Sayfa:Ceza hukukunda nefret ve ayrımcılık.pdf/85

Vikikaynak, özgür kütüphane
Bu sayfa istinsah edilmiş

Ayrımcılık yasağı ayrı bir madde olarak, Gözden Geçirilmiş Avrupa Sosyal Şart'ında yer almaktadır. Şart'ın ilk halinde ayrı bir düzenleme yapılmamışken, GGASŞ'de ayrıca düzenleme yapma ihtiyacı doğmuş ve Gözden Geçirilmiş Şartın 5. bölümü altında E maddesinde ayrımcılık yasağı ayrıca ele alınmıştır. Madde metnine göre, “Bu Şart'ta yer alan haklardan yararlanma ırk, renk, cinsiyet, dil, din, siyasal ya da başka görüşler, ulusal ya da sosyal köken, sağlık, ulusal bir azınlığa mensubiyet, doğum ya da başka statüler gibi nedenlere dayanan hiç bir ayrımcılığa tabi olmaksızın sağlanacaktır[1]." Ayrıca daha sonra bu maddeye “Nesnel ve makul bir gerekçeye dayanan farklı uygulamalar ayrımcılık sayılmayacaktır.” ifadesi eklenmiştir. Böylece farklı muamele haklı bir gerekçeye dayanıyor ise bu durum ayrımcılık sayılmayacaktır.

Bunun yanı sıra GGASŞ'ta, engelli kişilerin pozisyonlarının geliştirilmesi ile sosyal hayata katılımları teşvik edilmeye çalışılmıştır. Yaşlıların, sosyal güvenliği garanti altına alınmaya çalışılmıştır. Yaş, engellilik ve cinsiyet gibi nedenlerle ayrımcı muamele ayrıca yasaklanmıştır. Kadın ve erkeklerin aynı çalışma şartlarına sahip oldukları kabul edilmiştir. Bunun dışında eşit iş karşısında eşit ücrete sahip olma hakkı Şart'ta yer almaktadır. Çocuk ve gençlerin ayrıca özel olarak korunmaları gerektiği belirtilmiştir. Keza bu özellikleri barındıran kişilerin; istihdamlarının sağlanması, topluma katılmaları ve diğerleri ile eşit fırsatlara sahip olarak bağımsızlıklarını sürdürmeleri için taraf devletlere yükümlülükler getirilmiştir. Taraf devletlerin yükümlülüklerinden bazıları, genel eğitim, mesleki eğitim, engellilerin istihdama erişimi ve istihdamda kalmaları için çalışma şartlarının uyumlaştırılması, güvenli iş şartlarının sağlanması ve işverenlerin engelli istihdamına teşvik edilmesi vb. şeklindedir.

  GGASŞ'ın 2. bölümünde yer alan 15. maddesinde “sosyal bütünleşme hakkı” düzenlenmiştir. Engelli kişilerin pozisyonları geliştirilerek sosyal hayata katılımları teşvik edilmeye çalışılmaktadır. İşverenlere makul uyumlaştırma yapma yükümlülüğü veren bu madde ile engellilerin çalışma şartları iyileştirilerek, çalışma hayatında etkin olarak yer edinebilmeleri sağlanmak istenmiştir[2]. Sosyal hayatta engelli bireylerin bağımsız,


  1. Gözden Geçirilmiş Avrupa Sosyal Şartı, tam metni: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2007/04/20070409-1.htm (E.T.: 21/10/2019)
  2. GGASŞ, 2. bölüm, m. 15: “Özürlülerin toplumsal yaşamda bağımsız olma, sosyal bütünleşme ve katılma hakkı Akit Taraflar, yaşları ve özürlerinin nedenleri ve niteliği ne olursa olsun, özürlülerin toplumsal yaşamda bağımsız olma, sosyal bütünleşme ve katılma hakkını etkili bir biçimde kullanabilmelerini sağlamak amacıyla: 1. Mümkün olduğunda genel plan çerçevesinde, ya da bu mümkün değilse, kamusal ya da özel uzmanlaşmış organlar aracılığıyla özürlülerin yönlendirilmesini, öğrenimini ve mesleki eğitimini sağlamak için gerekli önlemleri almayı; 2. Normal çalışma ortamında özürlüleri istihdam etmek ve onların istihdamını sürdürmek ve çalışma koşullarını özürlülerin gereksinimlerine uyarlamak, ya da özürlülük nedeniyle bunun mümkün olmadığı durumlarda çalışmayı buna göre düzenlemek ya da özrün düzeyine göre güvenli bir istihdam türü yaratmak için, işverenleri özendirmeye yönelik bütün önlemlerle onların istihdam edilmelerini teşvik etmeyi; Bazı durumlarda bu önlemler uzmanlaşmış yerleştirme ve destekleme hizmetlerine başvurmayı gerekli kılabilir. 3. Özellikle, teknik yardımları da içermek üzere, iletişim ve hareket engellerinin üstesinden gelmeyi ve ulaşım, barınma, kültürel etkinlikler ve boş zaman kullanımını sağlamayı hedefleyen önlemler yoluyla özürlülerin toplumla tam olarak bütünleşmelerini ve toplum yaşamına katılmalarını teşvik etmeyi; taahhüt ederler.”
73