, 381 bkz> senkeç |
4928 | señek | su içilen testi; ağaçtan oyulmuş su kabı, III, 367 |
4929 | señil | insanın yüzünde çıkan siyil, ergenselik; yüzde olan çi ğit hastalığı· I, 483 |
4930 | señir | dağ çıkıntısı, dağ burnu; herhangi bir duvarın ucu .III, 360, 362 |
4931 | señregü | her zaman burnundan sümük akan çocu ğa sövmede kullanılan kelime·III, 387 |
4932 | señregü | at engi hastalığına tutulmuş olup burnundan irln gibi sümük akan at·III, 387 |
4933 | sep | gelinin malı olan çeyiz·I, 319 |
4934 | septürmek | çeyizlemek, çeyizle güveyin evine gönderme ği enrıretmek· II, 182 |
4935 | sergek | sarhoşun, sarhoşluk yüzünden iki tarafa sallan ınası· II, 289 |
4936 | sergeklemek | yalpalanmak, iki yana sallanmak II, 289 |
4937 | serilmek | sarsılmak, sendelemek, yalpa ile dü şeyazmak· 1. 196; II, 123 |
4938 | serinmek | sabretmek,II, 167; III, 233 |
4939 | seriñülemek | buz ve benzeri şeyler üstünden kaymak· III, 400, 410 bkz> sar ıñulamak |
4940 | serk | saksı ve saksı kırıkları·I, 353 |
4941 | serker | haydut, yol kesen·I, 457 |
4942 | sermek | sabretmek·II, 7, 38 |
4943 | sermek | kızmak, çıkışmak, sertelmek, sert ve kaba söz söylemek,II, 38, 39;III, 181 bkz> sar ılmak, sarmak, sürmek |
4944 | sermetmek | bir şeyi sudan åyırıp çıkartmak, süzdürmek. II, 349 bkz> sarmak, sarmalmak, sarma şmak, sarmatmak |
4945 | serü | evlerde üzerine eşya konan raf· III, 221 |
4946 | sesinmek | niyetlenmek, hazırlanmak; (at) bağından çõzülmek üzere olmak· II, 152 bkz> se şilmek, seşlinmek, seşümek |
4947 | seşilgen | daima çözülen·I, 524, 525 |
4948 | seşilmek | çözülmek, ayrılmak.II, 124; III, 102 bkz> sesinmek, se şlinmek, seşümek |
4949 | seşlinmek | çözülmek, bagından boşanmak. II, 247 bkz> sesinmek, seşilmek, seşümek |
4950 | seşmek | çözmek· II, 13, 14 bkz> şeşmek |
4951 | seştürmek | çözdürmek, II, 184, 185, 187 bkz> şeştürmek |
4952 | seşük | çözük, çözülmüş· I, 390 |
4953 | seşümek | gevşemek, çözüleyazmak. III, 267· bkz> sesinmek, se şilmek, 'seşlinmek, |
4954 | sevinç | sevinç, I, 12; III, 373, 374 bkz> sefinç |
4955 | sevinmek | sevinmek. I, 12. 100, 142, 285, 419; II, 167, 268; III, 87, 159 bkz> sevünmek |
4956 | sevişmek | sevişmek· II, 102 |
4957 | sevmek | sevmek· II, 15; III, 175, 385 |
4958 | sevremek | seyremek· I, 103 bkz> savramak, savrımak |
4959 | sevritmek | eşyayı boşaltmak, işi bitirmek ve işten vaz geçmek II, 332, 333, 335 |
4960 | sevtıirmek | sevdirmek.II, 185 |
4961 | sevük | sevgili, seviIen. I, 94, 390 |
4962 | sevüklük | sevgi- II, 172 |
4963 | sevüksüz | sevgisiz· II, 250 |
4964 | sevünmek | sevinmek. II, 153 bkz> |
4965 | sevinmek | sey ; ödenek· III, 126 bkz> sayış |
4966 | sezinmek | sezinmek, sanmak· I, 419; II, 152 |
4967 | sézik | seziş, sezme· I, 408; II, 152 |
4968 | sézikmek | sezmek· II, 117 |
4969 | sıbızgu | düdük, boru·I, 217, 246, 489 bkz> s ıbuzgu |
4970 | sıbuzgu | düdük, boru·I, 176 bkz> sıbızgu |
4971 | sıçgak | sıçırgan, sık sık sıçan· I, 470 |
4972 | sıçgan | sıçan, fare· I, 75, 345, 409, 438; II, 263; III, 263, 267. 282, 412 |
4973 | sıçgan | yılı Türkler'in onikili yıllarından biri· I, 345, 438 |
4974 | sıçıtmak | sıçırtmak·II, 300 |
4975 | sıçmak | sıçmak,I, 343;II, 4 |
4976 | sıçturmak | sıçtırmak .II, 184 |
4977 | sıdırgak | çatal tırnaklı olan sığır, geyik gibi hayvanların tırnakları· I, 502 |
4978 | sıdrım | sırım.I, 485 bkz> sıdrım |
4979 | sıdrım | ışlıg er işlediği işi bitiren, başkasına bırakmayan adann·I, 485 |
4980 | sıdrışmak | sıyırmakta, kar kürümekte yardım etmek II, 211 bkz> sıdrışmak |
4981 | sıdıg | kaftanın göğse kadar olan iki eteğinden biri.I, 374, 389 bkz> sidig |
4982 | sıdıg | diş etleri arasındaki a(iklık·I, 374 bkz> sıgzag |
4983 | sıdırgan | sıyırmak yaratilışında olan, daima sıyıran·I, 517 |
4984 | sıdırmak | sıyırmak· I, 517 |
4985 | sıdrılmak | sıyrılıp kaçmak, kaymak; bütün kıvrıntı ve büküntüleriyle yola bak ılmak ve düşünülmek. II, 231, 232 |
4986 | sıdrım | sıyrım; sırım· I, 517 bkz> sıdrım |
4987 | sıdrışmak | sıyırmakta ve kar kürümekte yardım etmek· II, 211 bkz> sıdrışmak-sıg (·sig) isim sonuna getirilen benzetme eki, III, 128 |
