Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu'nun 1980 Askerî Darbesi hakkında yaptığı basın açıklaması (2020)

Ülkemiz kısa aralıklarla darbeler veya muhtıralara maruz kalmıştır. Milletimizi meşru demokratik yollarla değerlerinden ve yönetimden uzaklaştıramayanlar, darbelerden medet ummuşlar, hukuk ve ahlak dışı yollara başvurmuşlardır. Milleti birbirine kırdırarak kendi iktidar ve menfaatlerini sürdürme politikalarının bir sonucu olan 12 Eylül darbesi ve benzerleri yaşanmıştır. Bu dönemlerde temel insan hakları çiğnenmiş, insanlar fişlenmiş, haksız yere özgürlüğünden mahrum bırakılmış, milyonlarca insan mağdur olmuştur. Birlik ve beraberliğin kaybedildiği darbe öncesi ve sonrası süreçler halkın ekonomik, sosyal, siyasi anlamda kan kaybetmesi ve savrulmasıyla sonuçlanmıştır.

İnsan hakları ve demokrasinin ayaklar altına alındığı 12 Eylül Askeri Darbesi sürecinde 650 bin kişi gözaltına alınmış, açılan 210 bin davada 230 bin kişi yargılanmış, 7 binden fazla kişi için de idam cezası istenmiştir. 517 kişinin ölüm cezasına çarptırıldığı süreçte, 50 kişi idam edilmiş, 14 bin kişi Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlığından çıkarılmış ve 30 bin kişi işten çıkarılmıştır. Kültür ve sanat hayatının da hedef alındığı bu dönemde yaklaşık bin film sakıncalı bulunarak yasaklanmış, 4 bine yakın öğretmen ve yüzlerce öğretim üyesinin işine son verilmiş, onlarca gazeteci için de binlerce yıla varan hapis cezaları istenmiştir.

Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu’nun (TİHEK) amacı ve varlık nedeni, insan onurunu temel alarak insan haklarının korunması ve geliştirilmesi, kişilerin eşit muamele görme hakkının güvence altına alınması, hukuken tanınmış hak ve hürriyetlerden yararlanmada ayrımcılığın önlenmesi, işkence ve kötü muamele ile etkin mücadele etmektir. Bu kapsamda TİHEK olarak 12 Eylül 1980 darbesinin neden olduğu insan hakları ihlallerinin ve çiğnenen insanlık onurunun ülkemiz ve milletimiz adına bir kez daha yaşanmamasını temenni ediyoruz.

Kamuoyuna saygıyla duyurulur.

Kaynak: [ https://www.tihek.gov.tr/12-eylul-1980-askeri-darbesi-basin-aciklamasi/ Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu ağ sayfası]
Telif durumu:

Kamu malı değil	Bu eser Türkiye Cumhuriyeti Fikir ve Sanat Eserleri Kanununun 32. maddesinin şartları altında Vikikaynak'ta yer almaktadır. İlgili madde: Büyük Millet Meclisinde ve diğer resmi meclis ve kongrelerde, mahkemelerde, umumi toplantılarda söylenen söz ve nutukların, haber ve malümat verme maksadıyla çoğaltılması, umumi mahallerde okunması veya radyo vasıtasıyla ve başka suretle yayımı serbesttir. Hadisenin mahiyeti ve vaziyetin icabı gerektirmediği hallerde söz ve nutuk sahiplerinin adı zikredilmeyebilir. Bu söz ve nutukları birinci fıkrada zikredilenden başka bir maksatla çoğaltmak veya diğer bir suretle yaymak eser sahibine aittir.