Sınırların kapatılarak uluslararası seyahatin ortadan kaldırıldığı, ülke içinde de insan hareketliliğinin belirli kurallara bağlanarak sınırlandırıldığı bu aylarda, tarımsal üretim için uluslararası veya ülke içinde göç eden işgücünün de hareketliliği oldukça sınırlandı. Bu durumun gıda üretimi ve dolayısıyla gıda tedarik akışının aksamasına, yakın zamanda da sorun oluşturmasına yol açma potansiyeli bulunuyor.
Mevsimlik gezici tarım işçileri1 tarımsal üretimde hem Türkiye'de hem de dünyada önemli bir aktör ve üretim sürecine katılamıyor olmaları, iki yönlü bir etki yaratıyor; bir yandan zaten yoksul olan mevsimlik tarım işçileri daha da yoksullaşıyor ve geçim kaynakları kayboluyor; diğer yandan ise toplumların gıda tedarikinde sıkıntılar ortaya çıkıyor.
Nitekim Avrupa ülkelerinden Almanya, İngiltere, Fransa, Hollanda, İtalya, İspanya ile Amerika Birleşik Devletleri ve Kanada bu süreci en ağır yaşayan ülkeler oldu. Bu nedenle hızlı hareket ederek süreci en az hasarla atlatmak amacıyla çeşitli tedbirler aldılar. Sadece bu ülkeler değil, hemen hemen bütün dünya ülkeleri Covid-19 salgınının tarımsal üretime etkisini azaltmak amacıyla çeşitli tedbirler alarak sorunun üstesinden gelmeye çalışıyorlar.
Türkiye'de kıştan bahara girerken tarımsal üretimin başlamasıyla birlikte mevsimlik gezici tarım işçilerinin tarımsal üretim sürecine katılmasına dair, merkezi ve yerel düzeyde çeşitli tedbirler alındı ve bu tedbirlere göre tarımsal üretimin devamına dair kararlar açıklandı. Tedbirlerin başında iller arasındaki seyahatlerin kurallara bağlanması, geçici çadır yerleşimlerinin² standartlarının belirlenmesi, tarla veya bahçe koşullarında çalışmanın nasıl yapılacağına dair kurallar getirilmesi vardı ve bu kuralların uygulamadaki yansımalarının izlenmesine dair programlar da ortaya kondu.
Kalkınma Atölyesi Kooperatifi olarak hem küresel ölçekteki durumu hem de Türkiye'de bu kapsamda gerçekleştirilen faaliyetleri izlemeye gayret ediyoruz. Sürecin öncelikle insan sağlığına odaklanması gerektiğine vurgu yaparak toplumun güvenli ve sağlıklı gıdaya uygun koşullarda erişmesine destek vermeye çalışıyoruz.
Bu faaliyetler kapsamında Türkiye için önemli bir bitkisel üretim olan, resmi kayıtlara göre yaklaşık 500 bin aileyi ilgilendiren fındık hasadının bu süreçten nasıl etkileneceğine, hem yerel hem de ulusal ölçekte alınması gereken tedbirlere dair bu hızlı değerlendirme çalışmasını tamamladık. Bu araştırmayla başta fındık hasadına katılan mevsimlik tarım işçileri ve onların çocuklarına, tarım aracılarına, fındık bahçe sahiplerine, bu süreçte hayatı kolaylaştırmak ve insan sağlığını odağa almak için her türlü katkıyı sunacak olan kamu kurumlarına, firmalara, meslek örgütlerine destek sağlamak istiyoruz. İnsanımızın sağlığını koruyarak üretim sürecine katılmasını ve böylece hem ülke ekonomisi hem aile ekonomisinin bu süreci en az hasarla atlatmasını diliyoruz.
1 Mevsimlik gezici tarım işçisi: Sürekli ikamet ettiği yerden (il, ilçe, köy, mahalle) ekonomik gelir elde etmek amacıyla aynılarak bir başka yerleşim yerine seyahat eden ve burada tarımsal üretim süreçlerine en az bir günlük süre boyunca katılan, ancak sürekli bu işte çalışmayan (geçici) kişiyi tanımlamak için kullanılmıştır.
2 Geçici çadır yerleşimi: Mevsimlik gezici tarım işçiliği yapan hanelerin göç ettikleri yerlerde kısa veya uzun süreli yaşadıkları; ağırlıklı olarak bez, naylon, plastik malzemeden imal edilmiş çadırlardan veya prefabrik yapılardan oluşan yerleşim alanlarıdır. Bu alanlar haneler tarafından toplu veya dağınık şekilde oluşturulmuş, kamu kurumlan tarafından işçiler için bir proje veya program dahilinde tesis edilmiş veya işçilerin kendi imkânlarıyla kurduğu ve bazen sulama, drenaj kanalı, dere veya ırmak kenarında, köy merasında, ana veya tali yol yanında bulunan yerleşimlerdir.
11