4988 | sıgan | saç sığanmış saç, kıvırcık olmayan saç· I, 403 |
4989 | sıgdatmak | ağlatmak· II, 327 bkz> sıgtatmak, sıhtatmak |
4990 | sıgınmak | sığınmak· II, 152, 160 |
4991 | sıgır | hanların halk ile beraber yaptığı sürgün avı- I, 364 |
4992 | sıgır | sığır· I, 364; II, 79, 189 § suv |
4993 | sıgırı | ; manda· I, 368 |
4994 | sıgırçık | sığırcık kuşu· I, 501 bkz> sıgırçuk |
4995 | sıgırçuk | sığırcık kuşu·I, 505 bkz> sıgırçık |
4996 | sıgırlamak | sığırdan saymak, sığıra nispet etmek,III, 331 |
4997 | sıgırlıg | sığırlı, sığır sahibi· I, 495 |
4998 | sıgıt | ağlama, ağlayı;·I, 356 bkz> sıhıt |
4999 | sıgmak | sığmak; tesir etmek, dokunmak, koymak·I, 183, 359, 397; II, 15 |
5000 | sıgra | iki dağ arasındaki geniş dere·I, 422 |
5001 | sıgruşmak | 51^5111-11^.II, 212 |
5002 | sıgtamak | ağlamak. III, 275, 355 bkz> sıhtamak |
5003 | sıgtaşmak | ağlaşmak. II, 211 bkz> sıhtaşmak |
5004 | sıgtatmak | ağlatmak, II, 360 bkz> sıgdatmak,sıxtatmak |
5005 | sıgturmak | sığdırmak· II, 185 |
5006 | sıgun | yaban sığırı, dağ keçisi tekesi· I, 409 |
5007 | sıgun | ot kökü insana benzeyen, çiftle;me kuvveti kalmayanlarca kullan ılıp erkeğl ve dişisi bulunan ve erkeği erkeğe, dişisi kadına verilen bir ot·I, 409 |
5008 | sıgurmak | sığdırmak.II, 81 |
5009 | sıgzag | dişlerin arasındaki açıklık,I, 464 bkz> sıdıg |
5010 | sıgzalmak | bir şeyi bir şeye sığdırmak, sıkıştırmak·II, 232, 233 |
5011 | sıgzamak | dişek ve hilâl ile diş kurcalamak; papuçta dikiş arasına parça koyarak sızgı yapmak, iki şeyin arasına bir şey sıkıştırıp koymak,III, 283 |
5012 | sıgzıg | mest ve ayakkabı gibi şeylerde iki dikiş arasına konulan sahtiyan·I, 464 |
5013 | sıgzıg | iki şeyi birleştiren kenet·I, 464 |
5014 | sıxıt | aglama·III, 275 bkz> sıgıt |
5015 | sıxtamak | ağlamak.III, 275 bkz> sıgtamak |
5016 | sıxtaşmak | aglaşmak·II, 211 bkz> sıgtaşmak |
5017 | sıxtatmak | aglatmak,II, 327 bkz> sıgdatmak, sıgtatmak |
5018 | sık | az,III, 130 |
5019 | sıkamak | el ile sığamak· III, 269 |
5020 | sıkılmak | sıkılmak· II, 125 |
5021 | sıkırkan | büyük sıçan, geme, I, 521;II, 263 bkz> sak ırkan |
5022 | sıkırmak | ıslık çalmak·II, 83 |
5023 | sıkış | itişme, çarpışma·I, 368 |
5024 | sıkışmak | sıkışmak, sıkmakta yardım ve yarış etmek·II, 104 |
5025 | sıklışmak | sıkışmak, sıkılmak.,II, 216 |
5026 | sıkmak | sıkmak·II, 18 |
5027 | sıkman | üzüm sıkma zarnanı·I, 444 |
5028 | sıkrışmak | birlikte ıslık çalmak,II, 213 |
5029 | sıkturmak | sıktırmak, sıkılnmak,II, 186 |
5030 | sımak | kırmak; bozmak; yenmek, galebe etmek, I, 282, 382, 473; III, 249 |
5031 | sımsımrak | bir çeşit yemek· III, 136 |
5032 | sın | boy, bos· III, 138 |
5033 | sın | mezar·III, 65, 138 |
5034 | sınalmak | sınanmak·II, 126 |
5035 | sınamak | denemek, sınamak· I, 242; III, 273 |
5036 | sınatmak | sınatmak, tecrübe 0111^0^II, 312, 313 |
5037 | sınçgan | mugaylan dikeni, Lycium europeum· III, 146 |
5038 | sındu | makas· I, 418 |
5039 | sınlıg | boylu poslu· III, 138 |
5040 | sınmak | kırılmak, bozulmak, incitmek I, 254; II, 19, 29; III, 365 |
5041 | sınuk | sınık, kırılmı;· III, 365 bkz> |
5042 | sıñuk | sııîgar bir şeyin tarafı, yanı· III, 375 |
5043 | sıñarlamak | yalnız ve yardımcısız bulduğu için zayıf görüp ôç almak· III, 409 |
5044 | sıñarsuk | iki kişi bir ata bindiğinde ikincinin oturduğu yer, III, 388 |
5045 | sıñılamak | soğuktan zırıncımak, donacak halde soğumak; çınlamak· III, 405 |
5046 | sıñuk | sınık, kırılmış· III, 365 bkz> sınuk |
5047 | sıp | iki yaşına girmiş olan tay· I, 207, 319;III, 158 |
5048 | sıp | akur hayvan torbası· I, 487 § sıp akurı; hayvan torbası; ikl yaşındaki tayın yem yedigi yer· I, 487 |
5049 | sır | kendisiyle Çin kâseleri dlâlan ıp üzerine nakış yapılan macun, sır· I, 324 |
5050 | sır | ağustos böceginin, kalem ve kaleme benzer şeylerin çıkardığı sesi anlatan bir kelime. I, 324 |
5051 | sır | étmek (agustos böcegi) ötmek· I, 324 |
5052 | sırıçga | sırça· I, 489 |
5053 | sırıçga | çekirge· I, 489 bkz> sarıçga |
