Üretime Olası Etkisi Araştırması2 da göstermektedir ki, Covid-19 salgınının en fazla etkilediği gruplardan biri yine mevsimlik gezici tarım işçileridir.
Covid-19 salgınıyla mücadele konusunda alınan tedbir kararları ve uygulamaları, tarımsal üretime katılmak üzere halihazırda güney illerinden kuzey illerine doğru göçe başlamış mevsimlik gezici tarım işçileri ve onların çocuklarını ulaşım, yaşam ve çalışma şartları gibi pek çok konuda olumsuz etkilemektedir. Özellikle iller arası seyahat kısıtlamalarından belirli koşullarla muaf tutulan mevsimlik gezici tarım işçilerinin coğrafi hareketliliği, aynı zamanda salgına karşı alınan tedbirler açısından da bir gündem oluşturmaktadır. Türkiye’nin 2020 Haziran ayı itibariyle aşamalı olarak normalleşme sürecine girmesi, yoğunlukla nisan-mayıs aylarında uygulanan tedbir kararlarının tamamen gündemden kalkması anlamına gelmemektedir. Normalleşme sürecinde salgının yayılma hızının artma olasılığına karşın ya da olası bir ikinci dalga durumunda tedbirlerin tekrar uygulamaya konulacağı da yetkili makamlarca belirtilmiştir.
Bu araştırma 2020 Nisan ve Mayıs aylarında yaşananlar ışığında, aşamalı normalleşmeye geçildikten sonra Covid-19 salgınıyla mücadele konusunda alınan tedbir kararları ve uygulamalarının 2020 Temmuz ayında fındık hasadına doğru yaşanacak işgücü hareketliliğine etkilerini anlamayı amaçlamaktadır. Kalkınma Atölyesi Kooperatifi’nin Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) Ofisi için 2019 Ekim ayında gerçekleştirdiği bir değerlendirme çalışması kapsamında yerel kurum kayıtlarından elde ettiği verilere göre Ordu, Sakarya ve Düzce illerine yaklaşık 40-50 bin mevsimlik gezici tarım işçisinin fındık hasadına katılmak üzere göç ettiği bilinmektedir. Ağırlıklı olarak Giresun iline fındık hasadına gelen mevsimlik gezici tarım işçileri ve göçmen işçiler (Gürcü) ile Samsun, Trabzon ve Zonguldak illerine gelen mevsimlik gezici tarım işçilerinin de hesaba katılmasıyla, normal şartlar altında tahmini olarak 80-90 bin kişinin bölge dışından fındık hasadına katıldığı söylenebilir. Bunların kaçının işçi olarak istihdam edildiği bilinmemektedir. Diğer yandan, alınan tedbir kararları nedeniyle bu sene Gürcistan’dan göçmen işçi gelemeyeceği göz önüne alınırsa araştırmanın, özgün bir durumun fındık üretimine etkisini anlamak açısından önemli olacağı söylenebilir.
Hızlı araştırma, fındık hasadı özelinde Covid-19 salgınının mevsimlik gezici tarım işçilerinin ve onların çocuklarının hasat sürecine katılım, yolculuk, yaşama ve çalışma koşulları, ücretler gibi bağlamlar çerçevesinde mevcut duruma dair bulguların analizini ve söz konusu sorunlara ilişkin geliştirilen önerileri kapsamaktadır.
Araştırmanın Amacı Koronavirüs Salgınının Mevsimlik Gezici Tarım İşçileri ve Onların Çocuklarının Fındık Hasadına Katılımına Olası Etkileri ve Önlemler Araştırması’nın temel amacı; küresel düzeyde hissedilen Covid-19 salgını kapsamında toplumsal yapı içerisinde en kırılgan ve görünmez topluluklardan biri olan mevsimlik gezici tarım işçileri ve çocuklarının mevcut salgın karşısında maruz kaldıkları/ kalabilecekleri olası riskleri ortaya koymak, mevsimlik göç süreçlerini nasıl etkileyeceğini belirlemek ve özellikle 2020 Ağustos ayında fındık hasadına katılacak mevsimlik gezici tarım işçileri üzerinden bu risklerin en aza indirilebilmesi için yerel, bölgesel ve ulusal öneriler geliştirilmesine katkı sağlamaktır. Ayrıca bu amaç kapsamında fındık hasadında yaşanabilecek işgücü kayıpları, bu olgunun
22
