Tartışma:Montrö Boğazlar Sözleşmesi

Montrö Boğazlar Sözleşmesi maddesi üzerinden soru ve öneriler

Merhaba,

Bir vesileyle söz konusu sözleşmeye Vikikaynak'tan ulaştım ve ardından üye olarak bir iki küçük değişiklik (litre > libre, uçak-gemisi > uçak gemisi vb.) yaptım. Gel gelelim, maddede başka sorunlar da var gibi ve aynı zamanda genel işleyişle de ilgili olabilecek ve müdahale etmemin hem mümkün hem doğru olmayabileceği bu sorunları topluluğun ve yöneticilerin dikkatine sunuyorum:

1- Yaygın olarak kısaca "Montrö Sözleşmesi" olarak bilinen ve genellikle öyle yazılan bu sözleşmenin isminde geçen "Montrö" sözcüğünün, malum kent isminin, yazım kuralları çerçevesinde "Montreux" olarak yazılması gerektiği yolunda tartışmalar zaten var. Bununla birlikte, Cumhuriyetin ilk yıllarından kalma bu gibi bazı tercihlerle fazla oynamamak, kurala aykırı gibi dursa bile bunları bir anlamda galat-ı meşhur saymak gerektiği de söylenir. Ama örneğimizde, sözleşmenin ismi, 1936 Türkçe çevirisinde dahi ve resmi kayıtlara girmiş haliyle şöyle: "Boğazlar Rejimi hakkında Montreux’de 20 Temmuz 1936 tarihinde imza edilen Mukavelename". Dolayısıyla soru: "Montrö Boğazlar Sözleşmesi" mi "Montreux Boğazlar Sözleşmesi"mi?

2- "Montrö Boğazlar Sözleşmesi" maddesi VikiKaynak ana kategorilerinden "Sözleşmeler" altında tasnif edilmiş ve doğrudur bu bir mukavelename yani sözleşme. Kategoriler arasında -gerçekten de sözleşmeden farklı bir kavram olan- "Antlaşmalar" da var. Ana sayfadaki istiften "Antlaşmalar" ve "Sözleşmeler"in eşit düzlemde bölümler oldukları izlenimini ediniyorum. Oysa bu bölümler açıldığında "Montrö Boğazlar Sözleşmesi" maddesinin hem -başka epeyce unsur arasında- Antlaşmalar hem -hayli az unsur arasında- Sözleşmeler altında yer aldığını görüyorum. Sanırım Sözleşmeler, Antlaşmalar'ın bir alt bölümü olarak ele alınmış. Durum bu ise, bunun isabetini hukukçu üyeler daha iyi değerlendirecektir ama öyle ise en azından ana sayfadaki istifte ve VikiKaynak genelindeki ağaç dalı düzeninde, iş buna uygun yapılmalı. "Montrö Boğazlar Sözleşmesi" maddesini açtığımızdaysa, maddenin en altında "Sayfa kategorisi: Antlaşmalar" bağını görüyoruz. Yukarıdaki söylediklerime ilişkin ne karar verilirse verilsin, bu yanlış. Sözleşmeler Antlaşmalar'la eşit düzeyde bir kategori de olsa, onun alt kategoriside olsa, bir sözleşme madde girişinin altında "Sayfa kategorisi: Sözleşmeler" bağının belirmesi umulur.

3- "Montrö Boğazlar Sözleşmesi" maddesini açtığımızda, başlığın yine "Montrö Boğazlar Sözleşmesi" olduğunu görüyoruz. Oysa ben ana sayfa listelerinde bunun bir tür kısaltma olarak kullanıldığını düşünmüştüm ki böyle yapılması anlaşılır, onaylanır bir tercihtir. Ama maddenin kendisine geldiğimizde iş değişir. Bu metnin tam ismi şudur: "Boğazlar Rejimi hakkında Montreux’de 20 Temmuz 1936 tarihinde imzalanan Sözleşme". (Bu noktada artık "Montrö mü yazsak?" gibi bir tartışma bile olamaz; bunun -dili sadeleştirilmiş- ismi bu; dipnot olarak hem uluslararası düzlemde aslı olarak tanınan Fransızca, hem resmi belgelere girmiş haliyle Türkçe başlığının ve ihtiyaç duyulursa İngilizce başlığının verilmesi iyi olur.)

4- VikiKaynak "Montrö Boğazlar Sözleşmesi" maddesi bir konu başlığı olarak "Başlangıç Hükümleri"yle başlıyor, ardından bir "Giriş" var. Benim elimdeki kaynakların hiç birinde, bu sözleşme "Başlangıç Hükümleri" ve "Giriş" diye adlandırılmış bölümler içermiyor: Sözleşme, başlığı yazılarak başlıyor; başlık altında gövde metni başlayıp devam ediyor,ta ki birinci madde sonu ikinci madde başlangıcına gelinceye kadar, VikiKaynak'ta o araya yazılan "KESİM I. TİCARET GEMİLERİ" ibaresi doğrudur. Sonrası da öyle akıp gidiyor.

5- VikiKaynak "Montrö Boğazlar Sözleşmesi" maddesinin gövde metninde Türkçeye özgü harf karakterleri pek çok yerde -bölümlerin çoğunluğunda sanırım- kullanılmamış. Bunları Web üzerinden tek tek mi düzeltmeli yoksa bir yolla metnin tamamını bilgisayara indirip, bir hal yolu bulduktan sonra tekrar mı yüklemeli; bilemiyorum.

Selam ve saygı, Marenostrum 15:39, 28 Ağustos 2008 (UTC)

Düzeltilmiş.--Reality006 14:21, 5 Temmuz 2010 (UTC)