5054 | sırıçga | er gevşek ve tembel adam, I, 489 |
5055 | sırılmak | bulaşmak, yapı;mak· II, 123, 124 |
5056 | sırımak | pislemek, siymek; sık dlkişle dlkmek· III, 262 |
5057 | sırışmak | sık dikmekte yardım etmek·II, 96 |
5058 | sırıtmak | sık diktirmek·II, 304 |
5059 | sırlamak | sırlamak, sır vurmak·III, 296 |
5060 | sırlanmak | (işe) hazırlanmak; sırlanmak·II, 246, 247 |
5061 | sırlatmak | sırlatmak·II, 346 |
5062 | sırlıg | sırlı, nakışlı.I, 324 § sırlıg ayak; sırlı kâse·I, 324 |
5063 | sırmak | eşek palanındaki teyeltl·I, 471 |
5064 | sırt | kıl, kalın kıl; bayır, yokuş, sırt, küçük dere· I, 342 |
5065 | sırtıg | herhangi bir sözün izeridir kl hepsl de ğil bir parçası anla;ılabilır·I, 463 sırtıg bulmak sözün izerini bulmak·I, 463 |
5066 | sırtlamak | kuyruğu iple bükmek; küçük bir dereden yukar ı çıkmak.III, 444 |
5067 | sıruk | sırık, çadır direği. I. 381 |
5068 | sırukluk | sırıklık,I, 503, 505 |
5069 | sış | şiş, tutmaç şişi.I, 331;II, 15, 174; III, 125bkz> şış |
5070 | siş | şişmiş olan her nesne, yumru· III, 125, 184 bkz> s ışılmak, siş |
5071 | sışılmak | kabına sığmayacak kadar su ile şişmek, II, 124 bkz> sış, siş |
5072 | sıtgalmak | sığanmak, sığanılmak II, 233 |
5073 | sıtgamak | sığamak·I, 325; 111. 288 |
5074 | sıtganmak | sığanmak·II, 245, 246 |
5075 | sıtgaşmak | sıgaşmak, sığamakta yardım ve yarış etmek·II, 214 |
5076 | sıturmak | kestirmek, kıydırmak, kırdırmak. III, 187 |
5077 | sıyumak | yenmek, bozmak, yarmak.I, 123, 128 |
5078 | sızgurmak | sızdırmak, eritm·ek; arıklatmlak, zayıflatmak· II, 188 |
5079 | sızıtmak | sızdırmak, I, 374; II, 305, 306 |
5080 | sızlag | soğuk su içmekten veya buz çiğnemekten dişlerin üşüyerek uyuşması, I, 464 |
5081 | sızlamak | sızlamak, ağrımak. III, 297 |
5082 | sızlatmak | sızlatmak, soğuktan ağrı veya 'sızı duyurmak· II, 346 |
5083 | sızlatsı(-si) | sónu sâkin kelimelerde izafet edat ı· III, 209, 210 |
5084 | sızmak | sızmak, erimek; (güneş) belirmek, ucu görünmek; arıklamak, zayıflamak· II, 9, 10; III, 182 |
5085 | sibek | değirmen taşının üzerinde döndüğü demir.I, 389 |
5086 | sibek | sübek, çocuğun içine işemesi için beşiğe konan kamış,I, 389 |
5087 | sibiz | kişi alık, dalgın adam,I, 406 |
5088 | sidük | sidik·I, 389 bkz> sidük |
5089 | sidig | kaftanın iki yanından, sağ ve sol taraflarından birisi,I, 389 bkz> sıdıg |
5090 | siditmek | işetmek·II, 302 |
5091 | sidmek | işemek, siymek,II, 295;III, 321, 440 bkz> sitmek |
5092 | sidtürmek | işetmek, siydirmek·II, 183 bkz> sittürmek |
5093 | sidük | sidik, III, 321 bkz> sidük |
5094 | sigil | siyil·I, 394 |
5095 | sigrig | dağda atlamakla geçilen yer·I, 478 bkz> sikrig |
5096 | sik | sik,I, 201, 334 |
5097 | sikilmek | sikilmek II, 126 |
5098 | sikiş | sikiş, I, 369 |
5099 | sikişmek | sikişmek· II, 107 |
5100 | sikitmek | düzdürmek, siktirmek II, 309 |
5101 | sikken | her zaman siken·I, 401 |
5102 | sikmek | sikmek· I, 401; II, 22 |
5103 | sikrig | dağda atlamakla geçilen yer· I, 478 bkz> sigrig |
5104 | siktürmek | siktirmek II, 186 |
5105 | sil | her yemekten tiksinen, bogazs ız insan; az yem yiyen hayvan· III, 134 |
5106 | silig | temiz, ince, yakışıklı, tatlı dilli. I, 390 |
5107 | silkmek | silkmek, III, 422, 423 |
5108 | silkinmek | silkinmek; ürpermek· II, 246 |
5109 | sin | sen· III, 138 |
5110 | sinçü | somunla yufka arası bir çeşit ekmek, pide. I, 417 |
5111 | siñ | çınlama, vızlama sesi· III, 358 |
5112 | siñdürmek | sindirmek, hazmettirmek; saklamak· III, 397 bkz> siñirmek, singürmek |
5113 | siñ | étmek çınlamak, vızlamak· III, 358 |
5114 | siñek | sinek, sivrlsinek, karaslnek. II, 13, 352;III, 100, 367 |
5115 | siñi | içe sinen, hazmolunan, III, 368 |
5116 | siñil | kocanın kendinden küçük kız kardeşi I,57;III, 7, 366 |
5117 | siñillenmek | kız kardeş edinmek.III, 408 |
5118 | siñir | 51^1-.I, 520;III, 362 |
5119 | siñirlemek | sinir sarmak·III, 409 |
5120 | siñirlenmek | sinirlenmek, siniri çoğalmak, sinir sarılmak.III, 407 |
5121 | siñirmek | sindirmek, emdirmek III, 392 bkz> siñdürmek, siñürmek |
