YABANCI GÖÇMEN İŞÇİLERİN ÇALIŞMA KOŞULLARI VE PRATİKLERİ
Türkiye'de Mevsimlik Tarımsal Üretimde Yabancı Göçmen İşçiler Mevcut Durum Raporu, yabancı göçmen işçilerin çalışma koşullarına ilişkin bulgular da içermektedir. Rapor, farklı göçmen grupları ile yerli tarım işçilerinin hemen hemen hepsinin bu çalışma koşullarını ortak olarak deneyimlediğine ve mevsimlik tarımsal üretimde çalışan işçilerin maruz kaldıkları sosyal dışlanmanın bu yapısal koşullar tarafından yaratıldığına işaret etmektedir.
Tarım Aracıları
Yabancı göçmen işçiler mevsimlik tarım işlerinde çalışabilmek için farklı stratejiler ve tarım aracıları gibi kurumsal pratikler kullanmaktadır. Hemen hemen bütün göçmen işçi gruplarının Türkiye'ye göçleri akrabalık ilişkileri sayesinde başlamaktadır. Özellikle Azeri ve Gürcü göçmenler için bu önemli bir etken iken, ülkelerindeki iç savaştan kaçıp Türkiye'ye gelen bazı Suriyeli göçmenlerin Türkiye'de var olan akrabalık ilişkileri sayesinde mevsimlik tarım işçiliği göçüne katıldıkları görülmüştür.
Tarım aracıları hemen hemen her grup göçmen işçinin mevsimlik tarımsal üretime erişimi için kritik öneme sahiptir. Bazı göçmen gruplar kendi tarım aracılarını yaratırken, bazı grupların ise kendi içlerinden çıkan tarım aracısı kişilerle yerli tarım aracıları arasında ilişki geliştirdikleri gözlenmiştir. Tarım aracıları genellikle mevsimlik tarımsal üretimde işçinin emeğini sömüren ve patronaj ilişkileri içinde işçileri çaresiz bırakarak kendine muhtaç eden, bir ilişkiyi yeniden üreten kişiler olarak resmedilir. Aldıkları komisyonların yüksekliği, işçilere sağladıkları erzak ve ulaşım giderleri için yaptıkları ücret kesintileri bu vurguların haklılığına dikkat çekmektedir. Fakat mevsimlik tarım işinde tarım aracılarının varlığı hem işveren hem de işçi için bir emniyet ve güvence işlevini de yerine getirmektedir.
Çalışma Süreleri ve Saatleri
Mevsimlik tarımsal üretimde üretim süreçleri genellikle ürünün hasat zamanlarıyla <sınırlıdır ve hasadın ne kadar süreceği her ürün için değişmektedir. Örneğin, çay hasadı mayıstan eylül ayına kadar üç tur olarak yapılırken, fındık hasadı en Fazla 40-45 gün sürmektedir. Kayısı hasadı ise 25-30 gün gibi bir süre içinde bitmektedir. Bunların yanı sıra, Çukurova Bölgesi'nde tarım işçiliği farklı ürünler için 12 aya kadar uzayabilmektedir. Bu, işçilerin yıllık, aylık ve hatta haftalık veya günlük istihdamının
19
