alanları arasında sınırlı kalmak kaydıyla) izin verilmesine"
karar verilmiştir. Samsun ilinde ise,
"Kısıtlama süresinde yağmura bağımlı tarımsal faaliyetler göz önünde bulundurularak il merkezinde valilik ve ilçelerde kaymakamlıklar tarafından tespit edilecek ihtiyaca göre kura ile belirlenecek; zirai ilaç, tohum, fide, gübre vb. tarımsal üretime ilişkin ürün satışı yapan işletmelerin açık olmasına”
karar verilmiştir.
İçişleri Bakanlığı tarafından 13 Mayıs 2020 tarihinde 81 il valiliğine gönderilen genelgeyle şehirlerarası seyahat kısıtlılığı bulunan Ankara, Balıkesir, Bursa, Eskişehir, Gaziantep, İstanbul, İzmir, Kayseri, Kocaeli, Konya, Manisa, Sakarya, Samsun, Van ve Zonguldak ile seyahat güzergâhlarında bu illerden biri veya birkaçı bulunan illerde ikamet eden ve ÇAYKUR'a kayıtlı bulunan çay üreticilerinin ilk kesim yaş çay hasadı için seyahat izin belgesi bulundurmak şartıyla 19 Mayıs 2020 tarihinden itibaren seyahat edebileceği duyurulmuştur. Aynı genelgede, belgelerin 14 Mayıs 2020 tarihinden itibaren elektronik ortamda e-devlet yoluyla İçişleri Bakanlığı e-başvuru sistemi ve Alo 199 Vefa Destek Hattı üzerinden temin edilebileceği bildirilmektedir.
Sakarya Valiliği İl Hıfzıssıhha Kurulu 20 Mayıs 2020 tarihinde, "Covid-19 pandemi sürecinde tarımsal üretimin sürekliliği, gıda üretim ve tedarik sürecinin korunması açısından oldukça önemli fonksiyona sahip olan mevsimlik tarım işçilerinin bulundukları illerden başka illere gidişlerinde ve ilimize gelişlerinde yaşanabilecek aksaklıkların önlenmesi, tarım işçileri ve hayvancılık faaliyetleri” konularını görüşmüştür.
Cumhurbaşkanlığı, 1 Haziran 2020 tarihi itibariyle seyahat sınırlamasının kaldırıldığını, seyahat edeceklerin kısa adı HES olan Hayat Eve Sığar kodu alarak seyahat edebileceğini, ancak bu seyahatlerin bakanlığın aldığı seyahat kurallarına göre yapılacağını duyurmuştur. 18 yaş altı çocukların velileriyle seyahat edebileceği, 65 yaş üstü bireylerin de öngörülen şartlara göre seyahat izni alarak iller arası seyahatlerinin gerçekleştirilebileceği belirtilmiştir.
Salgının en yoğun yaşandığı 2020 Nisan ve Mayıs ayları içerisinde bu konuyla ilgili gerek basına yansıyan tartışmalar gerekse de alınan tedbir kararlan incelendiğinde iller arası seyahat kısıtlamasının salgın vakalarının artması durumunda 2020 Temmuz ve Ağustos aylarında tekrar uygulanmaya başlanması halinde fındık hasadını etkileyecek sonuçları olacağı görülmektedir.
İller arası devam eden seyahat tedbirleri, fındık üretimi açısından iki nedenle önemli bir değişkendir. Öncelikle hasat açısından ihtiyaç duyulan işgücünün üretime katılması yönünde.
(a) 65 yaş üstü kişilerin seyahati şimdilik halen yürürlükte olan özel kısıtlar ve seyahat izni belgesi temin edilmesi gerekliliği nedeniyle özel bir zorluk oluşturmakta,
(b) seyahatlerde uygulanması şart koşulan seyrekleştirme nedeniyle ortaya çıkan maliyetin kimin tarafından karşılanacağı belirsizliğini korumaktadır.
Diğer yandan bu kısıtların, fındık hasadında işgücüne olan yoğun talep göz önüne alındığında "gurbetçi üreticiler" açısından önemli bir güçlük oluşturacağı anlaşılmaktadır. Gerek kendilerinin seyahati konusundaki zorluklar gerekse de artan maliyetler nedeniyle, ikincil ve yan gelir olarak yapılan fındık üretiminin mevcutta olduğundan daha zahmetli bir işe dönüşmesi, bu kesimin üretime katılması yö-
59