5122 | siñişmek | çekilmek; başkasının parçaları arasına sinip sızmak (akarlar için) III, 394 |
5123 | siñmek | sinmek, hazmedilmek; işlemek, girmek; saklanmak, sahibine sormadan bir yere girip sinmek III, 155. 391 |
5124 | siñürmek | yutmak, hazmetmek. III, 392, 397bkz> siñdürmek, siñirmek |
5125 | siñüt | karşılığına bir şey verilmeyen ve geri gönderilmeyen arma ğan. III, 362 bkz> süñüt |
5126 | sipüt | karabiber, kimyon gibi yemeğe katılan bir ot· I, 356 |
5127 | sirke | sirke,I, 191, 207, 209, 430;II, 30, 138, 295, 337; III, 121, 252, 284 |
5128 | sirke | bit yumurtası, sirke· I, 430 |
5129 | sirkelemek | (bir şeye) sirke katmak; (baştan) sirke toplamak III, 353 |
5130 | sirkelenmek | sirkelenmek, (baş) bit yavrusu (sirke) ile dolmak·III, 202 |
5131 | siş | şişmiş olan her nesne, yumru. bkz> sış, sışılmak |
5132 | sitmek | işemek II, 295 bkz> sidmek |
5133 | sittürmek | işetmek, siydirmek·II, 183 bkz>sidtürmek |
5134 | siz | siz, büyük ve sayılan kişilere "sen" yerinde aytanan sôz,I, 25, 339, 365. 376,407;II, 347; III, 124 |
5135 | sizlemek | aytarken büyüklemek· III, 298 |
5136 | sizletmek | siz diye aytatmak, hitap ettirmek II, 347 |
5137 | sogan | soğan, I, 409 bkz> sogun |
5138 | sogan | yılan tulum gibi irl bir yılan· I, 409 |
5139 | sogımak | soğumak. III, 268 |
5140 | soglımak | aramak için elini koynuna sokmak· III, 297 bkz> sogl ıtmak, sogratmak, sugratmak |
5141 | soglıtmak | aramak için elini koynuna sokturmak II 346 bkz> sogl ımak, sogratmak, sugratmak |
5142 | sogmak | elde etmek, edinmek· II, 15 bkz> sogratmak, sogurmak, sugratmak |
5143 | sograşmak | sormak, emmek,II, 212 |
5144 | sogratmak | aratmak, aratarak her şeyi görmek·II, 332 bkz> soglımak, soglıtmak, sogmak, sogurmak, sugratmak ; |
5145 | soguk | soguk·I, 503 |
5146 | soguklanmak | soguk bulmak veya soğuk saymak·II, 266, 267 |
5147 | sogukluk | sogukluk için hazırlanmış·I, 503 |
5148 | sogulgan | daima çabuk soğulan, sızıp kaybolan. I, 520 |
5149 | sogulmak | (su) topraga sızıp kaybolmak, (su, süt) çekilmek, azalmak.II, 124, 125, 139, 163, 170 |
5150 | sogun | sogan. I, 409 bkz> sogan |
5151 | sogunlug | soğanlı, I, 499 |
5152 | sogunmak | üşümek; sidikten ve benzerlerinden temizlenmek. II, 152 |
5153 | sogur | ada tavşanı, kelere benzer bir çeşit ada tavşanı.I, 363;II, 227 bkz> sugur |
5154 | sogurlug | tavşanı çok ve bol olan·I, 494 |
5155 | sogurmak | elde etmek, edinmek·II, 15 bkz> sogmak, sogratmak, sugratmak |
5156 | soguşmak | soğumağa yüz tutmak· II, 101 |
5157 | sogut | bumbar dolması, bumbar yemeği·I, 356 bkz> soktu |
5158 | sogut | ekşi sütten yapılan peynir,I, 356 |
5159 | sok | aç gözlü; alçak·III, 130 bkz> suk § sok er; aç gözlü; alçak adam· III, 130 |
5160 | sokar | boynuzsuz hayvan; başı saçsız adam, I, 411 § sokar koy; boynuzsuz koyun,I, 411 |
5161 | sokım | bir agaç parçasıdır ki çam kozası şeklinde kesilerek içi oyulur, üç taraf ından delinerek okun üzerine konur,I, 397 |
5162 | sokku | havan·III, 226 bkz> soku |
5163 | sokluk | oburluk.I, 471 |
5164 | soklunmak | sokulmak·II, 247 |
5165 | sokluşmak | birbirine sokulmak ve yerleşmek II, 216 |
5166 | sokmak | sokmak, delmek, döverek inceltmek, toplamak I, 425;II,18; III, 142 bkz> sukmak |
5167 | sokru | izinsiz, gizlice. I, 422 |
5168 | soktu | sucuk; karaciğer, et ve baharat karıştirılarak doldurulan ve pi;irildikten sonra yenen bağırsak dolması·I, 416 bkz> sogut |
5169 | sokturmak | sokturmak; bir nesneyi dövdü rerek inceltt ırmek.II, 185, 186 |
5170 | soku | havan. III, 226 bkz> sokku |
5171 | sokulmak | bir şeyin içine sokulmak; dövülerek inceltilmek II, 125 |
5172 | sokuşmak | döverek inceltmekte yardım ve yarış etmek,II, 104 |
5173 | sol | sol.I, 72;III, 134 |
5174 | solamuk | solak, I, 487 |
5175 | soluşmak | solmak; yaş meyve veya sebze tazeliğini kaybetmek. II, 109 |
5176 | son' | som, içi dolu madenden olan şey·III, 138 |
5177 | soñ | bir adamın çolugu çocuğu; her şeyin ve her işin sonu, sonra·III, 357 |
5178 | soñdamak | arkasından kovalamak.III, 400, 401 |
5179 | soñkur | sonkur kuşu, yırtıcı kuşlardan biri. II, 95;III, 381 |
