Şablon:Ayın Eseri/metin/2024/Haziran

Dostlar Tiyatrosu'nun Yeniden Üretimi Abdülcanbaz'da Yabancılaştırma, seyircinin davet edildiği tartışmada etkin rolü bulunan akılcı, bilinçli ve üretken bir düzeye eriştirilebilmesi için başvurulan yabancılaştırma etkilerini, oyun metninin izin verdiği ölçüde ortaya koyma ve bir değerlendiren bir makaledir.

1 ― Salt oyunun kurgusu ile sınırlı olmayan, sahnelemedeki ve oyun tekniğindeki özdeşleşme ve yanılsama karşıtı yaklaşımlarla da sağlanan yabancılaştırma, Abdülcanbaz'da yalnızca metnin sunduğu olanaklar doğrultusunda değerlendirilmiş, dolayısıyla daha ziyade oyunun kurgusunda bulunan yabancılaştırma etkileri belirlenerek incelenmiştir. Metnin sunduğu malzeme ise yabancılaştırmanın episodik/ parçalı anlatım, müzik, projeksiyon yöntemi, anlatıcı, oyunsuluk, tarihsel yöntem, oyunun sonunda seyircinin beklentisini tersine çevirme, bunlarla birlikte dil çeşitliliği ve yanlış anlamalara dayalı güldürü gibi çeşitli ögelerle sağlandığı yönündedir. Seyircinin oyun kişileriyle özdeşleşmesine neden olan duyu birliğini (Einfühlung) yıkan bu ögeler, estetik bir uzaklık yaratarak seyirciyi duyguların büyüleyici etkisinden kurtarır ve bilinç/ düşünce alanına taşır. Geniş kitlelerin beğenisiyle bir zamanların tiyatro olayı olan Abdülcanbaz'ın ardında bıraktığı, yalnızca gülüp eğlenen, sorunların çözüme kavuşmuş olmasının verdiği huzur ile gevşeyen hipnoz durumunda bir seyirci değil, aksine yabancılaştırmanın sağladığı uzak bakış ile gülümserken düşünen, eleştiren, huzursuz ve tatminsiz bir seyircidir. (devamını okuyun)