İçeriğe atla

Kitâb-ı Dedem Korkut Alâ Lisan-ı Tâife-i Oğuzân/Begik oglı emrenüñ boyını beyân eder

Vikikaynak, özgür kütüphane

Begik oglı emrenüñ boyını beyân eder

kamgan oglı hân bayındır yerinden turmışıdı ag ban evini kara yerüñ üzerine dikdürmişidi ala sayvân gökyüzine esenmişidi biñ yerde ipek hâliçâsı döşenmişidi iç oguz taş oguz begleri yıgnak olmışıdı tokuz tümen gürcistânuñ harâcı geldi bir at bir kılıç bir çomak getürdiler bayındır hân katı saht oldı dedem korkud geldi şâdılık çaldı hânum neye saht olursın dedi eydür

neçe saht olmayam her yıl altun akça gelüridi yigide yeñile verüridük hâtırları hoş olurıdı şimdi bunı kime verür kim hâtırı hoş ola dedi dede korkud eydür

hânum bunuñ üçini dahı bir yigide verelüm dedi oguz eline karavul olsun dedi hân bayındır kime verelüm dedi sagına solına bakdı kimse râzî olmadı begik derleridi bir yigit varıdı aña bakdı eydür

sen ne dersin begil râzî oldı kalkdı yer öpdi dedem korkud himmet kılıcın beline bagladı çomagı omuzına bırakdı yayı karusına geçürdi şehbâz aygırlı çekdürli berde bindi hısmını kavmını ayırdı evini çözdi oguzdan göç eyledi berdeye genceye varup vatan tutdı tokuz tümen gürcistân agzına varup kondı karavallık eyledi yad kâfir gelse başın oguza armagan gönderdi yılda bir kerre bayındır hân dîvânına varurıdı yene bayındır hândan âdam geldi tez gelsin deyü pes begil geldi peşkeşin çekdi bayındır hânuñ elin öpdi hân dahı begili konukladı yahşı at yahşı kaftan vâfir harclık verdi üç gün tamâm agırladı üç gün dahı begili av şikâr etiyile konuklayalum begler dedi av çagırtdılar çün av yaragı oldı kim atın öger kim kılıcın kim çeküp oh atmagın öger salur kazan ne atın ögdi ne gendin ögdi ammâ beglerüñ hünerin söyledi üç yüz altmış altı alp ava binse kanlu geyik üzerine yöriyiş olsa begil ne vay kurarıdı ne oh atarıdı hemân yayı bilüginden çıkarurıdı boganuñ sıgınuñ boynına atarıdı çeküp turgururıdı aruk olsa kulagın dileridi avda bellü olsun deyü ammâ semüz olsa bogazlarıdı arık olsa bogazlarıdı eger begler geyik alsa kulagı dilüm olsa begil sevincidür deyü begile gönderürleridi kazan beg eydür

bu hüner atuñmıdur erüñmidür

hânum erüñdür dediler hân eydür

yok at işlemese er öginmez hüner atuñdur dedi bu söz begile hoş gelmedi begil eydür

alplar içinde biri kuskunumuzdan balçga baturduñ dedi bayındır hânuñ yahşısın öñine dökdi hâna küsdi dîvândan çıkdı atın çekdiler ala gözlü a yigitlerin alup evine geldi oglancukları karşu geldi uhşamadı ag yüzlü hâtûnına söylemedi hâtûn burada soylamış görelüm hânum ne soylamış eydür