5180 | soñramak | kabulde tembellik etmek ve sözü ikircimlemek III, 402 |
5181 | soñuk | son, bir şeyin sonu·III, 107 |
5182 | sorgu | hacamat aygıtı, kendlsiyle kan alınacak ve emilecek aygıt ve şişe·I, 16, 425; II, 69 |
5183 | sorışmak | yüzü ek;inıek·II, 96 |
5184 | sorıtmak | emdirmek; buruşturmak, sorutmak,II, 304 |
5185 | sormak | emmek, sormak·I, 16; II, 70; III, 181 |
5186 | sormak | (sorgu) sormak, aramak. III, 181 |
5187 | sorturmak | sordurmak (sorgu) sordurmak; emdirmek II, 184 |
5188 | sorug | sorma, soru, arama; kaybolan şey, aranan şey, I, 374; II, 184 |
5189 | sorugçı | sorucu, kaybolan şeyi arayıcı· III, 242 |
5190 | sorukmak | kaybolan ;eyin arandıktan sonra haberí alınmak, aranıp sorularak salık almak·II, 115 |
5191 | soruşmak | (suyu veya teri) sormak II, 96 |
5192 | sovuşgan | solucan yüzünden olan sarılık has talıgı·I, 519 |
5193 | soymak | soymak; deri yıizmek.III, 244 |
5194 | soysukmak | soyguna uğramak·I, 21 bkz> soyukmak |
5195 | soyukmak | malı soyulınak· III, 189 bkz> soysukmak |
5196 | soyulmak | açılmak, dağılmak, (deri veya elbise) soyulmak. III, 190 |
5197 | soyuşmak | bir şeyi soymakta yardım etmek, III, 188 |
5198 | söbi | uzun veya sivri nesne (yuvarlak olmayan). III, 217 bkz> sub ı |
5199 | söge | turmak sövmekte devam etmek,III, 230 |
5200 | sögmek | söğmek, sövmek I, 27;III, 184 bkz> sökmek |
5201 | sögtürmek | sövdürmek.II, 186 bkz> söktürmek |
5202 | sögük | küfür, sövme. I, 27 |
5203 | sögüş | sövme, sövüşme· I, 368 |
5204 | sögüş | kebap etmeye yarar oğlak veya kuzu· I, 369 |
5205 | sögüşmek | sövüşmek II, 89, 107 |
5206 | sögüt | sögüt ağacı·I, 319, 356;III, 134, 168. 369 bkz> söküt § keyik |
5207 | sögüt | ; yaban söğüdü, III, 168 |
5208 | sögütlenmek | söğütlük olmak, II, 266 |
5209 | sögütlüg | söğüt sahibi olan, I, 506 |
5210 | sögütlük | söğütlük, sögüt ağacı biten yer, I, 506, 510 |
5211 | söke | diz üstü çökmek, III, 230 |
5212 | sökel | hasta, II, 10, 40, 216, 394; III, 181, 286, 395 |
5213 | söke | olturmak diz çökerek oturrT>ak. II, 21; III, 230 |
5214 | söke | turmak diz üstü oturmak III, 230 |
5215 | söklünçü | kebap,II, 309;III, 242 |
5216 | söklünmek | kebap edilmek, kebap etmek, kendi kendine et kebap etmek II, 248, 254 |
5217 | sökmek | sövmek·I, 27 bkz> sögmek |
5218 | sökmek | sökmek, yarmak, yırtmak; diz çökmek,I, 444;II, 21, 22 |
5219 | sökmen | yiğitlere verilen ungun· I, 444 |
5220 | sökmenlenmek | kahramanlaşmak, kendini kahraman saymak· II, 278 |
5221 | sökti | kepek, I, 416 |
5222 | söktürmek | sövdürmek II, 186 bkz> sögtürmek |
5223 | söktürmek | sõktürmek. II, 186 |
5224 | sökülmek | sõkülmek, bozulmak. II, 125, 126 |
5225 | sökülmek | kızartılmak, kebap 0(^010^II, 126 |
5226 | sökünmek | diz çökmek; söker görünmek II, 154 |
5227 | söküşmek | sökmekte ve yıkmakta yardım ve yarış etmek· II, 90, 107 |
5228 | söküt | söğüt ağacı· I, 319, 356; III, 134,168, 369 bkz> sögüt |
5229 | sömrüşmek | sömrüşmek ve bunda yarış et-mek, II, 213 |
5230 | sömürgen | daima sömüren·I, 523, 525 |
5231 | sömürmek | sömürmek,II, 85 |
5232 | sövlemek | söylemek, III, 278 |
5233 | sövlenmek | fısıldamak,III, 278 |
5234 | söz | söz,I, 35, 92, 96, 122, 156, 174, 197, 215, 216, 221, 223, 227, 228, 229, 230, 243, 246, 267, 268, 269, 270, 275, 277, 290, 305, 319, 374, 383, 428, 463, 464, 515, 525;II, 9, 15, 16, 17, 23, 73, 76, 84,86,112,117, 118, 130, 133,150, 218,247, 312,315,325,3 |
5235 | sözeñri | saçma sapan söyleyen·III, 389 |
5236 | sözkeli | söze,III, 145 |
5237 | sözkiye | sözceğiz. III, 359 |
5238 | sözlemek | söylemek, konuşmak· I, 339, 402; III, 208, 296, 297 |
5239 | sözlenmek | söylemek, sözü açıklamak· II, 247 |
5240 | sözleşmek | söyleşmek, konuşnnak· II, 215;III, 104 |
5241 | sözletmek | söyletmek,II, 346 |
5242 | subı | uzun ve sivri nesne (yuvarlak olmayan)· III, 217 bkz> söbi |
5243 | subılamak | enll şeyi söbü yapmak, ucunu sivriltmek, yanlar ını daraltmak· III, 323 |
5244 | subımak | uzamak, incelmek, söbüleşmek· III, 257 |
5245 | subıtmak | sivriltmek, söbütmek·II, 298 |
