Yüksek Seçim Kurulu'nun Recep Tayyip Erdoğan ve Kemal Kılıçdaroğlu'nun cumhurbaşkanı adaylığının kabulüne ilişkin kararı
Cumhurbaşkanının 10.03.2023 tarihli ve 2023/121 sayılı kararı ile Türkiye Büyük Millet Meclisi genel seçimi ve Cumhurbaşkanlığı seçiminin yenilenmesine karar verilmiş olup, anılan karar Resmî Gazete’nin 10.03.2023 tarihli ve 32128 Mükerrer sayılı nüshasında yayımlanmıştır.
Kurulumuzun 10.03.2023 tarihli ve 2023/90 sayılı kararıyla, birlikte yapılacak olan Cumhurbaşkanı Seçimi ve 28. Dönem Milletvekili Genel Seçiminin 14.05.2023 Pazar günü, Cumhurbaşkanı Seçiminin ikinci oylamaya kalması durumunda 28.05.2023 Pazar günü yapılmasına karar verilmiştir.
14 Mayıs 2023 tarihinde birlikte yapılacak olan Cumhurbaşkanı Seçimi ve 28. Dönem Milletvekili Genel Seçiminde, siyasi partilerce aday gösterilen Cumhurbaşkanı adaylığı için Yüksek Seçim Kuruluna yapılan başvurular incelenmiş olmakla, konu incelendi.
GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:
2709 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın 101’inci maddesinde;
"Cumhurbaşkanı, kırk yaşını doldurmuş, yükseköğrenim yapmış, milletvekili seçilme yeterliliğine sahip Türk vatandaşları arasından, doğrudan halk tarafından seçilir.
Cumhurbaşkanının görev süresi beş yıldır. Bir kimse en fazla iki defa Cumhurbaşkanı seçilebilir.
Cumhurbaşkanlığına, siyasi parti grupları, en son yapılan genel seçimlerde toplam geçerli oyların tek başına veya birlikte en az yüzde beşini almış olan siyasi partiler ile en az yüzbin seçmen aday gösterebilir.
Cumhurbaşkanı seçilen milletvekilinin Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeliği sona erer.
Genel oyla yapılacak seçimde, geçerli oyların salt çoğunluğunu alan aday, Cumhurbaşkanı seçilir. İlk oylamada bu çoğunluk sağlanamazsa, bu oylamayı izleyen ikinci pazar günü ikinci oylama yapılır. Bu oylamaya, ilk oylamada en çok oy almış iki aday katılır ve geçerli oyların çoğunluğunu alan aday, Cumhurbaşkanı seçilir.
İkinci oylamaya katılmaya hak kazanan adaylardan birinin herhangi bir nedenle seçime katılmaması halinde; ikinci oylama, boşalan adaylığın birinci oylamadaki sıraya göre ikame edilmesi suretiyle yapılır. İkinci oylamaya tek adayın kalması halinde, bu oylama referandum şeklinde yapılır. Aday, geçerli oyların salt çoğunluğunu aldığı takdirde Cumhurbaşkanı seçilir. Oylamada, adayın geçerli oyların çoğunluğunu alamaması halinde, sadece Cumhurbaşkanı seçimi yenilenir.
Seçimlerin tamamlanamaması halinde, yenisi göreve başlayıncaya kadar mevcut Cumhurbaşkanının görevi devam eder.
Cumhurbaşkanlığı seçimlerine ilişkin diğer usul ve esaslar kanunla düzenlenir.”
6271 sayılı Cumhurbaşkanı Seçimi Kanunu’nun 6’ncı maddesinde;
"(1) Kırk yaşını doldurmuş ve yükseköğrenim yapmış Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeleri veya bu niteliklere ve milletvekili seçilme yeterliğine sahip her Türk vatandaşı Cumhurbaşkanı seçilebilir.",
6271 sayılı Kanun’un 7’nci maddesinde;
"(1) Cumhurbaşkanlığına;
a) Siyasi parti grupları,
b) En son yapılan milletvekili genel seçiminde toplam geçerli oyların tek başına veya birlikte en az yüzde beşini almış olan siyasi partiler,
c) En az yüzbin seçmen,
aday gösterebilir.