altun tahtum eyesi begüm yiğit

göz açuban gördügüm

göñül verüp sevdügüm

kalkubanı yerüñden turı geldüñ

ala gözlü yigitlerüñ yanuña salduñ

arku beli ala tagdan dünin aşduñ

akındılı görklü sudan dünin geçdüñ

ag alınlu bayındır hânuñ dîvânına dünin varduñ

begelerile yedüñ içdüñ

kavumlu kavmıyıla kekişdimi

garîb başuñ gavgada kaldımı

kanı hânum altuñda yahşı atuñ yok

alnuñda altun ışık cübbesi yok

ala gözlü beyeklerüñ uhşamazsın

agca yüzlü görklüñ ile söyleşmezsin

nedür hâluñ

dedi begil soylamış görelüm hânum ne soylamış eydür


kalkubanı yerümden turı geldüm

yelisi kara kazılık atın butun bindüm

arku beli ala tagdan dünin aşdum

akındılı görkli suyı dilüp dünin geçdüm

ag alınlu bayındıruñ dîvânına çapar vardum

ala gözlü begler ile yedüm içdüm

kavımlı kavmıyıla görklü gördüm

hânumuzuñ nazarı bizden dönmiş gördüm

eli güni göçürüñ

tokuz tümen gürcistâna gedelüm

oguza 'âşî oldum bellü bilüñ

dedi hâtûn eydür

yigidüm beg yigidüm pâdişâhlar tañrınuñ gölgesidür pâdişâhına 'âşî olanuñ işi râst gelmez arı göñülde pas olsa şarâb açar sen gedeli hânum arkurı yatan ala taglaruñ avlanmamışdur ava bingil göñlüñ açılsun dedi begil gördi hâtûn kişinüñ 'aklı kelecisi eyüdür kazılık atın çekdürüp butun bindi ata getdi av avlayu gezeriken öñinden bir pârelü geyik çıkdı begil buña at saldı boganuñ ardından erdi yay kirişin boynına atdı boga bile uçdı sag uylugı kayaya tokındı sındı begil örü turdı agladı eydür

ulu oglum ulu kardaşum yok hemân bilüinden gez çıkarup atınuñ terkilerini tartdı ürdi kaftanı altından ayagın berk sardı at var kuvvetile atınuñ yelisine düşdi avcılardan ayru dülbendi bogazına geçdi ordusını ucına geldi oglancugı emren bahâdur babasına karşu geldi gördi beñzi sararmış dülbendi bogazına geçmiş yoldaşlarını sorup oglan burada soylamışgörelüm hânum ne soylamış

kalkubanı yerüñden turı geldüñ
yelisi kara kazılık atuñ butun bindüñ
arkurı yatan ala taglar etegine ava varduñ
kara tonlu kâfirlere ugraduñmı
ala gözlü yigitlerüñ kırdurduñmı
agır dilden birkaç kelime haber maña
kara başum kurbân olsun agam saña

dedi begil oglına soylamış görelüm hânum ne soylamış eydür

ogul ogul ay ogul

kalkubanı yerümden turı geldüm

kara taglar öñine ava bindüm

kara tonlu kâfirlere ugramadum

ala gözül yigitlerüm kırdırmadum

sagdur esendür yigitlerüm


ogul kayurma üç gündür koşlıgum yoh ogul at üzerinden meni kap döşegime çıkar dedi aslan enügi yene aslandur atası at üzerinden karvadı tutdı döşegine çıkardı cübbesin üzerine büridi kapusın örtdi bu yaña yigit yeñil gördiler kim av bozılmış her biri evlü evine geldi baña beş gün oldı dîvâna çıkmadı ayagınuñ sındugını kimseye demedi bir gece döşeginde katı katı iñledi ah etdi hâtûnı eyitdi

beg yigidüm kalabalık yagı gelse kayıtmaz idüñ butuña ala oh tohınsa iñlemez idüñ kişi koynında yatan helâlına sirrin demzmi olur nedür hâlun dedi begil eydür

görklüm atdan düşdüm ayagım sındı dedi avrat elin eline çaldı karavaşa söyledi karavaş çıkup kapucıya söyledi otuz iki dişden çıkan bütün orduya yayıldı begil atdan düşmiş ayagı sınmış deyü meger kâfirüñ câsûsı varıdı bu haberi eşidüp vardı teküre haber verdi tekür eydür

kalkubanı yerüñüzden örü turuñ
yatur yerde beg begili tutuñ
ag ellerin karusından baglañ
gafillüce görklü başın kesüñ
alca kanın yeryüzine döküñ
elin güniñ çapuñ
kızın gelinin yesîr edüñ

dedi meger begilüñ de anda câsûsı hâzırıdı begile haber gönderdi eydür

baş yaragın eyleñ üzeriñüze yagı gelür dedi begil yokaru bakdı gök ırak yer katı dedi oglancugın yanına getürüp soylamış görelüm hânum ne soylamış eydür