5246 | suburgan | maşatlık·I, 516 bkz> subuzgan |
5247 | subuzgan | maşatlık .I, 516 bkz> suburgan |
5248 | suç | suç, cürüm, bir çeyin sapmasını bildirir.I,321 |
5249 | suçgurmak | sıçrayayazmak· II, 187 |
5250 | suçımak | sıçramak. III, 258, 279 § suçımak burkımak; sıçramak· III, 279 |
5251 | suçıtmak | sıçratmak· II, 300 |
5252 | suç | kılmak sapmak, kesmemek,I, 321 |
5253 | suç | kılmak işl üzerine almaktan çekinmek. I, 321 |
5254 | suçlunmak | sıyrılmak, bir şey yerlnden çekilip çıkarılmak II, 246 |
5255 | suçluşmak | bir şeyi dışarı çekip çıkarmakta yardım ve yarış etmek·II, 215 |
5256 | suçulmak | (çiçek) açılmak, çıkmak; (elbise) çıkarmak, soyunmak; (koyun) yıizülmek. II, 122 |
5257 | suçuşmak | sıçraşmak, kalkı;mak· II, 92 |
5258 | sudmak | tükurmek, II, 81, 295; III, 132, 321, 439 bkz> sagurmak, sutmak |
5259 | sudturmak | tükürtmek II, 183 bkz> sutturmak |
5260 | suduk | tükrük, I, 381;III, 102, 321 |
5261 | suf | su, III, 427, 431 bkz> suv |
5262 | suf | yün ipliklerinden elie örülen ku şak,III, 129 |
5263 | sufsamak | fısıldamak, okuyup üflemek·III, 286 bkz> suf şamak, şuvşaşmak, şuvşatmak |
5264 | sufşamak | fısıldamak, okuyup üflemek·III, 286 bkz> sufsamak, şuvşaşmak, şuvşatmak |
5265 | sugdıç | kışın dostlar arasında sıra ile yapılan şölen·I, 455 |
5266 | sugratmak | aratmak, aratarak her şeyi görmek·II, 332 bkz> soglımak, soglıtmak, sogmak, sogratmak, sogurmak |
5267 | sugur | kelere benzer bir çeşit ada tavşanı.I, 363 bkz> sogur |
5268 | suk | aç gözlü; alçak,III,130 bkz> sok § suk er |
5269 | sukak | sığın, geyik, be/az geyik· I, 214;II, 287 |
5270 | sukaklıg | geyikli, geyiği çok olan·I, 498 |
5271 | sukarlaç | börk uzun külâh, börk,I, 493 |
5272 | suk | erıñek işaret (şahadet) parnnağı·III, 130 |
5273 | sukımak | parmağıyla gıdıklamak· III, 269 |
5274 | sukınmak | yıkanmak· II, 153, 154 |
5275 | sukmak | delmek· I, 425 bkz> sokmak |
5276 | suk | yalñus er kendine yardım eden bir kimsesi ve arkadaşı bulunmayan, yapyalnız adam· I, 333 |
5277 | sulak | dalak· I, 411 bkz> talak |
5278 | sulındı | erkeğin arkaya doğru salıverdiği saç· I, 449 bkz> salındı |
5279 | suluk | sarık·III, 262 bkz> suvluk |
5280 | suma | önce ıslatılıp sonra kurutularak öğüdülen ve bulamaç, ekmek gibi şeyler yapılan bugday, aynı suretle hazırlanıp şerbet hamurunda kullanılan arpa·III, 234 |
5281 | sumak | itaat etmek; bükülmek üzere sümek göndermek III, 248. 249 |
5282 | sumlım | Türkçe bilmeyen kimse.I, 486;II, 347 |
5283 | sumlımak | Türkçe'den başka bir dille konuşmak,III, 298 |
5284 | sumlım | Tat hiç Türkçe bilmeyen Farslı·I, 486 sumlışmak yabancı dil konuşmak·II, 216 bkz> sumluşmak |
5285 | sumlıtmak | yabancı dil ile söyletmek,II, 347 |
5286 | sumluşmak | yabancı dil konuşmak.II, 216 bkz> sumlışmak |
5287 | sundılaç | yund kuşu, çayır kuşu,I, 526, 529; III, 178 |
5288 | sundırı | deniz· I, 492 bkz> sundurı |
5289 | sundurı | deniz. I, 492 bkz> sundırı |
5290 | sunı | evin kirişleri .III, 236 |
5291 | sun | kişi yumuşak huylu, yüreği selek adam· III, 138 |
5292 | sunmak | sunmak· II, 28 |
5293 | sunu | çörek otu, Nigella sativa· III, 238 |
5294 | sunuşmak | birbirine sunmak· II, 112 |
5295 | sunzı | pire soyundan bir hayvan· I, 422 |
5296 | suramak | kullanmak· I, 428 |
5297 | surçıtmak | sürçtürmek· II, 328 bkz> sürçitmek, silrçmek |
5298 | surkaç | lök agacı zamkı· I, 454 bkz> surkuç |
5299 | surkuç | lõk ağacı zamkı, I, 454 bkz> surkaç |
5300 | surkuçlamak | lõk macunu ile sap peklştirmek· III, 350 |
5301 | surkuçlanmak | lök macunu ile sıkiştırılmak, berkitilmek. II, 271 |
5302 | surkuçlanmak | yerde yaban hindibasına ben-zer bir ot bitmek, karamuk otu bltmek· II, 271 bkz> sarkaçlanmak |
5303 | surplamak | kur'a çekmek·III, 443, 444. 446 bkz> sürllemek |
5304 | sur | sur dudağın çıkardığı ses·III, 122 |
5305 | sur | sur öpmek şarul şurul içmek· III, 122 |
5306 | suruş | buğday başaklarındaki taneler sertleş-meden õnce başak alevde ütülür, sonra dövülerek yenir, ütme, firik I, 368 |
5307 | suruşlamak | başak ütmek, başak kavurmak·III, 335 |