(2) Aday gösterilmek, kişinin yazılı muvafakatine bağlıdır.
(3) Aday gösterme süresinin sona erdiği tarihten itibaren hiçbir şekilde yeni aday gösterilemez.”
8’inci maddesinde;
“(1) Türkiye Büyük Millet Meclisinde grubu bulunan siyasi partiler grup kararıyla, diğer siyasi partiler ise tüzüklerinde gösterilen yetkili organlarının kararıyla Cumhurbaşkanlığına aday gösterebilirler.
(2) Yüksek Seçim Kurulu tarafından ilân edilen süre içinde, adayların isimleri, muvafakat belgeleri ve gerekli diğer belgelerle birlikte Yüksek Seçim Kuruluna başvurularak aday gösterilmiş olur. Her siyasi parti veya parti grubu ancak bir aday için başvuruda bulunabilir. Bir kişiyi birden fazla siyasi parti grubu veya siyasi parti aday gösterebilir.
(3) Adaylarla ilgili bilgi ve belgelerde eksiklik tespit edilmesi hâlinde, Yüksek Seçim Kurulunca, ilgili siyasi partilere eksikliklerin giderilmesi için beş günlük süre verilir.
(4) Eksiklikleri, verilen süre içinde gidermeyen siyasi partiler, aday göstermekten vazgeçmiş sayılır.”,
2839 sayılı Milletvekili Seçimi Kanunu'nun 11’inci maddesinde;
"Aşağıda yazılı olanlar milletvekili seçilemezler:
a) İlkokul mezunu olmayanlar,
b) Kısıtlılar,
c) Askerlikle ilişiği olanlar,
d) Kamu hizmetinden yasaklılar,
e) Taksirli suçlar hariç, toplam bir yıl veya daha fazla hapis veya süresi ne olursa olsun ağır hapis cezasına hüküm giymiş olanlar,
f) Affa uğramış olsalar bile;
1. Basit ve nitelikli zimmet, irtikâp, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, inancı kötüye kullanma, dolanlı iflas gibi yüz kızartıcı suçlar ile istimal ve istihlak kaçakçılığı dışında kalan kaçakçılık suçları, resmî ihale ve alım satımlara fesat karıştırma veya Devlet sırlarını açığa vurma suçlarından biriyle mahkûm olanlar,
2. Türk Ceza Kanununun İkinci Kitabının, birinci babında yazılı suçlardan veya bu suçların işlenmesini aleni olarak tahrik etme suçundan mahkûm olanlar,
3. Terör eylemlerinden mahkûm olanlar,
4. Türk Ceza Kanununun 536 ncı maddesinin birinci, ikinci ve üçüncü fıkralarında yazılı eylemlerle aynı Kanunun 537 nci maddesinin birinci, ikinci, üçüncü, dördüncü ve beşinci fıkralarında yazılı eylemleri siyasi ve ideolojik amaçlarla işlemekten mahkûm olanlar.” (mülga 765 sayılı Türk Ceza Kanunu'na göre yazılı suçların 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu'nda karşılığı olan suçlardan mahkum olanlar da aynı kapsamda değerlendirilir.),
hükümleri yer almaktadır.
Yüksek Seçim Kurulunun 13.03.2023 tarihli ve 2023/99 sayılı Kararı ile kabul edilen Seçim Takvimi'nde;
23 Mart 2023 Perşembe günü;
“1- Siyasi partilerce Cumhurbaşkanı adaylığı için yapılacak başvuruların son günü (Saat 17.00).”
24 Mart 2023 Cuma günü;
“1-Siyasi partilerce yapılan Cumhurbaşkanı adaylık başvurularının Yüksek Seçim Kurulunca incelenmesine başlanması ve tespit edilen eksikliklerin tamamlanmasına ilişkin yazılı bildirimde bulunulması (6271/8),”
olarak belirlenmiştir.
