Dîvânü Lugâti't-Türk/Dizin/I

Vikikaynak, özgür kütüphane
2104 ıçgın kaçırmak; kaybedilmek, yok edilmek,elden gitmek; yellen^ìek.I, 253, 254;III, 307
2105 ıdılmak salıverìlmek, boşanmak·I, 194
2106 ıdınçu saç erkeğin sonradan bırakılan saçı·I, 133
2107 ıdınçu yılkı yük vurulmayarak bırakılan hayvan· I, 134
2108 ıdışmak birbirine armağan vermek, armaganlaşmak ve bunda yarış etmek· I, 182
2109 ıdmak salmak, gôndermek, serbest bırakmak, I, 210, 421; III, 172, 230, 343, 438 bkz> tonatmak, tonıdmak
2110 ıdsamak göndermek istemek·I, 276
2111 ıdu zaruret, zahmet·I, 110
2112 ıduk kutlu ve mübarek olan; aslında sahibininyaptığı bir adak için saklanarak yünü k ırkılmayan, sütü sagılmayan, yük vurulmayarakbaşıboş bırakılan, salıverilen her hayvana bu ad verilir.I, 65
2113 ıduk tag geçitsiz sıra dağlar·I, 65
2114 ıglamak ağlamak·I, 286, 287 bkz> yıglamak
2115 ıglaşmak ağla;mak·I, 240 bkz> yıglaşmak
2116 ıjmaklanmak bir yerde veya bir şeyde çok şap bulunmak; kelliği artmak, azmak·I, 313bkz> ajmuk
2117 ık soğuk su içilerek üzerine ekmek yenildikte gögsü kabartarakç ıkan bir hıçkırık, hık· I, 37
2118 ıkılaç asil, yüğrük at· I, 139
2119 ık tutmak hıçkırık tutmak, hık tutmak· I, 37
2120 ıldurmak indirmek I, 224
2121 ılıg ılık,I, 31, 64 bkz> yılıg
2122 ılımga hakanın mektuplarını Türk yazısıyle yazan kimse· I, 143 bkz> al ımga
2123 ılınmak ilişmek, tutulmak, uğramak, takılmak·I, 204; II, 288; III, 358 bkz> ilinmek
2124 ılışmak inmekte yarış etmek, ini;mek·I, 190
2125 ılışmak blrbirine ilişmek; çatışmak; asmakta yardım etmek I, 188, 190 bkz> ilişmek
2126 ılmak inmek· 1.169,175;III,69,220 bkz> inmek
2127 ılsamak inmek istemek·I, 278 bkz> insemek
2128 ımga malmüdürü, tahsildar, hazinedar.I, 128
2129 ınal anası hatun (kökten), babası ortalık adamı olan bütün gençlere verilen ungun, I, 122
2130 ınanç güvenilen, inanılan, I, 133;III, 450 § ınanç beg; inanılan, güvenilen bey·I, 133, 206
2131 ınanmak inanmak, güvenmek· I, 206; III, 161
2132 ınışmak inişmek I, 190
2133 ıñan dişi deve· I, 120, 289 bkz> iñen
2134 ıñramak deve inlemek·I, 120
2135 ıñranmak inlemek· I, 289
2136 ıñraşmak inleşmek III, 398
2137 ıñratmak inletmek,II, 357, 358
2138 ır ır, ırlama·III, 4 bkz> yır
2139 ır utanma bildiren bir söz·I, 36 bkz> ıra, ırra, ir
2140 ıra utanma·I, 39 bkz> ır, ırra, ir
2141 ır bulmak utanmak.I, 36
2142 ırgag donmu; olan buzu, buzluga çeklp getirmek için kullan ılan kanca,I, 141
2143 ırgalmak sallanmak, ırgalanmak. I, 249
2144 ırgamak sallamak, ırgalamak, I, 283; III, 316, 321
2145 ırganmak ırgalanmak· I, 254
2146 ırgaşmak ırgalamakta yardım ve yarış etmek· II, 322