5308 | susgak | susak, kendisiyle su ve benzeri ;eyler dald ırılarak alınan nesne·I, 470 |
5309 | susık | kova·I, 382 |
5310 | sutmak | tükürmek·II, 295 bkz> sagurmak, sudlmak |
5311 | sutturmak | tukürtmek,II, 183 bkz> suğturmak |
5312 | suvık | sıvık, cıvık, sulu, durultularak akar haline getirilen her şey; ağaç ve kuyruk gibi şeylerin upuzun ve çırıl çıplak kalmış hali· III, 164 bkz> suvuk, suv ıglanmak § suvık kudruk; katır kuyruğu gibi kılsız ve uzun kuyruk·III, 164 |
5313 | suvuk | |
5314 | suv | su· I, 15, 20, 31, 73, 75, 79, 95, 140, 144, 155, 164, 168, 172, 177, 179. 186, 191, 194, 212, 218, 222. 246. 258, 276, 294, 312, 314. 315, 325, 369, 374, 375, 379, 387, 389, 396, 401, 424. 440, 443, 449. 450, 459, 560, 492, 493, 520, 525, 528;II, 3, 4, 5 |
5315 | suvalmak | sulanmak, su verilmek, su saç ıltnak· II, 125, 162; III, 240 |
5316 | suvalmak | (çamur vb.) sıvanmak. II, 125 |
5317 | suvarmak | sulamak, suvarmak· I, 498 |
5318 | suvaşmak | (çamur vb.) sıvamakta yardım veyarış etmek, II, 102 |
5319 | suvgardaçı | sulayan, sulayıcı· II, 256 |
5320 | suvgarguçı | sulayan, sulayıcı, su veren· II,50, 256 |
5321 | savgarguluk | sulamak hakkı olan· II, 256 |
5322 | suvgarıglı | sulayan· II, 257 |
5323 | suvgarıgsak | sulamak dileğind·e, azminde olan, II, 257 |
5324 | suvgarımsınmak | sular görünmek, suvarır gôrünmek. II, 202, 261 |
5325 | suvgarışmak | sulamakta yardım etmek·II, 201 |
5326 | suvgarmak | sulamak, su vermek.II, 44, 188, 199, 255 bkz> suvrarmak |
5327 | suvgartmak | sulatmak, sulatmak için birini göndermek· II, 256 |
5328 | suvgarunmak | sular görünmek II, 202 |
5329 | suvıglanmak | sulu bulmak,II, 267 bkz> suvık, suvuk |
5330 | suvışmak | sıvıklaşmak, cıvıkla;mak·II, 102 |
5331 | suv | katlışmak su kollarının kavşıtında su birbirine karışmak·I, 460 |
5332 | suvlag | hayvan sulanacak yer, yalak,I, 464 |
5333 | suvlamak | sulanmak, su içmek; sulandırmak, su koymak·III, 297 bkz> |
5334 | mak | |
5335 | suvlañ | dalı budağı olmayan ağaç; kıvırcık olmayıp düz olan saç,III, 386 |
5336 | suvlanmak | sulanmak, sulu olmak II, 247 |
5337 | suvlatmak | sulatmak·II, 346 |
5338 | suvluk | sarık, mendil ve benzerleri.·I, 201, 471; II, 96, 151, 215, 246, 304, 346; III, 296, 323 bkz> suluk |
5339 | suvrarmak | sulatmak .II, 199, 200 bkz> suvgarmak |
5340 | suvsamak | susamak· I, 281; tII, 284 |
5341 | suvsatmak | susatmak· II, 336 |
5342 | suv | sıgırı manda, dombay· I, 364, 368 |
5343 | suvsımak | sùlanmak, sulu olmak· I, 282; III, 284 |
5344 | suvsuş | buğdayın kuvveti gittikten sonra al ınan son suyu; üzerine su kat ılmış ayran, I, 460 |
5345 | suv | tirkeşi dere kolları suyunun toplandığı yer· I, 460 |
5346 | suvulmak | bkz> suvlamak |
5347 | suyagu | horozun ayağındaki mahmuz·III, 174 |
5348 | suyran | minare ve buna benzer şeyler gibi uzun olan her nesne, I, 436 |
5349 | sü | asker I, 69,144,195, 249, 307, 321, 353, 371, 399, 443, 490, 516, 521; II, 5, 7, 19, 29, 190, 209, 231. 239, 245. 274, 312;III, 59, 77, 78, 81, 94, 104, 105, 114, 180, 192,208, 249, 260, 292, 305, 339 |
5350 | sücinmek | tadını bulmak, mahzuz olmak·II, 150 bkz> süçünmek |
5351 | süçik | tatlı; içilecek şey, şarap· I, 154,157, 211, 282, 338, 373, 408; III, 164,166, 397, 427 bkz> süçük § kızıl |
5352 | süçik | şarap·I, 408 |
5353 | süçimek | tatlılanmak ve güzelleşmek III, 258 |
5354 | süçirmek | tatlılaşmak, tatlanmak·II, 75 |
5355 | süçişmek | tatlılanmak,II, 92 bkz> süçüşmek |
5356 | süçitmek | iyileştirmek, tatlılandırmak·II, 299, 300 |
5357 | süçük | şarap·II, 190 bkz> süçlk |
5358 | süçünmek | tadını bulmak, mahzuz olmak, II, 150 bkz> süçinmek |
5359 | süçüşmek | tatlılanmakII, 92 bkz> süçişmek· |
5360 | süglin | sülün,I, 444 bkz> süvlin |
5361 | sügrüg | kadının avret yeri·I, 478 |
5362 | süken | eşek yükünün bir tarafında olan sepet, sele gibi şeyler, seklem·I, 403 |
5363 | süknegü | et ile tirnak arasında çıkan sivilce I, 491 |
5364 | silknemek | siğile ilãç yapmak, sağaltmak·III, 301, 302 |