ogul ogul ay ogul

karañulıca gözlerüm aydını ogul

güçlü belüm kuvveti ogul

gör âhır neler oldı

neler kopdı menüm başuma

dedi

kalkubanı ogul yerümden turı geldüm

boynı sınsun al aygırı butun bindüm

av avlayup kuş kuşlayup gezeriken

buñaldı sürçdi meni yere çaldı

sag uylugum sındı

menüm kara başıma neler geldi

kara kara taglardan haber aşmış

kanlu kanlu sulardan haber geçmiş

demür kapu dervendinden haber varmış

alaca atlu şökli melik katı puşmuş

pusdugından kara taglara tuman düşmiş

yatdugı yerde beg begili tutuñ demiş

karusından ag ellerin baglañ demiş

kan alaca ordusını çapuñ demiş

agca yüzlü kızını gelinini yesîr eyleñ demiş

kalkubanı ogul yerüñden turı gelgil

yelisi kara kazılık atuñ butun bingil

arkurı yatan ala tagı dünin aşgıl

ag alınlu bayundur hânuñ dîvânına dünin vargıl

agır dilden bayındıra selâm vergil

beglerbegi olan kazanuñ elin öpgil

ag sakallu babam buñlu degil

elbetde ve elbetde kazan beg maña yetişsün dedi degil

kızum gelinüm esîr getdi bellü bilgil


dedi bu arada oglan babasına soylamış görelüm hânum ne soylamış


baba ne söylersin ne eydürsin

bagrumıla yüregim ne taglarsın

kalkubanı yerümden turmagum çok

yelisi kara kazılık atuma binmegüm çok

arku beli ala tagı avlayuban aşmagum yok

ag alıtlu kazılık bayındıruñ dîvânına varmagum yok

kazan kimdür men anuñ elin öpmegüm yok

altuñdagı al aygırı maña vergil

kan derledi çapdurayım senüñ içün

egini bek demür tonuñ maña vergil

beñi yaka dikdüreyim senüñ içün

kara pûlâd üz kılıcuñ maña vergil

gafillüce başlar keseyim senüñ içün

kargu talı süñüñi maña vergil

gögsinden er sancayım senüñ içün

ag yeleklü ötkün ohuñ maña vergil

erden ere geçüreyim senüñ içün

ala gözlü üç yüz yigüdüñ maña vergil

yoldaşlıge dîn-i muhammed yolına dürişeyim senüñiçün

dedi begil eydür öleyim agzuñ içün ogul ola kim menüm geçmiş günümi añdurtmayasın dedi

mere geyimüm getürüñ oglum geysün al aygırum getürüñ oglum binsün el ürkmedin oglum meydâna varsun girsün dedi oglanı tonatdılar atasıyıla anasıyıla geldi görişdi ellerin öpdi üç yüz yigidi yanına bırakdı meydâna vardı al aygır kaçan kim yagı kohusın alsa ayagın yere dögeridi tozı göge çıkardı kâfirler eydür

bu at begilüñdür bir kaçaruz tekür eydür

mere oñat görüñ bu gelen begilise sizden öñdin men kaçaram dedi gözci gözledi gördi kim at begilüñ begil üzerinde degül ammâ bir kuş deñlü oglandur gelüp teküre haber verdi eydür

at yarak ve ışık begilüñ begil içinde degül dedi tekün eydür

yüz âdam seçilüñ tarâka çatladuñ oglanı korkuduñ oglan kuş yüreklü olur meydânı kor kaçar dedi yüz kâfir seçilüp oglanuñ üzerine gelmiş oglana kâfir soylamış görelüm ne soylamış eydür

oglan oglan ay oglan

harâmzâde oglan

altında al aygırı aruk oglan

kara pûlâd üz kılıcı gedük oglan

elindeki süñüsi sınık oglan

ag tozlu yayı gede oglan

bilüginde tokşan okı seyrek oglan

yanındagı yoldaşları çıplak oglan

karañuluca gözleri çönge oglan

şökli melik saña katı pusdı

meydândaki şol oglanı tutuñ

karusından ag ellerin baglañ

gafillüce görklü başın kesüñ

alca kanın yüzine töküñ dedi

ag sakallu babañ varısa aglatmagıl

ag bürçeklü anañ varısa bozlatmagıl

yalıñuz yigit alp olmaz

yavşan dibi berk olmaz

kadası yetliş kavat oglı kavat

kayda dön buradan

dedi oglan dahı soylamış görelüm ne soylamış eydür

herze merze söyleme mere itüm kâfir

altumda al aygırum ne begenmezsin

seni gördi oynar

egnümdeki demür tonum çignüm kısar

kara pûlâd üz kılıcum kının tograr

kargı talı şüñüm ne begenmezsin

gögsin delüp göge parlar

agca tozlu katı yayum zârî zârî iñler

sandukda ohum keşin deler

yanumda yigitlerüm savaş diler

ayp ere korku vermek 'ayb olur

berü gelgil mere kâfir durışalum

dedi kâfir eydür oguzuñ arsuzı türkmanuñ delüsiñe beñzer baga şuña dedi tekür eydür

