- 28 pital ve kapitalcilere, bunun altında devlet kurumuna karşı sesler gittikçe a rtmıştır.
yükselen
Partimiz ( halkçılık ) temell erini düşünerek kurarken, bütün dün yayı, saran genel bir depremeden en az zararla çıkmak yolunu aramış tır. Genel savaş, b ütün sosyal düzeni altüst etmişti. U zun asırlar bütün bir insanlık duyarak, düşünerek, çalışarak, savaşarak kurduğu sosyal hğın dayandığı inan ve temel l er birdenbire sarsılmıştı. Artık kişinin Ö· zel girişiti eski durumunu •yıi tirdiği gibi bunu yeni düşünce bakımından ela bir anlami hemen hem en kafonamış gibidir. Göksel dinlere, görünmiyeıı. kudsal erklere inananlar çok azalmış tır. Kişinin tek b aşına girişiti önceler çok öneml i idi. Hele sömürge si yasasına Önem vermiş Avrupa devl etl eri için ve hele bunların arasında Anglo - Saksonlar bu Özel girişit eğitim.ini ıyüksek ve geniş bir anlamda almışlardı. O kadar ki tek başına kalkan birisi, hei' dilediğini yapar, Amerikada, Afrika.d a, Avustralyada ilkel ulusları boyunduruk altına a lırdı. Tek b aşına ve devl etinin yardımına boyun eğmeden bu kadar ha şarılığı ona ya.ptrran da işte aldığı bu özel girişit eğitiminin bir son ucu i di. Orada kişi, kendisine güvenerek herşeyi başarı;nayı üstüne alıyor, d evl et .yalnız, bu girişite gerektiği yerde yardım ediyordu. Orada bütün terbiyenin yüksek ve hür prensipi ancak hayatın ka�ynağı kişinin enerji sinde göstermesinde idi. Genel savaş bütün bu durumlan birden, kö künden yııktı. Daha Önce tekten kamuya, fertten umuma doğru dönen yeni yeni fikir araştırmaları yeni yeni bir felsefe doğuruyordu. İçtimai b ilgi, eski dayandığ ı prensip lerden sıyrılarak kamusal bir duruma girdi. Deneme ve görüşün son ucu o-lan bil ginin ıkesi.n bir yold a ortaya koyduğu yeni prensipler artık Özel girişitin asırlarca ortaıya yığdığı kapital karşısında işçi ve devlet karşısında kapital meselelerinin köklerini bh·er birer çöze l edi. Bundan içtimai ilim genişliyer ek yeni devlete yeni durumlar ver il:nek gerekli ğini Öneım:le ortaya çıkardı . ·Batıda bu bir azıt durumu almıştı. Sosyalist lik, anarşistl iğe ve bol şevikliğ e doğru açılırken, m·.taya en çok çözelenm esi gereken bir ( oto rite) soravı çıkmışt ı. Bundan da ( pı·oletarya diktatö rlüğü) doğuyo rdu. Anlatm ak istiyor lardı ki sınıfları birıbiriy le uzl aştırar ak sosyal düzene Ün vermek için hep.sinden önce eski kurum ve kurulları kökünden yık mak gerekt:r. Bu yıkılırken de işte özel .girişit in orta·dan kalkarak kişi kaınu için, t ek hep içindir kuralı yürüyord u. Bir bakıma eskıi dinsel mistikçilerin yıkmadan yapılama z inanı · hüküm sürer gibi olmuştur. Bunun içindir ki ıb atı devletierinde, ;batı sosyetelerinde görülen din-