5365 | süksük | dağdağan denilen bir agaç, Kaloxylon ammodendron· I, 486 |
5366 | sükül | siğil· III, 301 sül ette ve ağaçta olan yaşlık ve tazelik· I, 1, 356; III, 134, 369 |
5367 | sülemek | düşmana karşı asker göndermek, savaş yapmak,III, 271, 272 |
5368 | süllüg | çiğ, pişmemiş. III, 134 |
5369 | sümsüçik | tap tatlı, pek tatlı nesne·I, 338 |
5370 | süñiş | savaşta saldırma ve süngü durtme·III, 365 bkz> süñü ş |
5371 | süñü | süngü, mızrak, kargı·I, 349, 441, 497; II, 264; III, 337, 368 |
5372 | süñük(g) | kemik. I, 178, 235, 247, 380;II, 85, 224;III, 52, 297, 367 |
5373 | süñüklenmek | kemiklenmek, büyümek.III, 408 |
5374 | süñülemek | süngülemek, süngü ile dürtmek III, 405, 406 |
5375 | süñüş | savaşta saldırma ve süngü dürtme·III, 365 bkz> süñi ş |
5376 | süñüşmek | çarpmak, süngüleşmek, savaşta süngüleşmek·III, 393, 394 |
5377 | süñüt | karşılıgına bir şey verilmeyen ve geri gönderilmeyen arma ğan .III, 362 bkz> siñüt |
5378 | süprük | süprüntü; bir adama kızıldığında sõğme olarak kullanılır·II, 231 |
5379 | süprülmek | süpürülmek. II, 231 |
5380 | süpründi | sıiprıintıi.I, 493 |
5381 | süpürgü | süpürge,I, 490 |
5382 | süpürmek | süpürmek·II, 85 |
5383 | sürçek | gece toplantısı, müsamere·I, 478 bkz>sürçük |
5384 | sürçitmek | sürçtürmek·II, 328 bkz> surçıtmak, sürçmek |
5385 | sürçmek | sürçmek, ayak kaymak·III, 420 bkz>surç ıtmak, sürçitmek |
5386 | sürçük | gece toplantısı, müsamere·I, 478 bkz>sürçek |
5387 | sürgüci | sürücü·II, 51 |
5388 | sürilemek | kur'a çekmek, III, 443, 444,446 bkz>surplamak |
5389 | sürk | soğuktan donma, katıla;ma,I, 353 |
5390 | sürkilemek | kovalamak, sürmek, kovalayıp sürerek üzerine saldırmak.III, 353 bkz> sürkülemek |
5391 | sürkülemek | kovalamak, sürmek, kovalayıp sürerek üzerine saldırmak,III, 353 bkz> sürkilemek |
5392 | sürmek | sürmek, kovmak, sürgün etmek; devam etmek·II, 7, 39, 51, 90,177; III, 217 bkz> sar ılmak, sarmak, sermek |
5393 | sürsemek | sürmek istemek III, 284 |
5394 | sürtmek | sürtmek; sürmek,III, 426, 427 |
5395 | sürtük | ezilen, sürüştürülen her şey·I, 477 § sürtük işler; sürüştüren, kendis!ne sürüştürülen kadın; sevici kadın·I, 477 |
5396 | sürtülmek | sürtülmek, dövülmek; ezilmek II, 231; III, 303 |
5397 | sürtünmek | sürtünmek, 3111-11^6^ II, 245 |
5398 | sürtürmek | sürdürmek, sürttürmek·II, 184 |
5399 | sürtüşmek | sürmek ve sürtmekte yardım ve yariş etmek· II, 210, 211 |
5400 | sürüg | sürü, I, 389; III, 102 |
5401 | sürülgen | her zaman, her yerden sürülen· I, 523, 525 |
5402 | sürülmek | sürülmek; ezllmek, II, 123 |
5403 | süründi | er her yerden sürülen, sürüntü adam· I, 449 |
5404 | sürünmek | kendini kaşımak; sert bir şey dövülerek ezilmek·II, 151 |
5405 | sürüşmek | (aygır aşmak Istediğinde kısrağı) dişleyerek sürüklemek; itiçmek; borcu alacakla ödemek II, 96, 97 |
5406 | süsgen | (süsegen) çok süsen· III, 364 |
5407 | süsgirmek | süsmek istemek, süsmeğe saldırmak· II, 189 bkz> süsgürmek |
5408 | süşgürmek | süsmek istemek, süsmeğe saldırmak· II, 189 bkz> süsgirmek |
5409 | süsmek | süsmek·II, 293 süst(irmek süstürmek, tos yapt ırmak,II, 184 süslinmek (başını) vurur gibi görünmek· II, 152 |
5410 | süsilşmek | süsüşmek, II, 101 |
5411 | süt | süt·I, 157, 180, 181. 193, 218, 397. 398, 449, 468. 523;II,13, 37. 43, 51, 61. 66, 72. 85,101, 124, 139;III, 102, 120, 129, 167, 181, 195, 197. 198, 264 |
5412 | sütgermek | süt gibl sulu, duru yapmak,II, 189 |
5413 | süt | ötrüm mercimeğe benzer ishal veren bir ot·I, 107 |
5414 | süvün | sülün· I, 444, 447; III, 11 bkz> sügün |
5415 | süvri | sivri·I, 422 |
5416 | süvritmek | sivriltmek·II, 332 |
5417 | süzgün | rengi kara, dikenli bir dağ ağacı·I, 443 |
5418 | süzlünmek | süzülmek·II, 247 |
5419 | süzlüşmek | süzülmek·II, 215 |
5420 | süzme | keş denilen yağsız kuru peynlr, ayran süzmesi· I, 433 |
5421 | süzmek | süzmek,I, 450;II, 9 |
5422 | süztürmek | süzdürmek·II, 184 |
5423 | süzuk | süzük, süzülmü;· I, 389 |
5424 | süzülmek | süzülnnek· II, 124, 139 |
5425 | süzündi | suv süzülmüş su· I, 449, 450 |
5426 | süzünmek | süzülür glbi görünmek· 11. 151,152 |