2021, Yıl/Year: 9, Sayı/Issue: 25, ISSN: 2147-8872
TÜRÜK Uluslararası Dil, Edebiyat ve Halkbilimi Araştırmaları Dergisi
TURUK International Language, Literature and Folklore Researches Journal
Geliş Tarihi /Date of Received: 19.04.2021
Kabul Tarihi / Date of Accepted: 07.06.2021
Sayfa /Page: 163-173
Research Article / Araştırma Makalesi
Yazar / Writer:
Dr. Öğr. Üyesi Mevlüt Metin Türktaş
Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Türkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Bölümü, Türkçe Eğitimi ABD.
mmturktas@gmail.com
DENİZLİ YÖRESİNDE HIZIR VE HIDIRELLEZ İLE İLGİLİ İNANIŞ VE UYGULAMALAR
Öz
Geçmişten günümüze Türk inanç sistemi içerisinde en yaygın inanış ve uygulamalardan birisi Hızır ve bunun bir devamı olan Hıdırellez’le ilgili inanış ve uygulamalardır. Bu inanış ve uygulamaları hâlâ bütün Türk dünyasında canlı bir şekilde görebilmek mümkündür. Türk kültürü içinde dini bir motif olarak kabul gören Hızır, İslamiyet öncesi Türk inanç sistemleri içerisinde görülen gök ya da ak sakallı yol göstericilerin İslamiyet’in kabulüyle birlikte ak sakallı ya da beyaz giysili ak sakallı derviş şekline bürünerek bir sentez oluşturmasıyla ortaya çıkmış bir kahramandır. Bu bakımdan hem İslam öncesi Türk inanç sistemlerinin hem de İslam dininin bazı özelliklerini bünyesinde taşımaktadır. Hıdırellez ise, Hızır ve İlyas kelimelerinin halk dilinde birleşip kaynaşması neticesinde ortaya çıkmış bir kelimedir. Hızır ve İlyas’ın 6 Mayıs günü bir araya geldiğine inanan Türkler, bugünü çeşitli etkinliklerle Hıdırellez Bayramı adı altında kutlamaktadırlar. Bu bayram, Türk kültürünün yaşatıldığı bölgelerde en yaygın kutlanan bayramlardan biridir. Bu çalışmada Türk kültürü içerisinde önemli bir yere sahip olan Hızır ve Hıdırellez’le ilgili inanç ve uygulamaların Denizli yöresindeki durumuna, saha araştırmalarından ve yazılı kaynaklardan derlenen bilgilerle örnekler verilecektir. Çalışmayla, yöredeki zamanla azalmakta ya da değişmekte olan Hızır ve Hıdırellez’le ilgili inanış ve uygulamaların yakın geçmişteki ve