Yüksek Seçim Kurulunun 14.03.2023 tarihli ve 2023/111 sayılı Kararının “Aday gösterilmede aranacak belgeler” başlıklı (III) numaralı maddesinde;
“1- Türkiye Büyük Millet Meclisinde grubu bulunan siyasi partilerin grup başkanı veya vekili tarafından imzalanmış grup kararı alındığını bildirir belge,
2- Grubu bulunmayan ancak en son yapılan milletvekili genel seçiminde geçerli oyların tek başına veya birlikte en az yüzde beşini almış olan siyasi partilerin, tüzüklerinde gösterilen yetkili organlarının kararı,
3- Adayın;
a) Türkiye Cumhuriyeti Kimlik Kartı veya Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarasını gösteren nüfus cüzdanı örneği,
b) Yükseköğrenim yapmış olduğunu gösteren onaylı diploma örneği,
c) Adalet Bakanlığı Adlî Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğünden alınan adlî sicil ve arşiv kaydının aslı (nüfus kayıt örneği, öğrenim/mezun belgesi ve adli sicil ve arşiv kaydı belgesinin e-devlet kapısından (karekodlu) (www.turkiye.gov.tr) alınmış olanların da kabul edileceğine),
ç) İmzasını içeren yazılı muvafakati,
d) 6 adet (4x6) santimetre ebadında arka fonu beyaz (arka fonda bayrak, resim, dini sembol vs. olmayan) vesikalık renkli fotoğrafları ile oy pusulasında yer almak üzere fotoğrafın yüksek çözünürlüklü elektronik ortamda hazırlanmış hâli,
aday gösterme başvuru dilekçesine eklenir.”
Yine, Yüksek Seçim Kurulunun 16.03.2023 tarihli ve 2023/146 sayılı Kararı ile kabul edilen Cumhurbaşkanı Seçiminde Cumhurbaşkanı Adaylarının Yardım, Bağış, Mal Bildirimine İlişkin Usul ve Esasları Gösterir Örnek 201 sayılı Genelge’nin “Mal bildirimi” başlıklı 2’nci maddesinde; “Siyasi Partilerce gösterilecek Cumhurbaşkanı adayları 19 – 23 Mart 2023, seçmenler tarafından aday gösterilecek Cumhurbaşkanı adayları 19 – 20 Mart 2023 tarihlerinde mal bildiriminde bulunmak zorundadır.”
düzenlemeleri yer almaktadır.
Yüksek Seçim Kurulunca kabul edilen, Cumhurbaşkanı Seçimi ve 28. Dönem Milletvekili Genel Seçiminde uygulanacak Seçim Takvimi'ne göre, 19 Mart 2023 Pazar günü başlayıp 23 Mart 2023 Perşembe günü saat 17.00'ye kadar siyasi partilerce Yüksek Seçim Kuruluna yapılan başvuruların incelenmesi neticesinde;
Adalet ve Kalkınma Partisi Grubu ve Milliyetçi Hareket Partisi Grubu tarafından aday gösterilen Recep Tayyip ERDOĞAN'ın,
Cumhuriyet Halk Partisi Grubu ve İyi Parti Grubu tarafından aday gösterilen Kemal KILIÇDAROĞLU'nun,
başvuru evrakının incelenmesi neticesinde herhangi bir eksiklik olmadığı anlaşıldığından, adaylık başvurularının kabulüne karar verilmesi gerekmiştir.
SONUÇ: Açıklanan nedenlerle;
1- Cumhurbaşkanı adaylığına süresi içerisinde başvuran (alfabetik sıraya göre) Kemal KILIÇDAROĞLU ve Recep Tayyip ERDOĞAN'ın başvurularının kabulüne,
2- Karar örneğinin;
a) Seçmen Kütüğü Genel Müdürlüğünce Kurulumuz internet sitesi www.ysk.gov.tr adresinde yayınlanmasına,
b) Seçim Hizmetleri Genel Müdürlüğü ile il ve ilçe seçim kurulu başkanlıklarına gönderilmesine,
24.03.2023 tarihinde oy birliği ile karar verildi
| Başkan Ahmet YENER |
Başkanvekili Ekrem ÖZÜBEK |
Üye Ali ÜRKER |
Üye Orhan USTA |
| Üye Battal ÖĞÜT |
Üye Talip BAKIR |
Üye Dr. Serdar MUTTA |
Üye Mahmut AKGÜN |
Feyzi EROĞLU
Ali ÇOPUR
İsmail KALANDER