38
Babamın balıkçılık çalışmaları. Papualılara güneşte balık kurutma eğitimi verirken. Yeni Gine’nin başkenti Hollandia, 1952.
Papua Yeni Gine 350 yıllık sömürge sürecinde her zaman Hollanda’nın yaramaz üvey çocuğuydu. Papua Yeni Gine adası dünyanın ikinci en büyük adasıdır ve yüzde 80’i tropikal ormanlarla kaplıdır.
Birkaç kişi canlı oltayı gemiden ton balığı sürüsüne atıyor ve böylece, yarım saatte yüzlerce ton balığı yakalayabiliyorlardı.
Makassar Limanı’na Selebes’in tüm kıyılarından balıkçılar gelirmiş, babam o çevreyi çok iyi biliyormuş. Limanda Endonezyalı balıkçıları bulmuş. Menadolular ve Sangirililer savaş zamanında Japon ton balığı gemilerinde çalışmışlar. Menadolular’ın (Minahassa) çoğu Hollanda yanlısı ve Hıristiyan. Onlar babamla memnuniyetle iş birliği yapmak istemişler ve böylece babam haritalar üzerinde notlar almaya başlamış.
Hollandalılar Papua Yeni Gine’yi Endonezyalılara inatla vermek istemediler. Başkent La Haye, “Siz o ilkel toplumu ezeceksiniz, biz Papualarla yeni bir devlet kurucağız, onlara modern hayat, medeniyet, ilerleme, daha iyi imkânlar sağlayacağız,” demişti. O nedenle Makassar Visserij Instituut orada yeni bir şube açmayı düşünmüş. Yeni Gine’nin en batı şehri olan Sorong-Doom’a babamı göndermişler. Zaten bu şehirde, Sorong-Doom’da Royal Dutch Shell’in, eski adı Bataafse Petroleum Maatschappij, önemli bir petrol şubesi varmış. Devlet memuru, deniz ve hava kuvvetleri, bir doktoru, hastanesi (ben orada doğdum), marketi (her ay Avustralya’dan bir gemi ihtiyaçlarımızı getirirdi) olan Hollandalı bir çevre varmış. Küçük bir ada olan Sorong oraya 500 metre uzaklıktaydı. Doom veya Dom adası adını Portekizli bir kaptandan almış. 1526’da Portekiz Ternate’nin (Endonezya’daki bir baharat adası) ilk Avrupalı valisi “dom Jorge de Meneses” imiş (dom Portekizce, don İspanyolca “şovalye” anlamına geliyor). Meneses, adanın kuzey kıyılarına Malay dilinde “kıvırcık saçlı” anlamına gelen “Ilhas dos Papuas” adını vermiş. Sahilde çok vahşi bir toplumla karşılaşmış, o nedenle ıssız bir adaya demir atmış. Adada bol içme suyu bulmuşlar.
Papua Yeni Gine 350 yıllık sömürge sürecinde her zaman Hollanda’nın yaramaz üvey çocuğuydu. Papua Yeni Gine adası dünyanın ikinci en büyük adasıdır ve yüzde 80’i tropikal ormanlarla kaplıdır. Nüfusu çok az ve buradaki toplum sadece deniz ve ırmakların kenarında yaşamaktadır. Nüfusun az olmasının sebeplerinden biri sıtma hastalığının çok yaygın olmasıdır. Bölgede sadece sıcak, tropikal, yağmurlu ve nemli bir mevsim vardır. Adanın iç kısmındaki yüksek dağlarda kar görülebilir; ama orada kimse yaşamıyor. Bitki örtüsü