varuñ soruñ oglan begilüñ nesidür dedi kâfir gelüp oglana soylamış görelüm nece soylamış eydür

altuñdagı al aygırı bilürüz
begilüñdür begil kanı
kara pûlâd üz kılıcuñ
begilüñdür begil kanı
yanuñdagı yigitler
begilüñdür begil kanı
eger begil bunda imişse
geceye degin ceng edeyidük
agca yozlu katı yaylar tartışayıduk
ag yeleklü ötkün ohlar atışayıduk
sen begilüñ nesisin oglan degil mize

dedi begil oglı burada soylamış görelüm hânum ne soylamış eydür

mere kâfir sen meni bilmezmisin

ağ alıtlu bayındır hânuñ beglerbegisi

salur kazan kartaşı kara göne çapar yetdi


dönebilmez dölek evren dodan oglı alp rüstem boz atlu beyrek beg begilüñ evinde içerleridi

senden câsûs geldi
altındagı al aygıra begil meni bindürdi
kara pûlâd üz kılıcın kuvvet verdi
kargu talı süñüsin himmet verdi
yanındagı üçyüz yigidin maña yoldaşlıga koşdı
men begilüñ oglıyam
mere kâfir berü gel dögişelüm

dedi kâfir tekür eydür

katlan mere kavat oglı men saña varayım dedi altı perli gürzini ele aldı oglanuñ üzerine sürdi oglan kalkanını gürze karşu tutdı yokurudan aşaga kâfir oglanı katı urdı kalkanın uvatdı tugulgasını yogurdı kapakların sıyırdı oglanı alımadı gürzile dögişdiler kara pûlâd üz kılıcıla tartışdılar serpe serpe meydânda kılıçlaşdılar çigiyleri tograndı kılıçları uvandı birbirin alımadı kargu talı süñüler ile kırışdılar meydânda boga gibi süsişdiler gögüsleri dilindi süñüleri sındı birbirin alımadılar at üzerinden ikisi karvaşdılar tartışdılar kâfirüñ güci ziyâde oglan zebûn oldı allâh ta'âlâya yalvarup soylamış görelüm nece soylamış eydür

yücelerden yücesin yüce tañrı
kimse bilmez necesin görklü tañrı
sen âdeme tâc urduñ
şeytâna la'net kılduñ
bir suçdan ötüri dergâhdan sürdüñ
ibrâhîmi tutdurduñ
hânum göne çalgaduñ
götürüp oda atdurduñ
odı bostân kılduñ
birligüñe sıgındum
'azîz allâh hocam maña meded

dedi kâfir eydür

oglan alınduñısa tañrıñamı yalvarursın senüñ bir tañrın varısa menüm yetmiş iki puthânem var dedi oglan eydür

yâ âşî mel'ûn sen putlaruña yalvarurısañ men 'âlemleri yokdan var eden allâhuma sıgındım dedi hak ta'âlâ cebrâîle buyurdu kim yâ cebrâîl var şol kuluma kırk erce kuvvet verddüm dedi oglan kâfiri götürdi yere urdı burnından kanı düdeñ gibi şorladı sıçrayup şahîn gibi kâfirüñ bogazın ele aldı kâfir eydür

yigit aman sizüñ dîne ne derler dînüñe girdüm dedi parmak götürüp şehâdet getürüp müsülmân oldı kalan kâfirler bilüp meydânı salup kaçdı akıncılar kâfirüñ elin götin urup kızın gelinin esîr etdiler oglan babasına muştucı gönderdi karîmüm aldum dedi ag sakallu babası karşu geldi oglanuñ boynını kuçdı dönüp evlerine geldiler

karşu yatan kara tagdan oglana yaylak verdi
kara koçı yügrük atdan tavla verdi
agca yüzlü oglına
agca koyun şölen verdi
ala gözlü oglına

al duvahlu gelin aldı
ag alınlu bayındır hâna pençik çıkardı

oglan aldı bayındır hânuñ dîvânına vardı el öpdi padişâh kazan oglı uruzuñ sag yanına aña yer gösterdi cübbe çufa çargab geyürdi

dedem korkud gelüben şadîlık çaldı bu oguznâmeyi düzdi koşdı begil oglı emrenüñ olsun dedi gâzîler başına ne geldügin söyledi yom vereyim hânum

yerlü kara taglaruñ yıkılmasun
gölgelice kaba agacuñ kesilmesün
allâh veren ümedüñ üzilmesün
günâhuñuzı adı görklü muhammede bagışlasun
hânum hey