2147 ırgatmak ırgalatmak, sallatmak· I, 263
2148 ırk kâhinlik, fal, yürektekini d ı;arı çıkarma, I, 42
2149 ırklamak kâhinlik etmek, ırk (fal)a bakmak· III, 443
2150 ırra utanma· I, 39 bkz> ır, ıra, ir
2151 ırtalamak erken başlamak· I, 316 bkz> értelemek
2152 ısınmak ısınmak; sevmek· I, 201, 202 bkz>isinmek
2153 ısırgan ısırgan, çok tsıran·I, 156
2154 ısırmak ısırmak, sokmak·I, 178; II, 329
2155 ısırtmak ısırtmak· III, 428
2156 ısışmak ısınmak, bir nesnenln bütün parçalar ı arasına sıcaklık yayılmak, I, 185 bkz> isişmek
2157 ısız ele, avuca sığmayan, haşarı çocuk, utanmaz, arsız, ırsız, fena, kõtü· I, 122, 386; II, 117 bkz; esiz, essiz, ıssız, isiz
2158 ısızlık fenalık, kötülük, haşarılık.III, 161 bkz> esizlig, ıssızlık, isizlik ıslanmak ; islenmek· I, 298 bkz> işlenmek
2159 ısrık çocukları perilere ve göz dokunmasına karşı afsunlamak için ilâç yapıldığı zaman tekrarlanarak söylenir. I, 99
2160 ısrılmak ısırılmak, I, 247
2161 ısrım kişi suratsız, sıkıntilı adam·I, 107
2162 ısrınmak öfkelenip derlenmek, toplanmak, çekilmek, büzülmek· (Bu kellme sebzelere iyice pi şmeden soğuk su konmasıyle pişme yerek çiğ kalması, sinirsek olması halinde 50/10^. Yumuşak huylu bir kimsenin ser-telmesi de bôyledir)·I, 251, 252
2163 ısrışmak ısırışmak· I, 234, 285
2164 ısrumak ısırmak· I, 163
2165 ıssız kişi yüzsüz, lyilik bilmez adam· I, 142 bkz> esiz, essiz, ısız, isiz
2166 ıssızlık , fenalık, kötülük, haşarılık. III, 161 bkz> esizlig, ısızlık, isizlik
2167 ış iş·I, 47, 53, 64, 141, 146, 147, 155, 156, 157, 158, 168, 171, 179, 186, 187, 190, 193, 197, 201, 204, 209, 217, 220, 221. 230, 235, 238. 244, 255, 270, 271, 272, 295, 300, 307, 313, 315, 316, 320, 348, 368, 376, 391, 410, 428, 448, 459, 462, 470, 494, 52
2168 ışçı işçi·I, 468 § tarfak ışçı; kıvrak, çalışkan işçi·I, 468
2169 ışgunmak Fársça'sı "aşhun" Arapçası el-rîbâs olan bitki·I, 18, 109
2170 ış küdük iş güç·I, 391
2171 ışlamak işlemek· III, 138 bkz> işlemek
2172 ışlar kadın·II, 150, .171 bkz> işiler, işler
2173 ışlıg i; sahibi olan (kimse).I, 495, 509 § ışlıg küdüglüg; işli, güçlü· 1. 509
2174 ıt it, kõpek·I, 35. 116, 156, 157, 164, 178, 228, 294, 308, 336, 346, 363, 365. 375, 483;II, 7, 8. 10, 16, 24, 73, 84, 177, 221. 292, 298, 305; III, 23. 70, 73, 214. 232, 255, 262, 291, 294, 300, 324, 353, 404, 405, 410, 429
2175 ıtlamak köpekletmek, söğmek- I, 285, 286
2176 ıtlıg itli, köpekli I, 98
2177 ıtlıg yılı Türkler'ln on Ikill yıllarından biri·I, 346
2178 ıvık kırlarda, taşlı yerlerde yaşıyan geyik·I, 67, 239, 265
2179 ıvrık ibrik I. 99, 100; III, 131
2180 ıyınmak ıkınmak, I, 269

|}