edebilecekleri ve bitkisel üretimin sürdürülebilirliği acil bir gündem olarak tartışılmaya başlanmıştır. Sözgelimi, işçilerin şehirlerarası seyahati için önce Seyahat İzin Kurulundan izin almaları öngörülmüşken, daha sonra izin belgesi temini il/ilçe Tarım ve Orman Müdürlüklerine devredilmiştir. Basına da yansıdığı üzere bu izin belgesinin temini konusunda başlangıçta büyük karışıklıklar yaşanmıştır.
Sağlık Bakanlığı ve Koronavirüs Bilim Kurulunun tavsiyeleri doğrultusunda, Covid-19 salgınıyla mücadele yönünde kararların etkinliğinin artırılması için İçişleri Bakanlığı İller İdaresi Genel Müdürlüğünün 3 Nisan 2020 tarihli (89780865-153-E.6202 sayılı) "Koronavirüs Tedbirleri ve Mevsimlik Tarım İşçileri" konulu genelge doğrultusunda illerde Mevsimlik Tarım İşçileri Koordinasyon Kurulu oluşturulmasına karar verilmiştir. Bu kurulların İl Tarım ve Orman Müdürü, İl Sağlık Müdürü, İl Afet ve Acil Durum Yönetim Müdürü (AFAD), İl Göç Müdürü, kolluk temsilcileri, yerel yönetim temsilcileri, Ziraat Odası başkanı gibi temsilcilerden oluşması öngörülmüştür.
Grafik 5'te sunulduğu üzere Covid-19 salgını sürecinde mevsimlik gezici tarım işçileri için tedbir alan ve destek sunan kurum ve komisyonların işleyişinin üç düzeyde olduğu görülmektedir:
(i) Ulusal düzeyde Koronavirüs Bilim Kurulunun tavsiyesiyle Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı altında yer alan dört bakanlığın koordinasyonunda kararlar alınmaktadır.
(ii) Bu kararlar iller düzeyinde valiliklerin yönetiminde İl Seyahat, Il Pandemi ve İl Hıfzıssıhha kurulları aracılığıyla duyurulur ve uygulanırken, Mevsimlik Tanımsal İşgücü Planlama ve Koordinasyon Komisyonu ise bu kararların tarımsal üretim alanına yansıması konusunda sürece müdahil olmaktadır. Sağlık Müdürlükleri, Tarım ve Orman İl Müdürlükleri ve Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlükleri ise kendi sorumluluk alanlarına giren konularda alınan kararların illerde uygulanmasını desteklemektedir.
(iii) İlçe düzeyinde ise İlçe Sağlık Müdürlüğü, İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü ve ilçe Umumi Hıfzıssıhha Kurulu, il ölçeğinde alınan kararların ilçe düzeyindeki uygulamalarından sorumlu olmakta ve ilçeyle ilgili kararlar almaktadırlar.
Türkiye'de 1 Haziran 2020 tarihinde aşamalı normalleşmeye yönelik alınan yeni kararlarla birlikte, geçmişte alınan tedbirlerin önemli bir kısmı kaldırılmış, adım adım normal hayata belirli tedbirlerle geçileceği duyurulmuş, tarımsal üretimi de ilgilendiren 65 yaş üstü so- kağa çıkma yasağı ve mevsimlik gezici tarım işçileri bakımından önemli belirsizlikler oluşturan seyahat kısıtları konusundaki tedbirler tüm seyahat kısıtlamaları ile beraber kaldırılmiş ve herkes için geçerli olacak seyahat ted- birleri belirlenmiştir. Diğer yandan salgının sey rinde beklenmedik gelişmelerin yaşanması ya da olası ikinci bir dalganın ortaya çıkması durumunda bitkisel üretimi doğrudan etkileyebilecek tedbirlerin tekrar gündeme gelmesi söz konusudur. Bu nedenle özellikle çay hasadı zamanında Karadeniz Bölgesi'nde, 2020 Nisan ve Mayıs ayları boyunca gerek basına yansıyan gelişmeler gerekse de bu illerdeki valilikler kapsamında alınan tedbirleri ortaya koymak, yaşanan sürecin anlaşılması ve fındık hasadı için örnek olması bakımından önemli olacaktır. Ayrıca fındık üretimi için alınan tedbirlere de bu bölümde yer verilmiştir.
İçişleri Bakanlığı'nın 3 Nisan 2020 tarih- li Mevsimlik Tarım İşçileri Genelgesi'nin² ardından, mevsimlik tanım işçilerine ihtiyaç duyan tarımsal üretimin yoğun olduğu illerde, genellikle bir sorumlu vali yardımcısı, İl Tarım ve Orman Müdürü, İl Sağlık Müdürü,
50
