Sayfa:DOSTLAR TİYATROSU’NUN YENİDEN ÜRETİMİ ABDÜLCANBAZ’DA YABANCILAŞTIRMA.pdf/19

Emine Candan İRİ

oyunbaz tavırları ve sahne üzerinde kendilerine ayrılan locadan oyunu izleyen Abdülcanbaz takımı aracılığıyla yaratılan oyun içinde oyun duygusu ile belirgin kılınır. Seyirci, henüz oyunun girişinde iken sunuşu gerçekleştiren Çığırtkan'ın söz ve tavırlarıyla bir oyun karşısında bulunduğunun farkına vararak sahne olayına yabancılaşır. Salonun arkasından bağırarak ortaya gelen Çığırtkan'ın,

"Başlıyoooor. başlıyoooor!. Koş vatandaş koş! Yetiş vatandaş yetiş! Buyrun beyim! Kenara çekil ağbicim! Beyefendi hanıma yol ver! Buyrun beyim! Biraz sonra huzurlarınızda 'Dost acı söyler' tiyatro kumpanyasının artistleri 'Abdülcanbaz'ın Harikulade Maceraları' isimli kahkahalı komedyayı icrayı sanat edeceklerdir. Bu temsilde sevdiğiniz bütün sanatkârlar bambaşka rollerde. iki fasıl, on iki kısım tekmili birden. İlaveten bir kukla temsili. Kapıyı kapat anam. İçersi görünüyor. Hadi beyler başlıyooooor!. Asker, başıbozuk üç çeyrek, çocuklar iki çeyrek.. Hemen başlıyor, iki oyuna bir bilet. (...) Meşhur yazar çizer üstâdımız Turhan Selçuk Bey'in ölmez eserinden hususiyetle sahnemize göre ayarlanmış olan 'Abdülcanbaz'ın Harikulade Maceraları'. Koltukta yer kalmadı, ayakta yer çok. Yolun üstünde durma be kardeşim.." (s. 1-2)

sözleriyle başlayan ve seyirciyle laubali bir söyleşiye girilen takdimi boyunca oyunun oyun niteliği ön plana çıkarılır. Aynı kısımda Karanfil, karşı takımın oyun kişileri ile gerginlik yaşanınca "Abdülcanbaz Bey oğlum, âsâbına hâkim ol, oyun başlamadan elinden bir kaza çıkmasın." (s. 4) diyerek Abdülcanbaz'ı sakinleştirmeye çalışır. İki takım arasındaki gerginlik yatışmayınca bu bilge adam bir kez daha devreye girer: "Beyleeer.. beyleeeer. Koskoca adamlarsınız hepiniz. Bozmayın oyunumuzu, biraz sonra paylaşırsınız kozunuzu. Hadi içeri. hadi içeri... hazırlanın... kuvvetlerinizi toplayın." (s. 5). Karanfil, Fettah'la perde önünde söyleştiği bölümlerde de seyirciyi yadırgatan ve ona bir oyun karşısında bulunduğunu hatırlatan bu tavrını sürdürür. Ara Nağme bölümünde dekor hazırlanana kadar Fettah'la perdenin önüne gelip geleneksel tiyatrodaki gibi çene yarıştırır. "Halk tekerlemeleri, maniler, güzellemelerle bezenen bu söyleşmenin sonunda Karanfil Hoca çene yarıştırmanın vakit kazanmak için yapılan bir gevezelik olduğunu açıklayarak aynı zamanda oyunu bozar." (Sokullu, 1979: 250)

"Çalgıların içinde birincidir borazan
Başka mani kalmadı, dekor hazır mı Tarzan?
Hazırmış hadi yürü!." (s. 41).

 

Yeni Türk Edebiyatı Araştırmaları - Sayı: 23-2020 - ISSN: 2548-0472